Studia Prawnicze KUL, 2021, nr 1

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/2335

Browse

Browsing Studia Prawnicze KUL, 2021, nr 1 by Title

Now showing 1 - 20 of 23
  • Item
    The Bishop's Right to Parish Taxation
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Kaleta, Paweł
    The diocesan tax is a compulsory cash benefit imposed on the income of both a juridical person and a physical person. There are two types of tax in canon law: ordinary and extraordinary tax. Although the Pontifical Council for Legislative Texts issued the authentic interpretation of c. 1263 and ruled that tax may not be imposed on Mass offerings, some doubts might arise as to the legitimacy of the tax imposed on “other physical persons”. The conciliar Decree Christus Dominius states that priests are to contribute from their clerical income for the needs of the diocese “according to the bishop’s determination”. As such, tax may be imposed only in the event of grave necessity determined by the diocesan bishop following consultation with advisory bodies. Extraordinary exaction by its very nature should be understood as the voluntary offerings of clerics as their contribution for a specific diocesan purpose. The aim of the article is to draw attention to the legal requirements for imposing an extraordinary tax, the motives for establishing it, as well as possible tax exemptions. The analysis of the article is based on an exploration of the history of development of c. 1263; the concept of tax in canon law; extraordinary exaction; the subject of extraordinary exaction; the qualities of the extraordinary exaction; legal requirements of imposing extraordinary exaction; the question of income.
  • Item
    Cofnięcie rezygnacji z pełnionej funkcji przez marszałka województwa w świetle ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Kaczmarczyk-Kłak, Katarzyna
    W artykule przeprowadzono analizę możliwości cofnięcia rezygnacji przez marszałka wojew­ództwa. Ustawa z dnia czerwca 1998 r. o samorządzie województwa wyraźnie stanowi, że marszałek wojew­ództwa może złożyć rezygnację, ale nie reguluje wyraźnie instytucji cofnięcia takiego oświadczenia. Zdaniem autora nie oznacza to, że marszałek województwa nie może cofnąć oświadczenia o rezygnacji, albowiem nie wywołuje ono automatycznie żadnych skutków prawnych, w tym jego złożenie nie prowadzi do wygaśnięcia mandatu marszałka województwa. Do czasu głosowania przez sejmik województwa uchwały w przedmiocie przyjęcia rezygnacji marszałek województwa jest dysponentem złożonego przez sobie oświadczenia i może je wycofać. Za taką wykładnią przemawia konieczność zapewnienia marszałkowi województwa wolności wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy, o której mowa w art. 65 ust. 1 Konstytucji RP z 2 kwiet­nia 1997 r.
  • Item
    Consultatio veteris cuiusdam iurisconsulti – Rozdział I
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Kulawiak-Cyrankowska, Joanna; Lindner, Maria; Melka, Grzegorz; Dziedzic, Bartłomiej
    Publikacja stanowi tłumaczenie na język polski pierwszego rozdziału tekstu znanego jako Consultatio veteris cuiusdam iurisconsulti.
  • Item
  • Item
    Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2019 r., IV KK 459/17
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Golonka, Anna
    Przedmiotem opracowania są kwestie podniesione przez Sąd Najwyższy w tezie wyroku z dnia 24 stycznia 2019 r., jak również w jego uzasadnieniu. Odnoszą się one do zagadnienia wpływu, jaki na stopień winy, a w konsekwencji także na wymiar kary może mieć stopień ograniczenia poczytalności niższy niż znaczny, czyli nieobjęty zakresem art. 31 § 2 Kodeksu karnego. W kontekście sprawy stanowiącej przedmiot rozstrzygnięcia staje się ono tym bardziej doniosłe, że dotyczy zakłóceń psychicznych spowodowanych uży­ciem substancji odurzającej (z grupy kanabinoli), wykazujących cechy sklasyfikowanej jednostki chorobowej. To zaś wiąże się z odstępstwem od wyjątku ustanowionego w § 3 art. 31 K.k. W powołanym wyroku została także poruszona problematyka prawnokarnej natury środka określonego w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, a jego niezastosowanie, pomimo istnienia przesłanek ku temu, zarzucił sądowi pierwszej instancji prokurator. Do tej kwestii również odniesiono się w niniejszym opracowaniu.
  • Item
    In memoriam Ks. prof. dr hab. Henryk Misztal 1936-2020
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Fiejdasz-Buczek, Lidia; Stanisz, Piotr
  • Item
    Kilka uwag o nowych zadaniach polskiej romanistyki powojennej
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Czech-Jezierska, Bożena Anna
    Przedmiotem artykułu jest analiza rozwoju nauki prawa rzymskiego w powojennej Polsce, gdy romaniści musieli odnaleźć się w nowej rzeczywistości politycznej i ustrojowej. Inspiracją autora stała się m.in. publikacja Marii Zabłockiej, Romanistyka polska po II wojnie światowej, Warszawa 2002, w której pojawiły się próby wskazania pewnych etapów w okresie nią objętym, warte doprecyzowania. Zostały one wyekspono­wane w artykule poprzez nakreślenie nowych zadań, przed jakimi romaniści zostali postawieni bezpośrednio po wojnie. Wynikały one z pilnych potrzeb, np. w zakresie zapewnienia pomocy dydaktycznych w zakresie pra­wa rzymskiego, jak również ze zmian ustrojowych i ideologicznych mających wpływ również na naukę. W czasie dominacji nauki sowieckiej w tzw. państwach socjalistycznych ideologia marksistowska i marksistowscy histo­rycy odrzucali prawo rzymskie jako normy prawne formacji niewolniczej, opartej na własności prywatnej. Po­glądy na ten temat przenikały również do romanistycznych badań naukowych, prawo rzymskie należało badać w odpowiedni sposób, oparty na metodzie materializmu historycznego. Władze w Polsce Ludowej próbowały wówczas również zlikwidować prawo rzymskie w kształceniu uniwersyteckim jako nieodpowiadające nowej ideologii. Pomimo trudności, przez które kadry romanistyczne musiały przebrnąć w okresie Polski Ludowej, i dzięki staraniom włożonym w realizację postawionych przed nimi zadań prawo rzymskie utrzymało swą po­zycję odrębnego przedmiotu dydaktycznego i jest nadal wykładane w uniwersyteckich ośrodkach edukacji prawniczej w Polsce.
  • Item
    Klauzula proporcji w umowie ubezpieczenia majątkowego. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2019 r., II CSK 454/181
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Wolak, Grzegorz
    W glosowanym wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2019 r., II CSK 454/18, poruszono kwe­stię dopuszczalności konstrukcji odpowiedzialności proporcjonalnej ubezpieczyciela w ubezpieczeniu mająt­kowym. Autor zaaprobował stanowisko Sądu Najwyższego o dopuszczalności co do zasady stosowania klauzuli (reguły) proporcji w takim ubezpieczeniu, jak też tezę tego orzeczenia, zgodnie z którą klauzule zawarte w ogól­nych warunkach ubezpieczeń, wprowadzające możliwość dwukrotnej redukcji kwoty odszkodowania z ubez­pieczenia majątkowego najpierw do poziomu sumy ubezpieczenia, a następnie proporcjonalnie do zaniżenia łącznej wartości przedmiotów ubezpieczenia, są nieważne.
  • Item
    Kontrola stemplowa umów sprzedaży nieruchomości sporządzanych przed notariuszem w świetle przepisów ustawy o opłatach stemplowych z 1926 r. – studium przypadków
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Kwiecień, Sebastian
    Ustawa z 1 lipca 1926 r. o opłatach stemplowych usunęła ostatecznie z polskiego porządku praw­nego przepisy państw zaborczych, eliminując rozbieżności regulacji, zawiłość legislacyjną, niejednolite ujęcie przedmiotu opodatkowania oraz archaiczne sposoby uiszczania opłaty stemplowej. Jednocześnie do 1933 r. utrzymano przepisy odrębne dla terenów b. Galicji. W konsekwencji można mówić zatem jedynie o unifika­cji rodzaju pobieranych opłat stemplowych przy zachowaniu odrębnych zasad i trybu ich pobierania. Sama opłata była niczym innym jak szczególnego rodzaju świadczeniem pieniężnym pobieranym przez państwo od wszelkich pism stwierdzających czynność prawną oraz od czynności prawnych niesporządzonych w formie pi­semnej. Celem ułatwienia systemu poboru opłat stemplowych ustawodawca obdarzył notariusza przymiotem organu urzędowego odpowiedzialnego za wymiar i pobór tej opłaty. Wobec takiego rozwiązania ustawodawca musiał wprowadzić mechanizm kontroli, ujawniający sytuacje zastosowania przez notariusza błędnej stawki opłaty lub obejścia ustawy przez strony umowy poprzez wskazanie notariuszowi wartości przedmiotu umowy niezgodnego z rzeczywistym stanem rzeczy, od której pobierano opłatę. W pierwszym przypadku podatnik miał praktycznie dwa wyjścia: zgodzić się z wymiarem opłaty stemplowej przedstawionej nakazem płatniczym lub wnieść stosowne odwołanie do Izby Skarbowej. Istotne jest to, że pomimo błędu notariusza to sam podat­nik w toku procesu odwoławczego musiał de facto bronić stanowiska urzędnika. Zaniżenie natomiast wartości transakcji, czyli świadome podanie notariuszowi stanu faktycznego niezgodnego z rzeczywistością, było już przestępstwem zagrożonym karą. W obu tych przypadkach dochodziło do uszczuplenia dochodów Skarbu Państwa, jednak różne były konsekwencje ponoszone przez podatnika. Pomimo tego ustawodawca nie zdecy­dował się na wprowadzenie obowiązku przedstawiana każdorazowego aktu notarialnego sprzedaży nierucho­mości, co pozwoliłoby na szybką weryfikację tak zastosowanej stawki, jak i wartości umowy.
  • Item
  • Item
    Normy konferencji episkopatów dotyczące mężczyzn świeckich jako kandydatów do posługi lektoratu i akolitatu
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Adamczyk, Jerzy
    Celem artykułu jest ukazanie zagadnienia przepisów konferencji episkopatów dotyczących męż­czyzn świeckich jako kandydatów do posługi lektora i akolity. W jego pierwszej części przedstawiono posługę lektora i akolity w Kodeksie prawa kanonicznego z 1983 r. W drugiej ukazano normy komplementarne wybra­nych konferencji episkopatów odnośnie do wieku i przymiotów kandydatów do posługi lektoratu i akolitatu, natomiast część trzecia została poświęcona innym przepisom konferencji w kwestii kandydatów do posługi lektora i akolity.
  • Item
  • Item
    Opłata za prawo do dysponowania częstotliwością – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 listopada 2018 r., II GSK 3446/16
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Krasuski, Andrzej
    Glosowany wyrok NSA z dnia 27 listopada 2018 r., II GSK 3446/16, dotyczy ustalenia podstaw prawnych poddania się istotnemu obowiązkowi uiszczania rocznych opłat za prawo do dysponowania czę­stotliwością. W wyroku tym Naczelny Sąd Administracyjny dokonał wykładni przepisu art. 185 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne w zw. z art. 114 ust. 1 oraz art. 123 ust. 1 pkt 1 i 3 tej ustawy w kontekście ustalenia powstania obowiązku zapłaty opłaty za prawo do dysponowania częstotliwością. Duża skala działalności tele­komunikacyjnej prowadzona z wykorzystaniem częstotliwości, jak również brak definicji legalnych terminów „dysponowanie częstotliwością” oraz „prawo do dysponowania częstotliwością” czynią to zagadnienie istotnym z punktu widzenia bezpieczeństwa obrotu prawnego.
  • Item
    Podwójna rejestracja produktów z pogranicza
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Kaczan, Damian Rafał
    Konsument podejmuje rozważne i świadome decyzje odnośnie do zachowań rynkowych, tylko jeżeli dysponuje dostateczną wiedzą o przedmiocie ewentualnej transakcji. Ma to szczególnie istotne znacze­nie w sytuacji, gdy dokonuje wyborów związanych z jego zdrowiem. Do takich należy rozstrzygnięcie o tym, czy daną potrzebę zaspokoi produkt leczniczy, suplement diety, kosmetyk, wyrób medyczny lub inny artykuł. Me­chanizmy ich oddziaływania na organizm człowieka różnią się znacząco. Świadomość nabywców co do statusu prawnego poszczególnych preparatów powinna więc być jak najwyższa. W niniejszym artykule zaprezento­wano wyniki dogmatycznej, porównawczej, aksjologicznej i socjologicznej analizy polskiego i unijnego prawa w kontekście zapewnienia przejrzystości rynku produktów z pogranicza, zagrożonej przez praktykę podwójnej rejestracji towarów podobnych zwłaszcza do produktów leczniczych, z uwzględnieniem interesów profesjo­nalnych uczestników obrotu. Obowiązujące regulacje polskiego prawa krajowego i prawa wtórnego Unii Eu­ropejskiej mające przeciwdziałać przedmiotowej praktyce mają wiele niedoskonałości. Ponadto część innych rozwiązań normatywnych umożliwia dokonywanie podwójnej rejestracji produktów z pogranicza. Warto więc sformułować postulaty de lege ferenda, których spełnienie może przyczynić się do zwiększenia transparentno­ści rynku produktów z pogranicza.
  • Item
    Prawo do swobodnego wyboru pełnomocnika w postępowaniu mediacyjnym . Uwagi na tle wyroku TSUE z dnia 14 maja 2020 r. w sprawie C-667/18
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Sławicki, Piotr
    Przedmiotem glosowanego wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest zakres pra­wa do swobodnego wyboru pełnomocnika w ramach ubezpieczenia ochrony prawnej. W pierwszej kolejności przedstawiono stan faktyczny i prawny, w jakim zostało wydane glosowane orzeczenie. W dalszej części zaprez­entowana została argumentacja Rzecznika Generalnego i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W ostat­niej części podjęto próbę oceny zasadności orzeczenia i jego wpływu na wykładnię polskiej regulacji prawnej.
  • Item
    Problem dotyczący zgody na kwalifikacyjną wizytę szczepienną oraz obowiązkowe szczepienia ochronne
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Jacek, Anna
    Celem artykułu jest ocena rozwiązań prawnych dotyczących wyrażania zgody na kwalifikacyj­ną wizytę szczepienną oraz obowiązkowe szczepienie ochronne przez pacjenta. Przeanalizowano i oceniono obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym w Polsce, omówiono regulacje prawne dotyczące kwalifi­kacyjnej wizyty szczepiennej, jak i wyrażania zgody na kwalifikacyjną wizytę szczepienną oraz obowiązkowe szczepienie ochronne. W zakończeniu wskazano, że z przepisów ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta wynika wyłączenie uprawnienia pacjenta do wyrażenia zgody bądź jej od­mowy w sytuacji kwalifikowania do obowiązkowego szczepienia ochronnego oraz poddania się obowiązko­wemu szczepieniu ochronnemu. W artykule zwrócono również uwagę na konieczność doprecyzowania przez ustawodawcę formy przekazania informacji o szczepieniach ochronnych i zalecanych oraz zakresu obowiązku informacyjnego lekarza w odniesieniu do kwalifikacyjnej wizyty szczepiennej.
  • Item
    Przekazanie przez uczelnię nieruchomości w posiadanie zależne a stosowanie zwolnienia podatkowego . Glosa częściowo krytyczna do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 20 listopada 2019 r., I SA/Go 668/19
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Smoleń, Paweł Piotr; Świstak, Marzena
    Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych przewiduje zwolnienie z op­odatkowania nieruchomości należących do uczelni i innych jednostek. Zwolnienia te mają charakter pod­miotowy. W każdym z tych przypadków zwolnienie nie dotyczy przedmiotów opodatkowania zajętych na działalność gospodarczą. Niestety ustawa podatkowa nie precyzuje tego pojęcia. Ponadto dla właściwego zastosowania zwolnień konieczne jest uwzględnienie przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców oraz ustawy 2.0. Wyłaniające się na tym tle trudności znalazły praktyczne odzwierciedlenie w sporze zawisłym przed Wojew­ódzkim Sądem Administracyjnym w Gorzowie Wielkopolskim w kontekście przekazania przez uczelnię nieruch­omości w posiadanie zależne spółce celowej. W przygotowanej glosie do wyroku z dnia 20 listopada 2019 r., I SA/Go 668/19, w części podzielono tok narracji merytorycznej sądu, przedstawiając jednocześnie odmienną propozycję rozstrzygnięcia problemu.
  • Item
    Rola Funduszu Aktywizacji Zawodowej Skazanych w społecznej readaptacji osób odbywających karę pozbawienia wolności
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Lewicka-Zelent, Agnieszka; Stasiorowski, Sławomir
    Zagadnienia prezentowane przez autorów w niniejszym artykule skupiają się na ukazaniu istoty funkcjonowania Funduszu Aktywizacji Zawodowej Skazanych oraz Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy, który odgrywa kluczowe znaczenie dla działań wspierających społeczną readaptację skazanych prowadzonych przez Służbę Więzienną. Szczegółowo omówiono zasady jego funkcjonowania w świetle długoterminowych trendów zatrudnienia osób odbywających karę pozbawienia wolności w Polsce, prezentując je w sposób graficzny na schemacie. Autorzy zwrócili uwagę na uniwersalne znaczenie pracy w resocjalizacji oraz w życiu każdego człowieka, szczególnie pozostającego w sytuacji uwięzienia, jako jednego z zasadniczych elementów jego prawa do godności.
  • Item
    Roszczenie o zapłatę godziwej rekompensaty za korzystanie z utworu osieroconego
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Tylec, Grzegorz
    Art. 358 ust. 5 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wprowadzony ustawą z dnia 11 września 2015 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy o grach hazardowych, implementującą do polskiego porządku prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/28/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z utwo­rów osieroconych, wykreował nieznane polskiemu prawu cywilnemu roszczenie o „zapłatę godziwej rekom­pensaty za korzystanie z utworu”. Podmiotem, który może podnieść to roszczenie, jest uprawniony z tytułu praw autorskich, którego utwór był eksploatowany w ramach konstrukcji dozwolonego użytku utworów osie­roconych (art. 355–359 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). W artykule poddano analizie treść roszczenia z art. 358 ust. 5 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób powinna być określona wartość tego roszczenia, zaprezentowane zostało orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które dokonało jego interpretacji na gruncie dyrektywy 2001/29/ WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym. W konkluzji zaproponowany został sposób ustala­nia wielkości roszczenia o zapłatę godziwej rekompensaty za korzystanie z utworu.
  • Item
    Specjalne użycie broni. Wybrane aspekty prawne
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Kosmaty, Piotr
    Wzrastająca liczba ataków terrorystycznych powoduje, iż niezbędne staje się wprowadzanie no­wych instytucji prawnych, które pozwolą na skuteczną ochronę bezpieczeństwa państwa. Celem artykułu jest przybliżenie przesłanek legalności użycia broni palnej przez funkcjonariuszy policji i innych służb, ze szcze­gólnym uwzględnieniem tzw. strzału snajperskiego – instrumentu wprowadzonego na mocy ustawy z dnia 2 lipca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych. Mając z kolei na względzie, iż nieunikniona pozostaje kolizja wskazanych uprawnień z szeregiem praw i wolności jednostki, autor dokonuje analizy mechanizmów praw­nych prowadzących do depenalizacji takich zachowań – kontratypu działania w ramach uprawnień i obowiąz­ków oraz obrony koniecznej. Przywołany zostaje także wypracowany w orzecznictwie strasburskim standard ochrony praw człowieka w zakresie użycia broni palnej z perspektywy art. 2 EKPC chroniącego prawo do życia. Końcowo, autor wskazuje na sytuacje, w jakich w praktyce może mieć miejsce specjalne użycie broni palnej.