Utwór i nośnik utworu fotograficznego w działalności muzeów i archiwów kościelnych
Loading...
Date
2021
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo KUL
Abstract
Kategorie fotografii znajdujących się w muzeach i archiwach kościelnych są zróżnicowane. Różnorodność ta w połączeniu z faktem, że fotografia oddaje za pomocą środków technicznych obraz rzeczywistości, budzi pytania, czy i jakie fotografie są utworami podlegającymi ochronie prawno-autorskiej. Przeważa pogląd, że fotografia odzwierciedla obraz rzeczywistości, ale w sposób zmieniony przez fotografa, co tym samym pozwala potencjalnie zakwalifikować ją do kategorii utworu. W polskim piśmiennictwie i orzecznictwie na przestrzeni lat zmieniało się postrzeganie wymagań, którym musi ona odpowiadać, aby mogła zostać uznana za utwór. Początkowo za takie uważano jedynie fotografie, odznaczające się artyzmem (pięknem) osiągniętym dzięki staraniom fotografa, np. estetyczne ustawienie osób, operowanie światłem. Pogląd taki wydaje się być ciągle prezentowany w piśmiennictwie niemieckim. Stopniowo rozpoczął się proces bardziej liberalnego postrzegania spełniania przez fotografie wymagań stawianych utworom. Kluczowe znaczenie przyznano subiektywnemu obrazowi rzeczywistości – utrwalonemu przez twórcę – który każdorazowo odróżnia się od kolejnego takiego obrazu nawet tej samej rzeczywistości. Jeżeli subiektywny obraz, oparty na wyborze fotografa, uchwyconego fragmentu rzeczywistości rozstrzyga o spełnieniu wymagań stawianych utworom, to każda fotografia jest utworem z wyjątkiem tych, które pozbawione są elementu wyboru, np. zdjęcia legitymacyjne. Dominującemu stanowisku należy jednak zarzucić zbyt liberalne rozumienie przesłanek warunkujących powstanie utworu. W muzeach i archiwach znajdują się odbitki fotograficzne, które nie mogą być utożsamiane z utworem fotograficznym. Nośnik utworu fotograficznego oraz utwór fotograficzny są innymi kategoriami pojęciowymi i prawnymi, w szczególności pierwszy z nich jest rzeczą, wobec której przysługuje prawo własności, a drugi – przedmiotem prawa autorskiego. Posiadanie praw do nośnika nie daje prawa korzystania z autorskich praw majątkowych.
Church museums and archives hold diverse categories of photographs. This diversity, combined with the fact that a photograph reflects an image of reality by technical means, raises the question of whether and which photographs are creative works subject to copyright protection. Eventually, the prevailing view was that a photograph reflects the image of reality, which is, however, modified by the photographer, thus potentially qualifying it as a creative work. In Polish literature and judicature, the perception of requirements for a photograph to be considered a creative work changed over the years. Initially, only photographs characterized by artistry (beauty) achieved by the photographer’s efforts, such as aesthetic positioning of people, use of light etc., were regarded as creative works (this view seems to be still present in German literature). Later on, the requirements photographs had to meet to be seen as creative works gradually became more liberal. The key meaning was given to the subjective image of reality recorded by the author, which each time differs from the other image, even of the same reality. If the subjective image based on the photographer’s choice of the captured fragment of reality is decisive for meeting the requirements for creative works, i.e. creative activity and individual character, every photograph is a creative work with the exception of those that are devoid of the element of choice, e.g. ID photos. However, it could be argued that the prevailing prerequisites are not stringent enough. Museums and archives hold photographic prints which cannot be equated with a photographic work. The medium of a photographic work and a photographic work are different legal and conceptual categories: the former is a physical object to which one has the right of ownership, and the latter is in copyright. The ownership of the medium does not grant the right to the author’s economic rights.
Church museums and archives hold diverse categories of photographs. This diversity, combined with the fact that a photograph reflects an image of reality by technical means, raises the question of whether and which photographs are creative works subject to copyright protection. Eventually, the prevailing view was that a photograph reflects the image of reality, which is, however, modified by the photographer, thus potentially qualifying it as a creative work. In Polish literature and judicature, the perception of requirements for a photograph to be considered a creative work changed over the years. Initially, only photographs characterized by artistry (beauty) achieved by the photographer’s efforts, such as aesthetic positioning of people, use of light etc., were regarded as creative works (this view seems to be still present in German literature). Later on, the requirements photographs had to meet to be seen as creative works gradually became more liberal. The key meaning was given to the subjective image of reality recorded by the author, which each time differs from the other image, even of the same reality. If the subjective image based on the photographer’s choice of the captured fragment of reality is decisive for meeting the requirements for creative works, i.e. creative activity and individual character, every photograph is a creative work with the exception of those that are devoid of the element of choice, e.g. ID photos. However, it could be argued that the prevailing prerequisites are not stringent enough. Museums and archives hold photographic prints which cannot be equated with a photographic work. The medium of a photographic work and a photographic work are different legal and conceptual categories: the former is a physical object to which one has the right of ownership, and the latter is in copyright. The ownership of the medium does not grant the right to the author’s economic rights.
Description
Keywords
archiwa kościelne, muzea, prawo autorskie, utwór fotograficzny, zbiory, photographic work, copyright, church archives, museums, collections
Citation
"Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne" 2021, T. 117, s. 343-355