Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2021, T. 117

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/20.500.12153/2079

Browse

Recent Submissions

Now showing 1 - 20 of 27
  • listelement.badge.dso-type Item ,
  • listelement.badge.dso-type Item ,
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Fotografie i albumy w zbiorach Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie. Varietas Ordinanda
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Sołomieniuk, Michał
    W komunikacie omówiono zbiory fotograficzne Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, ich „lokalizację” w zasobie, różnorodne formy występowania, stan zinwentaryzowania, sposób udostępniania i reprodukowania. Zbiory te są nazwane „varietas ordinanda”, czyli różnorodność, domagająca się uporząd­kowania, i termin ten odpowiada stanowi faktycznemu. This text presents the photograph collections of the Archdiocesan Archives in Gniezno, their “location” in the archives, their various forms of occurrence, the state of inventory, as well as the way they are made available and reproduced. These collections are named “varietas ordinanda”, i.e. varieties requiring ar­rangement and description, a term which corresponds to their actual state.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
  • listelement.badge.dso-type Item ,
  • listelement.badge.dso-type Item ,
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    [Recenzja]: Ks. Łukasz Simiński, Opiekuńczo-wychowawcza działalność Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety w latach 1905-1939. Na przykładzie Biskupiego Zakładu Wychowawczego dla Dziewcząt pod wezwaniem św. Anny w Kamieniu Krajeńskim, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2018, ss. 187
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Akonom, Jakub
    Pełny tytuł: [Recenzja]: Ks. Łukasz Simiński, Opiekuńczo-wychowawcza działalność Zgro­madzenia Sióstr św. Elżbiety w latach 1905-1939. Na przykładzie Biskupiego Zakładu Wychowawczego dla Dziewcząt pod wezwaniem św. Anny w Kamieniu Krajeńskim, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2018, ss. 187
  • listelement.badge.dso-type Item ,
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Utwór i nośnik utworu fotograficznego w działalności muzeów i archiwów kościelnych
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Zakrzewski, Piotr
    Kategorie fotografii znajdujących się w muzeach i archiwach kościelnych są zróżnicowane. Różnorodność ta w połączeniu z faktem, że fotografia oddaje za pomocą środków technicznych obraz rzeczywistości, budzi pytania, czy i jakie fotografie są utworami podlegającymi ochronie prawno-autorskiej. Przeważa pogląd, że fotografia odzwierciedla obraz rzeczywistości, ale w sposób zmie­niony przez fotografa, co tym samym pozwala potencjalnie zakwalifikować ją do kategorii utworu. W polskim piśmiennictwie i orzecznictwie na przestrzeni lat zmieniało się postrzeganie wymagań, którym musi ona odpowiadać, aby mogła zostać uznana za utwór. Początkowo za takie uważano jedynie foto­grafie, odznaczające się artyzmem (pięknem) osiągniętym dzięki staraniom fotografa, np. estetyczne ustawienie osób, operowanie światłem. Pogląd taki wydaje się być ciągle prezentowany w piśmiennictwie niemieckim. Stopnio­wo rozpoczął się proces bardziej liberalnego postrzegania spełniania przez fotografie wymagań stawianych utworom. Kluczowe znaczenie przyznano subiektywnemu obrazowi rzeczywistości – utrwalonemu przez twórcę – który każdorazowo odróżnia się od kolejnego takiego obrazu nawet tej samej rze­czywistości. Jeżeli subiektywny obraz, oparty na wyborze fotografa, uchwyco­nego fragmentu rzeczywistości rozstrzyga o spełnieniu wymagań stawianych utworom, to każda fotografia jest utworem z wyjątkiem tych, które pozbawio­ne są elementu wyboru, np. zdjęcia legitymacyjne. Dominującemu stanowisku należy jednak zarzucić zbyt liberalne rozumienie przesłanek warunkujących powstanie utworu. W muzeach i archiwach znajdują się odbitki fotograficzne, które nie mogą być utożsamiane z utworem fotograficznym. Nośnik utworu fotograficznego oraz utwór fotograficzny są innymi kategoriami pojęciowymi i prawnymi, w szczególności pierwszy z nich jest rzeczą, wobec której przysłu­guje prawo własności, a drugi – przedmiotem prawa autorskiego. Posiadanie praw do nośnika nie daje prawa korzystania z autorskich praw majątkowych.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Wybrane kolekcje fotograficzne w zasobach Archiwum Polskiej Prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy w Krakowie oraz Archiwum Instytutu Wydawniczego Księży Misjonarzy „Nasza Przeszłość” w Krakowie
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Umiński, Wacław
    Celem artykułu jest przybliżenie niektórych kolekcji fotograficznych zgro­madzonych w zasobie Archiwum Polskiej Prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy w Krakowie oraz Archiwum Instytutu Wydawniczego Księży Mi­sjonarzy „Nasza Przeszłość” w Krakowie. W obydwu instytucjach obok mate­riałów aktowych, geodezyjno-kartograficznych i technicznych nie brak także fotografii. Są wśród nich zarówno pojedyncze zdjęcia dokumentujące życie członków Zgromadzenia Misji, jak i historię misjonarskich placówek. Jednak spotkamy tam także albumy oraz pudełka, w których zgromadzono fotogra­fie uporządkowane według kategorii tematycznych. W większości przypad­ków trudno dzisiaj wskazać ich autorów. Wyjątkiem są kolekcje znajdujące się w zasobie Archiwum „Naszej Przeszłości”. Jest to dzieło jego założyciela, ks. prof. Alfonsa Schletza CM, który przez wiele długich lat zbierał rozmaite zdjęcia, aby z czasem stworzyć z nich wiele różnych kolekcji.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Dokumentacja fotograficzna archiwów kościelnych jako materiał ilustracyjny Słownika biograficznego księży diecezji sandomierskiej XIX-XX wieku
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Tylec, Piotr
    Artykuł omawia wykorzystanie dokumentacji fotograficznej archiwów ko­ścielnych w Słowniku biograficznym księży diecezji sandomierskiej XIX-XX w. Leksykon opublikowany został w latach 2014-2019. Zawiera on 1901 biogra­mów duchowieństwa sandomierskiego. Ponad połowa z nich uzupełniona zo­stała reprodukcjami fotografii, prezentującymi wizerunki poszczególnych ka­płanów. Większość z nich odnaleziona została podczas kwerendy w Archiwum Diecezji Sandomierskiej oraz Bibliotece Seminarium Duchownego w Sando­mierzu. Autor analizuje poszczególne dokumenty źródłowe, które zawierały obiekty zdjęciowe. Dodatkowo ukazana została metoda wyboru ilustracji oraz perspektywy badawcze. Artykuł może stać się wskazówką dla autorów, którzy będą tworzyć podobne słowniki biograficzne.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Fotografie przechowywane w Archiwum Prowincji OO. Bernardynów w Krakowie i Archiwum Klasztoru OO. Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej dokumentujące historię Sanktuarium Pasyjno-Maryjnego w Kalwarii Zebrzydowskiej
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Sitnik, Aleksander Krzysztof
    Archiwum Prowincji oo. Bernardynów w Krakowie i Archiwum Klasztoru oo. Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej posiadają największy zasób fo­tografii dokumentujących historię sanktuarium pasyjno-maryjnego w Kalwarii Zebrzydowskiej. W 1999 r. obiekt ten został wpisany na listę światowego dzie­dzictwa UNESCO, a w 2000 r. uznano go za Pomnik Historii Polski. W niniej­szym artykule zaprezentowano jego spuściznę fotograficzną. Kolekcje tych zbiorów w większości wymagają opracowania, zdigitalizowania i czekają na udostępnienie w formie wirtualnej. Wiele zdjęć należy jeszcze uporządkować. Znajdują się one w rozproszeniu przede wszystkim w Archiwum Prowincji przy aktach personalnych poszczególnych zakonników. Miejmy nadzieję, że w niedługim czasie znajdą swoje miejsce w powstałym w 2008 r. Narodowym Archiwum Cyfrowym, które w swoich zbiorach posiada największy zasób fo­tografii.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Fotografia w archiwum. Identyfikacja – zabezpieczanie – konserwacja
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Seweryn, Anna
    Artykuł poświęcony jest zagadnieniu fotografii jako materiału archiwalnego wymagającego szczególnej wiedzy na etapie identyfikacji, zabezpieczania i konserwacji zbiorów. Fotografie to obiekty wykonane w różnorodnych tech­nikach i technologiach, na bazie rozlicznych podłoży i substancji światłoczu­łych. Ich skomplikowana budowa odpowiedzialna jest za wyjątkową wrażli­wość obiektów w kontakcie z czynnikami niszczącymi oraz często gwałtowny przebieg procesu degradacji, kończący się nawet całkowitą utratą nośnika. Tekst porusza problematykę identyfikacji technik i technologii wykonania obiektów, opisuje czynniki wpływające na degradację zdjęć, a także podkreśla podstawowe wytyczne do zabezpieczania oraz konserwacji zbiorów. Przedstawione zostały również początki powstawania zjawiska fotografii, jak i najczęściej występujące w zbiorach polskich techniki fotograficzne. Au­torka opisuje najważniejsze badania dotyczące identyfikacji i zabezpieczania fotografii wraz z podaniem materiałów źródłowych. Zasadniczą częścią opracowania są wytyczne dotyczące procesu iden­tyfikacji techniki wykonania obiektu, od którego należy rozpocząć wszelkie działania odnoszące się do zabezpieczenia czy konserwowania fotografii (w tym identyfikacja nietrwałych podłoży z tworzyw sztucznych). Następnie opisano najczęstsze przyczyny degradacji archiwalnych materiałów fotogra­ficznych oraz podstawowe procesy, dzięki którym można pozytywnie wpłynąć na „długość życia” zbiorów fotograficznych (w tym przechowywanie obiek­tów w parametrach obniżonej temperatury i wilgotności względnej powietrza). Opracowanie kończy opis prewencyjnych działań konserwatorskich nie­zbędnych do utrzymania zbiorów w dobrym stanie zachowania oraz prawidłowego obchodzenia się z fotografiami podczas prowadzania procesu digitaliza­cji zbiorów.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Zbiory fotograficzne w Archiwum Archidiecezjalnym Lubelskim
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Marczewski, Jarosław Roman
    Archiwum Archidiecezjalne Lubelskie przechowuje zbiór ok. 11 tys. fotografii pochodzących z XIX, XX i XXI stulecia. Zbiór ten jest na etapie porządko­wania archiwalnego. Nie ma on jeszcze właściwego inwentarza. Na potrzeby wewnętrzne istnieją tylko odpowiednie spisy robocze. Zbiór podzielony jest w porządku akcesji na albumy, kroniki, teczki, koperty i pudła archiwalne. Znacząca część fotografii wchodzi w skład akt personalnych i parafialnych. Zdjęcia są tylko w niewielkim stopniu zdigitalizowane. Ich cyfrowe kopie tworzy się w sposób niesystematyczny, głównie z przeznaczeniem na bieżące wystawy i przygotowywane publikacje. Zbiór fotograficzny cieszy się wzra­stającym zainteresowaniem, dlatego pomimo stanu opracowania i przechowy­wania jest udostępniany. Zawiera on ciekawe obiekty, np. obszerną kolekcję zdjęć zgromadzonych na potrzeby prowadzonych procesów beatyfikacyjnych.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Fotografie organów w zbiorach Archiwum Diecezjalnego w Tarnowie jako źródła do dziejów organów w diecezji tarnowskiej
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Pasternak, Paweł
    Fotografie organów w Archiwum Diecezjalnym w Tarnowie zachowały się głównie jako dodatek do ankiet Ośrodka Dokumentacji Zabytków z 1971 r. dotyczących stanu organów w parafiach. Artykuł omawia te z nich, które przedstawiają instrumenty dziś nieistniejące, przebudowane lub przeniesione do innych kościołów. Oprócz tych fotografii w archiwum znajdują się zapro­szenia na poświęcenia pięciu instrumentów, także zawierające ich zdjęcia.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Spuścizna fotograficzna ks. prof. Tadeusza Stycznia SDS w zasobie Archiwum Instytutu Jana Pawła II – stan uporządkowania
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Nowicki, Tomasz
    W Archiwum Instytutu Jana Pawła II przechowywana jest spuścizna archiwal­na po ks. profesorze Tadeuszu Styczniu, uczniu Karola Wojtyły, długoletnim dyrektorze Instytutu Jana Pawła II. Materiały archiwalne wchodzące w skład spuścizny, obok opracowanej już dokumentacji aktowej, tworzą także liczne obiekty występujące w różnych postaciach i formach fotograficznego zapi­su obrazu. Najliczniej występują odbitki pozytywowe, ale przechowywane są także negatywy i obrazowa dokumentacja zapisana cyfrowo. Autor omawia stan uporządkowania tego zbioru przez pryzmat metodyki archiwalnej, wska­zuje na ważniejsze serie i tematy fotograficzne, szczególnie przedstawiając te, które zawierają fotografie związane z działalnością na KUL Karola Wojtyły, a potem papieża Jana Pawła II. Zwraca uwagę na te serie dokumentacji fo­tograficznej, które ukazują wyjątkowe relacje przyjaźni między papieżem a twórcą spuścizny, ks. Tadeuszem Styczniem. Podsumowując, określa ko­nieczne kolejne etapy archiwalnego opracowania i zwraca uwagę na koniecz­ność szybkiego uporządkowania, a szczególnie opisania serii tematycznych oraz identyfikacji wydarzeń i osób przedstawionych na pojedynczych foto­grafiach.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Zbiór fotografii w zasobie Archiwum Diecezjalnego w Zielonej Górze
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Kufel, Robert
    Fotografie historyczne stanowią doskonały materiał źródłowy, który groma­dzą i przechowują wszystkie archiwa. Tematem publikacji jest zbiór fotografii w zasobie Archiwum Diecezjalnego w Zielonej Górze, które przechowuje nie tylko fotografie dokumentujące życie kościelne diecezji zielonogórsko-go­rzowskiej, ale gromadzi też te, które pochodzą od instytucji i osób świeckich. Celem opracowania jest ukazanie, jak ten zbiór powstawał (od 2003 r.). Publi­kację rozpoczyna opis powstania zielonogórskiego Archiwum Diecezjalnego, gdzie znajduje się omawiany zbiór fotografii. W dalszej części opracowania przedstawiono inwentaryzację dokumentacji fotograficznej oraz sposób prze­chowywania i udostępniania jej kwerendzistom. Na dzień 31 lipca 2021 r. zbiór fotografii (zespół nr 50) liczy 12 488 jednostek. Inwentarz elektroniczny fotografii znajduje się na stronie internetowej Archiwum Diecezjalnego w Zie­lonej Górze (http://archiwum.diecezjazg.pl). Gromadzona dokumentacja wi­zualna jest zbiorem otwartym, który uzupełniają kolejne dopływy fotografii. Zadaniem na przyszłość jest cyfryzacja zbioru. Opracowanie jest pierwszą pu­blikacją na temat fotografii w zasobie zielonogórskiego Archiwum Diecezjal­nego i stanowi przyczynek do podjęcia bardziej szczegółowych badań. Może być ono przydatne dla badaczy pracujących ze źródłami wizualnymi. Powinni do nich sięgać regionaliści, historycy Kościoła oraz osoby, których pasjonują dawne i nowe fotografie.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Fotografie w Archiwum Diecezjalnym w Kielcach
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Kwaśniewski, Andrzej
    W Archiwum Diecezjalnym w Kielcach znajduje się kolekcja zdjęć zinwenta­ryzowanych w postaci 480 j.a. Jest to znacząca kolekcja dla dziejów diecezji kieleckiej. Obejmuje ona fotografie wykonane w XX i XXI wieku, często do­tyczy osób, które żyły na przełomie XIX i XX wieku. Zdjęcia te są dokumenta­cją załącznikową do akt kancelaryjnych Kurii Diecezjalnej w Kielcach. Część z nich to spuścizny duchowieństwa. W odniesieniu do analizowanych zdjęć należy używać pojęcia dokumentacja fotograficzna.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Dokumentacja fotograficzna w zasobie Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej im. Ks. Walentego Patykiewicza w Częstochowie (aktualny stan badań i perspektywy)
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Kapuściński, Jacek
    Tematem artykułu jest opis stanu dokumentacji fotograficznej zgromadzonej w Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej. Przechowuje się ją w dwóch po­mieszczeniach (magazyn nr 2 i pracownia naukowa nr 2); w pierwszym tworzy ona Fototekę (budowaną przez lata, obejmującą 536 albumów i 4484 zdjęcia), która liczy 13 mb., a w drugim wchodzi w skład pięciu zespołów, będących spuściznami archiwalnymi po zmarłych duchownych (15 albumów i 1104 zdjęcia, w tym 175 w wersji cyfrowej). W zasobie archiwalnym zajmuje ona miejsce w dwóch segmentach, nazwanych: Dokumentacja pozaaktowa i Akta osób duchownych, które współtworzą Dział II, zawierający dokumenty i akta wytworzone w strukturach (archi)diecezji. W wyniku przeprowadzonych do tej pory działań porządkowych i inwentaryzacyjnych udało się wydzielić 881 j.a. i scalić je w konkretne zespoły i kolekcje, do których sporządzono odpo­wiednie spisy. Wciąż wiele fotografii pozostaje niezidentyfikowanych, dlatego opóźniają się dalsze etapy prac inwentaryzacyjnych. Na podstawie dotychcza­sowych badań można stwierdzić, że całość dokumentacji fotograficznej za­chowana jest w dobrym stanie i pod względem zawartości treściowej ma dużą wartość historyczną.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Opracowanie fotografii w Narodowym Archiwum Cyfrowym. Uwagi do zespołów i zbiorów o tematyce kościelnej
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Kalisz, Katarzyna
    W zasobie Narodowego Archiwum Cyfrowego są przechowywane fotografie wytworzone i zgromadzone przez agencje fotograficzne, czołowych polskich fotografów zawodowych, fotoreporterów lub fotografów amatorów. Fotografie te mogą stanowić samodzielne całości, bądź być częścią zespołów aktowych. W artykule poruszono zagadnienia związane z zespołami (zbiorami) składającymi się wyłącznie z dokumentacji fotograficznej. Akty normatywne wydane przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych ustalają sposób postępowania z materiałami archiwalnymi. Są to: Zarządzenie nr 7 z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie ewidencjonowania zasobu archiwalnego w archiwach państwowych oraz Zarządzenie nr 8 z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie inwentaryzacji ma­teriałów archiwalnych, oraz sporządzania i zatwierdzania elektronicznych in­wentarzy archiwalnych dla zespołów (zbiorów) w archiwach państwowych. W Zarządzeniu nr 34 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 9 września 2019 r. w sprawie zasad porządkowania i inwentaryzacji dokumentacji fotograficznej w archiwach państwowych wskazano w szczególności na sposób postępowania z fotografiami. Dokumentacja fotograficzna powinna posiadać ewidencję. W przypadku gdy stan zachowania zdjęć budzi wątpliwości, a także jest przeszkodą w digi­talizacji, należy skonsultować się z dyplomowanym konserwatorem i w razie konieczności przeprowadzić konserwację. Inwentaryzacja i digitalizacja wraz z przepakowaniem do opakowań zabezpieczających to kolejne etapy pracy nad zespołem (zbiorem) archiwalnym. Podczas prac inwentaryzacyjnych oceniana jest wartość archiwalna materiałów. Wstęp do inwentarza zawiera informacje dopełniające posiadaną wiedzę o materiałach w zespole (zbiorze) oraz o ich twórcy (autorze kolekcji). Do prac ewidencyjnych czy inwentaryzacyjnych najlepiej wykorzystać Zintegrowany System Informacji Archiwalnej (ZoSIA). W Narodowym Archiwum Cyfrowym są przechowane zespoły i zbiory poświęcone tematyce kościelnej. W artykule omówiono je z uwagi na intere­sującą zawartość, metodę opracowania i opisu, problematykę autorskich praw majątkowych, możliwość wykorzystania przez użytkowników, a także ocenę wartości archiwalnej. Są to głównie: 3/19/0 Zbiór fotografii dotyczących obchodów kościelnych Tysiąclecia Chrztu Polski, 3/43/0 Archiwum fotograficzne Stanisława Porębskiego, 3/76/0 Zbiór fotografii dotyczących uroczystości beatyfikacyjnych księdza Jerzego Popiełuszki w Warszawie, 3/78/0 Zbiór ko­pii cyfrowych fotografii dotyczących opactwa Benedyktynów w Tyńcu, 3/82/0 Kolekcja Mariana Romaniuka dotycząca Prymasa Polski Kardynała Stefana Wyszyńskiego.