Rozprawy doktorskie (WPPKiA)
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
- ItemProces skrócony przed biskupem(2023-09-29) Łukasik, Aleksandra WiktoriaPapież Franciszek poprzez List apostolski motu proprio" Mitis Iudex Dominus Iesus" wprowadził szereg reform dotyczących procesów małżeńskich. Jedną z najważniejszych jest ustanowienie nowej instytucji – procesu skróconego. Postępowanie w sprawach dotyczących stwierdzenia nieważności małżeństwa w trybie procesu skróconego może mieć miejsce jedynie w przypadku zaistnienia szczególnych przesłanek, takich jak zgodna prośba obojga małżonków oraz wystąpienie okoliczności, które poparte dowodami, w sposób oczywisty wskazują na nieważność małżeństwa. Wyłącznie do biskupa diecezjalnego należy orzekanie w procesie skróconym, co szczególnie podkreśla jego znaczenie jako pierwszego sędziego w Kościele partykularnym. Poza biskupem w przebieg procesu skróconego zaangażowani są także wikariusz sądowy, instruktor oraz asesor. Wikariusz sądowy decyduje czy sprawa może być rozpatrywana w trybie skróconym oraz powołuje instruktora i asesora – osoby bezpośrednio wspomagające biskupa w procesie, z którymi biskup konsultuje się przed podjęciem decyzji dotyczącej nieważności małżeństwa. Skrócenie procedury w procesie biskupim przejawia się między innymi w odbyciu jednego posiedzenia dowodowego, po którym akta sprawy przekazywane są do biskupa diecezjalnego. Gdy osiągnie on moralną pewność, stwierdza nieważność małżeństwa. W przeciwnym razie kieruje sprawę do rozpatrzenia w trybie procesu zwykłego. Pope Francis through Apostolic letter motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus introduced a series of reforms of marriage processes. The most important of them was introducing the new institution of the briefer matrimonial process. Proceeding with the cases of the nullity of marriage with the briefer process can be taken whenever the petition is proposed by both spouses and in the circumstances of recurring evidences which render the nullity manifest. Only the diocesan bishop himself is competent to judge cases of the nullity of marriage with the briefer process, which emphasizes his importance as a first judge in the particular church for which he was entrusted. Excepted bishop, in the briefer process are also involved the judicial vicar, the instructor and the assessor. The judicial vicar decides if case can be treated with the briefer process and he nominates the instructor and the assessor – the main people who support bishop during the process. Furthermore, before making up his mind, Bishop consults nullity of marriage with them. Shortening of the procedure in the briefer matrimonial process manifests itself in a single session for collecting proofs, after which the case acts are taken to the diocesan bishop. After reaching the moral certitude about the nullity of marriage, Bishop issues the sentence. Otherwise, he refers the case to the ordinary method.
- ItemRecepcja Soboru Watykańskiego II w uchwałach synodów diecezjalnych metropolii poznańskiej w latach 1968-2009(2023-09-26) Szymański, DawidNiniejsza praca ukazuje recepcję Soboru Watykańskiego II w dokumentach synodalnych metropolii poznańskiej w latach od 1968 do 2009. Recepcja uchwał soborowych w synodzie diecezjalnym w 1968 r. była pionierska w skali Polski. Synod ten, jako drugi w Polsce dostosował prawo partykularne do uchwał soborowych. Synod z lat 1992–1993 w związku z wydaniem Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r. zauważył potrzebę adaptacji zarówno KPK/83 jak i nauczania Soboru Watykańskiego II w prawie diecezjalnym. Synod z lat 2004–2008 w pierwszym tomie zawarł nauczanie soborowe i nauczanie teologiczne. W drugim tomie zostały przedstawione zagadnienia prawne. Było to nawiązanie do dwóch poprzednich synodów archidiecezji poznańskiej. Pierwszy Synod diecezji kaliskiej miał na celu ujednolicenie prawa partykularnego w nowej diecezji. Synod kaliski tworząc nowe prawo partykularne do nauczania soborowego odwołał się w sposób pośredni. This dissertation shows the reception of the Second Vatican Council in the synodic documents of the metropolis of Poznan from 1968 to 2009. The reception of the conciliar resolutions in the diocesan synod of 1968 was pioneering in Poland. This synod was the second in Poland to adapt particular law to the conciliar resolutions. The Synod of 1992–1993, in connection with the publication of the Code of Canon Law from 1983, saw the need to adapt both the Code of Canon Law/83 and the teachings of the Second Vatican Council in diocesan law. The first Synod of the diocese of Kalisz aimed to unify particular law in the new diocese. The Synod of Kalisz, creating new particular law, referred indirectly to the Council's teaching.
- ItemInvestigatio praeiudicialis seu pastoralis w kontekście założeń reformy procesowej według Mitis Iudex Dominus Iesus. Studium prawno-kanoniczne(2023-09-29) Fiałek, PiotrRozprawa dotyczy instytucji badania przedprocesowego, czyli duszpasterskiego. Na mocy reformy kanonicznego prawa procesowego papież Franciszek dokonał zmian w procesie o nieważność małżeństwa. Wprowadził także nową formę pomocy i towarzyszenia osobom doświadczającym kryzysu małżeńskiego w postaci separacji lub całkowitego rozpadu małżeństwa bez możliwości pojednania. W rozprawie podjęto wysiłek analizy źródeł powstania nowej instytucji. Analiza kontekstu reformy i powstałego na jej podstawie M. P. Mitis Iudex Dominus Iesus pozwala na właściwe ujęcie zamiaru Prawodawcy co do zastosowania instytucji badania przedprocesowego, czyli duszpasterskiego. Rozprawa została podzielona na trzy rozdziały. Pierwszy z nich traktuje o ochronie małżeństwa przez Kościół. W rozdziale drugim podejmuje się analizę reformy procesowej wprowadzonej przez MIDI. W trzecim rozdziale przeprowadzono pogłębioną analizę instytucji badania przedprocesowego, czyli duszpasterskiego. Rozumienie analizowanej instytucji nabiera nowej jakości w oparciu o kryteria reformy, a stała troska o ochronę małżeństwa może przybrać formę większego zaangażowania, przede wszystkim zaś spełnić oczekiwanie bliskości nawracających się struktur eklezjalnych wobec poszukujących pomocy wiernych. The dissertation deals with the institution of a pre-juridical, or pastoral, inquiry. By virtue of the reform of canonical procedural law, Pope Francis has made changes to the process of marriage nullity. He has also introduced a new form of assistance and accompaniment for those experiencing a marital crisis in the form of separation or total breakdown of the marriage without the possibility of reconciliation. The dissertation attempts to analyze the origins of the new institution. The analysis of the context of the reform and the M. P. Mitis Iudex Dominus Iesus emerging therefrom allows for a proper grasp of the intention of the Legislator regarding the application of the institution of pre-juridical, or pastoral, inquiry. The dissertation is divided into three chapters. The first one deals with the protection of marriage by the Church. The second chapter undertakes an analysis of the procedural reform that had been introduced by the MIDI. The third chapter provides an in-depth analysis of the institution of pre-juridical, or pastoral, investigation. The understanding of the analyzed institution gains in a new quality based on the criteria of the reform, and the constant concern for the protection of marriage is likely to take the form of a greater commitment and, above all, meet the expectation of proximity of the converting ecclesial structures to the faithful seeking help.
- ItemForma nadzwyczajna sprawowania sakramentów według Summorum Pontificum Benedykta XVI(2023-09-26) Kutynia, Piotr PawełSakramenty Nowego Testamentu zostały ustanowione przez Jezusa Chrystusa, a przez ich sprawowanie tworzy się, umacnia i manifestuje wspólnota Kościoła. Ogłaszając motu proprio Summorum Pontificum w 2007 r. papież Benedykt XVI nie pragnął ponownego reformowania liturgii, ale powrotu do właściwego kierunku ruchu liturgicznego. Celem niniejszej dysertacji jest ukazanie dokumentu papieża Benedykta XVI z 2007 r. jako tekstu przedstawiającego liturgię Kościoła katolickiego w aspekcie hermeneutyki ciągłości oraz wskazanie, że liturgia rzymska w formie usus antiquior stanowi cenny skarb duchowych dóbr Kościoła, który można zachować jedynie przez jej celebrację. W pracy przyjęto tezę, którą ujęto w pytaniach dotyczących kształtowania się głównych ośrodków ruchu liturgicznego na przełomie XIX i XX wieku; praw i obowiązków biskupów odnośnie do sprawowania sakramentów w formie extraordinaria, którzy też są odpowiedzialni za liturgię w powierzonym im Kościele partykularnym oraz za warunki spełniane przez duchownych i świeckich pragnących celebrować liturgię w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego. Analiza odpowiednich norm prawnych pozwoliła dowieść, że Eucharystia i pozostałe sakramenty sprawowane według ksiąg liturgicznych z 1962 r., jak i według ksiąg wydanych w wyniku reformy soborowej wyrażają tę samą tajemnicę wiary oraz zachowują te same istotne elementy. Z tego względu w rozprawie określono szafarza oraz materię i formułę każdego z sakramentów oraz wskazano, że mimo zmian dokonanych w obrzędach nie zmieniła się istota celebracji. The sacraments of the New Testament were instituted by Jesus Christ. Their celebration builds, strengthens and manifests the community of the Church. In proclaiming his motu proprio “Summorum Pontificum” in 2007, Pope Benedict XVI did not desire another liturgical reform but a return to the proper direction of the liturgical movement. The purpose of taking up the subject matter of this dissertation is to show that Pope Benedict XVI’s “Summorum Pontificum” depicts the liturgy of the Catholic Church in keeping with the hermeneutics of continuity and to indicate that the Roman liturgy in the form of the usus antiquior represents a precious treasure of spiritual goods, which can be preserved for the Church only by celebration. The dissertation adopted a thesis encapsulated in questions relating to the formation of the main centres of the liturgical movement of the turn of the 19th and 20th centuries and referring to the rights and obligations of bishops concerning the celebration of sacraments in extraordinaria form since the bishops are responsible for liturgy in the particular church entrusted to their care as well as for the conditions to be satisfied by the clergy and laity desirous to celebrate the liturgy in the extraordinary form of the Roman Rite. Analysis of the pertinent norms of law supplied proof that the Eucharist and other sacraments celebrated whether according to the liturgical books of 1962 or according to the books following the conciliar reform express the same mystery of faith and preserve the same essential elements. On this account, the dissertation identifies the minister, the matter and the form of each of the sacraments and demonstrates that, despite changes to the manner of celebration, the essence of the celebration has not changed.
- ItemUstrój sądów grodzkich i ich orzecznictwo na przykładzie okręgu radomskiego w latach 1928-1950(2023-07-17) Składanek, BartłomiejPrzedmiotem dysertacji jest analiza ustroju sądów grodzkich i ich orzecznictwa na przykładzie okręgu radomskiego w latach 1928-1950. Sądownictwo grodzkie powstało z końcem XIV w. i stanowiło najniższy szczebel w organizacji sądownictwa polskiego. Funkcjonowało do reformy sądów pierwszej instancji w okresie sejmu czteroletniego, u schyłku istnienia I Rzeczypospolitej. W okresie zaborów sądy grodzkie zastąpiono m.in. sądami pokoju, powiatowymi, patrymonialnymi czy policji. Do idei sądownictwa grodzkiego powrócono w 1928 r., kiedy to w II Rzeczypospolitej wprowadzono model trójinstancyjny. Te rozwiązania przetrwały do reformy sądownictwa przeprowadzonej w latach 1949-1950, kiedy na mocy ustawy z lipca 1950 roku o zmianie prawa o ustroju sądów powszechnych, ponownie zostały zlikwidowane. Jako główne kierunki analizy w rozprawie doktorskiej przyjęto czynniki, składające się na efektywność sądownictwa: wskaźnik opanowania wpływu spraw, czyli stosunek liczby wszystkich spraw w danym okresie sprawozdawczym do liczby spraw niezałatwionych, odsetek spraw rozpatrywanych przez sądy, w których czas trwania postępowania przekracza 30 dni, średni czas trwania postępowania sądowego od dnia wpływu do dnia wydania rozstrzygnięcia, średni czas oczekiwania na rozprawę, wskaźnik stabilności, czyli odsetek oddalonych środków zaskarżenia w stosunku do wszystkich spraw apelacyjnych w sądach drugiej instancji. The subject of the dissertation is an analysis of the system of magistrates courts and their jurisprudence on the example of the Radom area in the period of time 1928-1950. The magistrates courts came into being at the end of the 14th century and constituted the lowest level in the organisation of the Polish judiciary. It functioned until the reform of the courts of first instance in the period of the Four-Year Sejm, at the end of the First Republic. In the period of the Partitions of Poland, magistrates courts were replaced by, among others, courts of peace, county courts, patrimonial courts or police courts. The idea of magistrates courts was returned to in 1928, when a three-instance model was introduced in the Second Republic. These solutions survived until the reform of the judiciary carried out in 1949-1950, when they were again abolished under the Act of July 1950 amending the law on the system of common courts. The factors that make up the efficiency of the judiciary were adopted as the main lines oi analysis in me doctoral dissertation: the rate of mastery of the impact of cases, i.e. the ratio of the number of all cases in a given reporting period to the number of unsettled cases, the percentage of cases dealt with by the courts in which the duration of proceedings exceeds 30 days, the average duration of court proceedings from the date of receipt to the date of decision, the average waiting time for a hearing, the stability index, i.e. the percentage of dismissed appeals in relation to all appellate cases in the courts of second instance.