Studia Prawnicze KUL, 2021, nr 1
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Studia Prawnicze KUL, 2021, nr 1 by browse.metadata.type "info:eu-repo/semantics/article"
Now showing 1 - 13 of 13
Results Per Page
Sort Options
- ItemCofnięcie rezygnacji z pełnionej funkcji przez marszałka województwa w świetle ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa(Wydawnictwo KUL, 2021) Kaczmarczyk-Kłak, KatarzynaW artykule przeprowadzono analizę możliwości cofnięcia rezygnacji przez marszałka województwa. Ustawa z dnia czerwca 1998 r. o samorządzie województwa wyraźnie stanowi, że marszałek województwa może złożyć rezygnację, ale nie reguluje wyraźnie instytucji cofnięcia takiego oświadczenia. Zdaniem autora nie oznacza to, że marszałek województwa nie może cofnąć oświadczenia o rezygnacji, albowiem nie wywołuje ono automatycznie żadnych skutków prawnych, w tym jego złożenie nie prowadzi do wygaśnięcia mandatu marszałka województwa. Do czasu głosowania przez sejmik województwa uchwały w przedmiocie przyjęcia rezygnacji marszałek województwa jest dysponentem złożonego przez sobie oświadczenia i może je wycofać. Za taką wykładnią przemawia konieczność zapewnienia marszałkowi województwa wolności wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy, o której mowa w art. 65 ust. 1 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r.
- ItemIn memoriam Ks. prof. dr hab. Henryk Misztal 1936-2020(Wydawnictwo KUL, 2021) Fiejdasz-Buczek, Lidia; Stanisz, Piotr
- ItemKilka uwag o nowych zadaniach polskiej romanistyki powojennej(Wydawnictwo KUL, 2021) Czech-Jezierska, Bożena AnnaPrzedmiotem artykułu jest analiza rozwoju nauki prawa rzymskiego w powojennej Polsce, gdy romaniści musieli odnaleźć się w nowej rzeczywistości politycznej i ustrojowej. Inspiracją autora stała się m.in. publikacja Marii Zabłockiej, Romanistyka polska po II wojnie światowej, Warszawa 2002, w której pojawiły się próby wskazania pewnych etapów w okresie nią objętym, warte doprecyzowania. Zostały one wyeksponowane w artykule poprzez nakreślenie nowych zadań, przed jakimi romaniści zostali postawieni bezpośrednio po wojnie. Wynikały one z pilnych potrzeb, np. w zakresie zapewnienia pomocy dydaktycznych w zakresie prawa rzymskiego, jak również ze zmian ustrojowych i ideologicznych mających wpływ również na naukę. W czasie dominacji nauki sowieckiej w tzw. państwach socjalistycznych ideologia marksistowska i marksistowscy historycy odrzucali prawo rzymskie jako normy prawne formacji niewolniczej, opartej na własności prywatnej. Poglądy na ten temat przenikały również do romanistycznych badań naukowych, prawo rzymskie należało badać w odpowiedni sposób, oparty na metodzie materializmu historycznego. Władze w Polsce Ludowej próbowały wówczas również zlikwidować prawo rzymskie w kształceniu uniwersyteckim jako nieodpowiadające nowej ideologii. Pomimo trudności, przez które kadry romanistyczne musiały przebrnąć w okresie Polski Ludowej, i dzięki staraniom włożonym w realizację postawionych przed nimi zadań prawo rzymskie utrzymało swą pozycję odrębnego przedmiotu dydaktycznego i jest nadal wykładane w uniwersyteckich ośrodkach edukacji prawniczej w Polsce.
- ItemKontrola stemplowa umów sprzedaży nieruchomości sporządzanych przed notariuszem w świetle przepisów ustawy o opłatach stemplowych z 1926 r. – studium przypadków(Wydawnictwo KUL, 2021) Kwiecień, SebastianUstawa z 1 lipca 1926 r. o opłatach stemplowych usunęła ostatecznie z polskiego porządku prawnego przepisy państw zaborczych, eliminując rozbieżności regulacji, zawiłość legislacyjną, niejednolite ujęcie przedmiotu opodatkowania oraz archaiczne sposoby uiszczania opłaty stemplowej. Jednocześnie do 1933 r. utrzymano przepisy odrębne dla terenów b. Galicji. W konsekwencji można mówić zatem jedynie o unifikacji rodzaju pobieranych opłat stemplowych przy zachowaniu odrębnych zasad i trybu ich pobierania. Sama opłata była niczym innym jak szczególnego rodzaju świadczeniem pieniężnym pobieranym przez państwo od wszelkich pism stwierdzających czynność prawną oraz od czynności prawnych niesporządzonych w formie pisemnej. Celem ułatwienia systemu poboru opłat stemplowych ustawodawca obdarzył notariusza przymiotem organu urzędowego odpowiedzialnego za wymiar i pobór tej opłaty. Wobec takiego rozwiązania ustawodawca musiał wprowadzić mechanizm kontroli, ujawniający sytuacje zastosowania przez notariusza błędnej stawki opłaty lub obejścia ustawy przez strony umowy poprzez wskazanie notariuszowi wartości przedmiotu umowy niezgodnego z rzeczywistym stanem rzeczy, od której pobierano opłatę. W pierwszym przypadku podatnik miał praktycznie dwa wyjścia: zgodzić się z wymiarem opłaty stemplowej przedstawionej nakazem płatniczym lub wnieść stosowne odwołanie do Izby Skarbowej. Istotne jest to, że pomimo błędu notariusza to sam podatnik w toku procesu odwoławczego musiał de facto bronić stanowiska urzędnika. Zaniżenie natomiast wartości transakcji, czyli świadome podanie notariuszowi stanu faktycznego niezgodnego z rzeczywistością, było już przestępstwem zagrożonym karą. W obu tych przypadkach dochodziło do uszczuplenia dochodów Skarbu Państwa, jednak różne były konsekwencje ponoszone przez podatnika. Pomimo tego ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie obowiązku przedstawiana każdorazowego aktu notarialnego sprzedaży nieruchomości, co pozwoliłoby na szybką weryfikację tak zastosowanej stawki, jak i wartości umowy.
- ItemNormy konferencji episkopatów dotyczące mężczyzn świeckich jako kandydatów do posługi lektoratu i akolitatu(Wydawnictwo KUL, 2021) Adamczyk, JerzyCelem artykułu jest ukazanie zagadnienia przepisów konferencji episkopatów dotyczących mężczyzn świeckich jako kandydatów do posługi lektora i akolity. W jego pierwszej części przedstawiono posługę lektora i akolity w Kodeksie prawa kanonicznego z 1983 r. W drugiej ukazano normy komplementarne wybranych konferencji episkopatów odnośnie do wieku i przymiotów kandydatów do posługi lektoratu i akolitatu, natomiast część trzecia została poświęcona innym przepisom konferencji w kwestii kandydatów do posługi lektora i akolity.
- ItemPodwójna rejestracja produktów z pogranicza(Wydawnictwo KUL, 2021) Kaczan, Damian RafałKonsument podejmuje rozważne i świadome decyzje odnośnie do zachowań rynkowych, tylko jeżeli dysponuje dostateczną wiedzą o przedmiocie ewentualnej transakcji. Ma to szczególnie istotne znaczenie w sytuacji, gdy dokonuje wyborów związanych z jego zdrowiem. Do takich należy rozstrzygnięcie o tym, czy daną potrzebę zaspokoi produkt leczniczy, suplement diety, kosmetyk, wyrób medyczny lub inny artykuł. Mechanizmy ich oddziaływania na organizm człowieka różnią się znacząco. Świadomość nabywców co do statusu prawnego poszczególnych preparatów powinna więc być jak najwyższa. W niniejszym artykule zaprezentowano wyniki dogmatycznej, porównawczej, aksjologicznej i socjologicznej analizy polskiego i unijnego prawa w kontekście zapewnienia przejrzystości rynku produktów z pogranicza, zagrożonej przez praktykę podwójnej rejestracji towarów podobnych zwłaszcza do produktów leczniczych, z uwzględnieniem interesów profesjonalnych uczestników obrotu. Obowiązujące regulacje polskiego prawa krajowego i prawa wtórnego Unii Europejskiej mające przeciwdziałać przedmiotowej praktyce mają wiele niedoskonałości. Ponadto część innych rozwiązań normatywnych umożliwia dokonywanie podwójnej rejestracji produktów z pogranicza. Warto więc sformułować postulaty de lege ferenda, których spełnienie może przyczynić się do zwiększenia transparentności rynku produktów z pogranicza.
- ItemProblem dotyczący zgody na kwalifikacyjną wizytę szczepienną oraz obowiązkowe szczepienia ochronne(Wydawnictwo KUL, 2021) Jacek, AnnaCelem artykułu jest ocena rozwiązań prawnych dotyczących wyrażania zgody na kwalifikacyjną wizytę szczepienną oraz obowiązkowe szczepienie ochronne przez pacjenta. Przeanalizowano i oceniono obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym w Polsce, omówiono regulacje prawne dotyczące kwalifikacyjnej wizyty szczepiennej, jak i wyrażania zgody na kwalifikacyjną wizytę szczepienną oraz obowiązkowe szczepienie ochronne. W zakończeniu wskazano, że z przepisów ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta wynika wyłączenie uprawnienia pacjenta do wyrażenia zgody bądź jej odmowy w sytuacji kwalifikowania do obowiązkowego szczepienia ochronnego oraz poddania się obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu. W artykule zwrócono również uwagę na konieczność doprecyzowania przez ustawodawcę formy przekazania informacji o szczepieniach ochronnych i zalecanych oraz zakresu obowiązku informacyjnego lekarza w odniesieniu do kwalifikacyjnej wizyty szczepiennej.
- ItemRola Funduszu Aktywizacji Zawodowej Skazanych w społecznej readaptacji osób odbywających karę pozbawienia wolności(Wydawnictwo KUL, 2021) Lewicka-Zelent, Agnieszka; Stasiorowski, SławomirZagadnienia prezentowane przez autorów w niniejszym artykule skupiają się na ukazaniu istoty funkcjonowania Funduszu Aktywizacji Zawodowej Skazanych oraz Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy, który odgrywa kluczowe znaczenie dla działań wspierających społeczną readaptację skazanych prowadzonych przez Służbę Więzienną. Szczegółowo omówiono zasady jego funkcjonowania w świetle długoterminowych trendów zatrudnienia osób odbywających karę pozbawienia wolności w Polsce, prezentując je w sposób graficzny na schemacie. Autorzy zwrócili uwagę na uniwersalne znaczenie pracy w resocjalizacji oraz w życiu każdego człowieka, szczególnie pozostającego w sytuacji uwięzienia, jako jednego z zasadniczych elementów jego prawa do godności.
- ItemRoszczenie o zapłatę godziwej rekompensaty za korzystanie z utworu osieroconego(Wydawnictwo KUL, 2021) Tylec, GrzegorzArt. 358 ust. 5 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wprowadzony ustawą z dnia 11 września 2015 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy o grach hazardowych, implementującą do polskiego porządku prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/28/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z utworów osieroconych, wykreował nieznane polskiemu prawu cywilnemu roszczenie o „zapłatę godziwej rekompensaty za korzystanie z utworu”. Podmiotem, który może podnieść to roszczenie, jest uprawniony z tytułu praw autorskich, którego utwór był eksploatowany w ramach konstrukcji dozwolonego użytku utworów osieroconych (art. 355–359 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). W artykule poddano analizie treść roszczenia z art. 358 ust. 5 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób powinna być określona wartość tego roszczenia, zaprezentowane zostało orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które dokonało jego interpretacji na gruncie dyrektywy 2001/29/ WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym. W konkluzji zaproponowany został sposób ustalania wielkości roszczenia o zapłatę godziwej rekompensaty za korzystanie z utworu.
- ItemSpecjalne użycie broni. Wybrane aspekty prawne(Wydawnictwo KUL, 2021) Kosmaty, PiotrWzrastająca liczba ataków terrorystycznych powoduje, iż niezbędne staje się wprowadzanie nowych instytucji prawnych, które pozwolą na skuteczną ochronę bezpieczeństwa państwa. Celem artykułu jest przybliżenie przesłanek legalności użycia broni palnej przez funkcjonariuszy policji i innych służb, ze szczególnym uwzględnieniem tzw. strzału snajperskiego – instrumentu wprowadzonego na mocy ustawy z dnia 2 lipca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych. Mając z kolei na względzie, iż nieunikniona pozostaje kolizja wskazanych uprawnień z szeregiem praw i wolności jednostki, autor dokonuje analizy mechanizmów prawnych prowadzących do depenalizacji takich zachowań – kontratypu działania w ramach uprawnień i obowiązków oraz obrony koniecznej. Przywołany zostaje także wypracowany w orzecznictwie strasburskim standard ochrony praw człowieka w zakresie użycia broni palnej z perspektywy art. 2 EKPC chroniącego prawo do życia. Końcowo, autor wskazuje na sytuacje, w jakich w praktyce może mieć miejsce specjalne użycie broni palnej.
- ItemThe Bishop's Right to Parish Taxation(Wydawnictwo KUL, 2021) Kaleta, PawełThe diocesan tax is a compulsory cash benefit imposed on the income of both a juridical person and a physical person. There are two types of tax in canon law: ordinary and extraordinary tax. Although the Pontifical Council for Legislative Texts issued the authentic interpretation of c. 1263 and ruled that tax may not be imposed on Mass offerings, some doubts might arise as to the legitimacy of the tax imposed on “other physical persons”. The conciliar Decree Christus Dominius states that priests are to contribute from their clerical income for the needs of the diocese “according to the bishop’s determination”. As such, tax may be imposed only in the event of grave necessity determined by the diocesan bishop following consultation with advisory bodies. Extraordinary exaction by its very nature should be understood as the voluntary offerings of clerics as their contribution for a specific diocesan purpose. The aim of the article is to draw attention to the legal requirements for imposing an extraordinary tax, the motives for establishing it, as well as possible tax exemptions. The analysis of the article is based on an exploration of the history of development of c. 1263; the concept of tax in canon law; extraordinary exaction; the subject of extraordinary exaction; the qualities of the extraordinary exaction; legal requirements of imposing extraordinary exaction; the question of income.
- ItemWznowienie postępowania w czeskim postępowaniu sądowoadministracyjnym(Wydawnictwo KUL, 2021) Ziółkowska, AgnieszkaAktem normatywnym regulujący postępowanie sądowoadministracyjne w Czechach jest Zákon soudní řád správní, który w części trzeciej wskazuje na dwa nadzwyczajne środki prawne przysługujące od prawomocnego wyroku: skargę kasacyjną oraz skargę o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego. Co istotne, w czeskim postępowaniu sądowoadministracyjnym znajdują zastosowania klasyczne podstawy wznowienia postępowania, takie jak nowe okoliczności i nowe dowody, których strona nie mogłaby wykorzystać bez swojej winy w pierwotnym postępowaniu. Katalog pozytywnych przesłanek skargi o wznowienie postępowania został określony w § 111 s.ř.s. Ponadto ustawodawca dokonał pozytywnej enumeracji postępowań, w których skarga o wznowienie jest dopuszczalna (§ 114 s.ř.s.). Skarga o wznowienie postępowania nie ma charakteru dewolutywnego, a jej wniesienie wywołuje skutek względnie suspensywny. Postępowanie ze skargi o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego jest dwufazowe: w pierwszej kolejności (iudicium rescindens) następuje badanie zachowania warunków rozpoznania skargi o wznowienie. Ten etap kończy się wyrokiem o dopuszczalności wznowienia lub odrzuceniem skargi. Następnie przeprowadza się drugi etap (iudicium rescissorium) – postępowanie wznowieniowe, w którym zachodzi merytoryczne rozpoznanie skargi.
- ItemZmiany w zakresie przenoszenia przez Radę Ministrów wydatków budżetu państwa w związku z koniecznością przeciwdziałania skutkom COVID-19(Wydawnictwo KUL, 2021) Duda-Hyz, MichalinaW artykule przedstawiono i poddano analizie zmiany w zakresie przepisów dotyczących dokonywania przez Radę Ministrów przeniesień wydatków budżetowych, które zostały wprowadzone w związku z koniecznością przeciwdziałania skutkom COVID-19. W pierwszej części opracowania omówiono regulację upoważniającą do zastosowania tego instrumentu w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. W drugiej zaś analizie poddano przepisy dotyczące przenoszenia wydatków budżetowych w przypadku uruchomienia programu mobilizacji gospodarki. Badania prowadzą do konkluzji, iż wprowadzone zmiany w znaczący sposób poszerzają zakres luzu decyzyjnego egzekutywy w sferze wykonywania budżetu państwa, co może rodzić wątpliwości w świetle konstytucyjnej zasady wyłączności władzy ustawodawczej w kształtowaniu dochodów i wydatków państwa.