Wydział Filozofii / Faculty of Philosophy

Permanent URI for this community

https://hdl.handle.net/20.500.12153/1
* Instytut Filozofii * Kolegium Międzyobszarowych Indywidualnych Studiów Humanistyczno-Społecznych * Ośrodek Badań nad Myślą Jana Pawła II - Instytut Jana Pawła II * Ośrodek Historii Kultury w Średniowieczu

Browse

Browsing Wydział Filozofii / Faculty of Philosophy by Title

Now showing 1 - 20 of 55
  • Item
    Aristotle's Syllogistic as a Deductive System
    (MDPI, 2020-05-19) Kulicki, Piotr
    Aristotle's syllogistic is the first ever deductive system. After centuries, Aristotle's ideas are still interesting for logicians who develop Aristotle's work and draw inspiration from his results and even more from his methods. In the paper we discuss the essential elements of the Aristotelian system of syllogistic and Łukasiewicz's reconstruction of it based on the tools of modern formal logic. We pay special attention to the notion of completeness of a deductive system as discussed by both authors. We describe in detail how completeness can be defined and proved with the use of an axiomatic refutation system. Finally, we apply this methodology to different axiomatizations of syllogistic presented by Łukasiewicz, Lemmon and Shepherdson.
  • Item
    Był dla nas darem
    (Instytut Jana Pawła II KUL, 2007) Ferenc, Edward
    Edward Ferenc przedstawia esej, w którym opisuje swoją wieloletnią przyjaźń z Wojciechem Chudym, a w szczególności okres lat 70. XX wieku, kiedy obydwaj byli studentami filozofii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Autor jednocześnie zdaje relację z jedynej w swoim rodzaju atmosfery w KUL lat 70. ubiegłego wieku, stworzonej przez profesorów, studentów, jak również przez administrację uniwersytecką, która umożliwiła studiowanie wybranego kierunku studiów i uzyskanie stopnia naukowego przez niepełnosprawnych studentów. (Według streszcz. ang. Doroty Chabrajskiej)
  • Item
    Chrześcijaństwo w świetle antropologii René Girarda
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Pasterczyk, Piotr
  • Item
    Creatio ex nihilo, continuatio, conservatio jako przejawy mocy Boga. Studium z metafizyki realistycznej na podstawie św. Tomasza z Akwinu "Quaestiones disputatae de potentia"
    (2019-06-19) Sulenta, Paulina
    Atrybut Boga, jakim jest moc, we współczesnej myśli filozoficznej wzbudza wiele kontrowersji i często poddawany jest dyskusji. Znaczący wklad, jaki św. Tomasz z Akwinu wniósł w określenie filozoficznego rozumienia mocy, a przede wszystkim komplementarność jego koncepcji wyrażająca się w ukazaniu mocy Boga jako elementu szerszej teorii stworzenia rzeczy ex nihilo, skłania ku temu, aby na podstawie tych dokonań w prezentowanej pracy przeprowadzić rozważania na temat tego, czy i w jaki sposob fakt istnienia, działania i trwania bytów przygodnych niesie w sobie informację dotyczącą Boskiej mocy i przysługujących jej własności. problem ten jest rozpatrywany z perspektywy egzystencjalnej teorii bytu, której zręby sformułował Akwinata, a którą współcześnie rozwinął M. A. Krąpiec. Przeprowadzone analizy wykazały, że poznawcze wyodrębnienie w Bogu nieskończenie aktualnej możności czynnej (mocy), stanowiącej zasadę Boskiego działania ad extra, od strony podmiotowej pozwala ostatecznie uzasadnić fakt, że Byt Absolutny jest przyczyną sprawczą stwórczą całej rzeczywistości. Stwórcze aktywności Boga: tzw. pierwsze stwarzanie, zachowywanie bytów w istnieniu oraz tzw. ciągłe stwarzanie wyrażające się w sprawianiu form-dusz ludzkich, z uwagi na jedność skutku Boskiego działania, jakim jest niepodzielne istnienie bytu, ukazują się nie jako odrębne akty-działania, ale jako trzy różne aspekty jednego aktu stwórczego. Boska moc jawi się jako ontyczna racja niezbędna dla rozumienia zaistnienia, trwania i działania bytów i dlatego namysł nad nią powinien stanowić istotny element systemu metafizyki realistycznej.
  • Item
    Dendroflora of roadside sacral objects in the Trzydnik Duży commune (Lublin voivodeship)
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2017) Kulesza, Piotr; Lubiarz, Magdalena; Żak-Kulesza, Małgorzata
    Among numerous elements of the Polish landscape, especially noteworthy are the roadside sacral objects. They are a testimony to national and local identity, and express centuries-old religious values. What is more, roadside crosses and shrines, surrounded by trees and shrubs, accentuate the space with exceptional decorative and cultural value. The presence of vegetation enriches the compositional value of these objects, complements their spatial structure, and highlights the aesthetic value. This paper presents the results of a study of regarding roadside sacral objects, carried out in the Trzydnik Duży Commune, Lublin Voivodeship. The study was performed as an inventory, enabling us to determine the species composition, health condition, and age of the dendroflora accompanying the roadside sacral objects. Within the studied area, 73 roadside sacral objects were inventoried. It was found that 53 of them were surrounded by trees and shrubs that represent 42 species. The most common include limes, lilacs, and white cedars. Health condition of the dendroflora is varied, however 78 % of the examined trees and shrubs are of very good or good health condition.
  • Item
    Development of conceptual reasoning versus understanding of children's theory of mind and extraordinary (supernatural) minds middle childhood
    (2022) Rydz, Elżbieta; Wróblewski, Zbigniew; Gut, Arkadiusz; Pietryga, Anna
    The study ivolved 117 children from Poland in the age range frm 3 to 7 year old (56% girls; 44 boys). This study examined when a significant distinction appears, the conceptual differentiation of the ordinary mind from the extraordinary mind. Additionally, it was examined whether this distance is related to a certain type of conceptual knowledge and understanding of religious concepts.
  • Item
    Diversity of macrophytes in riverine aquatic habitats: comparing active river channel and its cut-offs
    (2014) Kubiak, Adam P.; Krawczyk, Rafał
    The study area was a small lowland river valley (the Leg river) located in the south-east of Poland. The object of investigation was the macrophytes of 10 river lakes with corresponding active river channel stretches of the same length as the cut-offs. The aim was to check the difference in species diversity between cut-off and active river channels. The second aim was to test the following hypothesis: vegetation of river lake has been shaped under the influence of contiguous river stretch which has left a measurable mark in species abundance and composition. To test this, we checked whether a cut-off channel's flora is more similar to flora of the contiguous river stretch, than to flora of a farther river stretch. During the course of the study it was found that the average species richness was approximately two times higher in the cut-off channels than in the river stretches. The number of the species exclusive for the river lakes was nine times higher in comparison with the river's exclusives (not found in the cut-offs). The Shannon diversity index definitely spoke in favor of the river lakes. These results clearly show the significance of river lakes in maintaining biodiversity of aquatic ecosystems in a small river valley. We did not confirm our hypothesis concerning floristic relation between an active channel and its cut-offs. The floristic similarity between a given cut-off channel and the contiguous active river channel stretch is not stronger than the similarity between this lake and more distant river stretches. The cause of such a state of affairs may be high natural dynamics of investigated habitats and anthropogenic transformation of the river valley.
  • Item
    Doradztwo filozoficzne. Problemy - tezy - kontrowersje
    (2019-11-13) Kistelska-Sikora, Helena Anna
    Doradztwo filozoficzne może być rozumiane jako rodzaj społecznej praktyki, w której filozoficzne teorie i narzędzia są używane po to, by pomóc ludziom w radzeniu sobie z ich codziennymi problemami. Zostało ono stworzone przez Gerda Achenbacha w 1981 roku, który założyć pierwszą praktykę filozoficzną w Niemczech. Aktualnie jest ono praktykowane na całym świecie. Celem dysertacji jest rekonstrukcja filozoficznych źródeł I założeń leżących u podstaw doradztwa. W pracy chcę odpowiedzieć na pytanie, co jest filozoficznego w doradztwie filozoficznym. Rekonstrukcja składa się z dwóch kroków: w pierwszym na podstawie literatury opisuję koncepcje i idee widoczne w praktyce doradztwa filozoficznego, zaś celem drugiego jest odnalezienie źródeł tych idei w historii filozofii. Moja praca składa się z czterech rozdziałów, w których opisuję tło historyczne doradztwa, analizuję koncepcje szczęścia, mądrości, moralności, cierpienia i sensu życia w doradztwie filozoficznym, rekonstruuję wizję natury ludzkiej w doradztwie (wolna wola, ludzka indywidualność, relacja między rozumem a uczuciami, duchowość i społeczny wymiar ludzkiego życia). Ostatni rozdział poświęcony jest wątpliwościom i pytaniom wobec doradztwa filozoficznego wynikającym z wcześniejszych analiz.
  • Item
    Eksperymenty myślowe w filozofii: geneza, struktura, funkcje
    (2020-02-12) Biłgorajski, Piotr
    Celem pracy doktorskiej jest analiza eksperymentów myślowych w filozofii w aspekcie ich genezy, struktury i funkcji. Głównym problemem pracy jest pytanie o to, czym są eksperymenty myślowe oraz jakie jest ich znaczenie dla filozofii. Postawiony cel znajduje swoje odbicie w strukturze pracy, na którą składają się cztery rozdziały. Dwa pierwsze rozdziały, "Geneza eksperymentów myślowych" oraz "Funkcje eksperymentów myślowych", prezentują ogólne spojrzenie na historię i zastosowanie eksperymentów myślowych w różnych dziedzinach filozofii. Dwa ostatnie rozdziały, "Wyobrażeniowość eksperymentu myślowego" oraz "Kontrfaktyczność eksperymentu myślowego", poświęcone są szczegółówej analizie istotnych cech eksperymentu myślowego. Ich celem jest próba odpowiedzi na pytanie o znaczenie wyobrażeń w eksperymencie myślowym oraz sposób, w jaki eksperymenty myślowe mogą być narzędziem uzyskiwania wiedzy o tym, co metafizyczne możliwe.
  • Item
    Ethical analysis of religious violence in the contemporary debates on terrorism
    (2021-04-28) Chukwuebuka Ohaekwusi, Anthony
    Przedstawiona dysertacja jest próbą analizy moralnych podstaw przemocy religijnej, a także ich implikacji na podstawie debaty dotyczącej współczesnego terroryzmu. Otwiera to drogę wielu dyskusjom i intelektualnym poszukiwaniom, dotyczącym złożonej relacji pomiędzy religią a przemocą, która stała się wspólnym doświadczeniem tradycji religijnej. Rozdział pierwszy jest próbą wyjaśnienia i przedstawienia historii przemocy religijnej. W rozdziale drugim debatuje się nad tym, czy religia jest z natury brutalna, czy też nie. Rozdział trzeci prezentuje analizę roli religii we współczesnym terroryzmie. Rozdział czwarty rozważa różne sposoby usprawiedliwienia terroryzmu religijnego i środki zaradcze stosowane w celu jego uniknięcia. Rozdział piąty prezentuje moralne implikacje i wyzwania tego religijnego problemu przez naświetlenie stanowisk różnych badaczy w aspekcie tyki przemocy. Rozprawa pokazuje, że "potworna" przemoc może być popełniana przez "przerażająco normalne" jednostki. Ta idea może być lepiej wyrażona w tej analizie jako "bezduszne podkreślenie inności", które ujawnia centralne znaczenie "osoby" w etyce przemocy i ukazuje niebezpieczeństwo odrzucenia norm personalistycznych w relacjach międzyludzkich. Z całości rozważań można wyprowadzić wniosek, że przemoc zaczyna się wraz z konceptualizacją "innego" w kontekście "mimetycznej rywalizacji" "nas przeciwko nim" jako moralnemu rozumieniu "innego" w intersubiektywnych relacjach "Jednego i innego". Przez wskazanie "złotej reguły" jako odpowiadającej w etyce religijnemu odrzuceniu przemocy, rozprawa wzywa do odnowienia etyki personalistycznej w przekonaniach i praktykach religijnych, co pomogłoby znaleźć rozwiązania problemów teoretycznych i praktycznych wywoływanych przez przemoc religijną.
  • Item
    Fakt kulturowy i problem kryteriów jego oceny
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Kiereś, Henryk
    Artykuł podejmuje problem oceny faktów kulturowych. Zagadnienie to jest osadzone w perspektywie filozoficznej, ale dzieje filozofii to historia sporów, z których pierwszy toczy się wewnątrz tradycji idealizmu pomiędzy racjonalizmem i irracjonalizmem, a drugi pomiędzy idealizmem – jego dwoma nurtami – i tradycją realizmu poznawczego. Różnica pomiędzy faktami kulturowymi a kulturotwórczymi uzasadnia istnienie aktów oceny, a także dzięki teorii dobra oraz teorii ludzkiego życia prowadzi do wniosku, iż miarą oceny tych aktów jest ludzkie życie. Jest ono dobrem bezwzględnym, żyjąc doskonalimy je, aktualizujemy zawarte w nim potencjalności, ale stawia nas ono przed koniecznością rozstrzygnięcia, co jest jego celem ostatecznym, czyli takim, do którego powinniśmy zmierzać. Ta decyzja wpływa na charakter naszej działalności, decyduje o doborze dóbr partykularnych (użytecznych i przyjemnościowych), których wartość pozwala ów cel osiągnąć. Nie jest to zadanie proste i łatwe, ale właśnie na tym polega dramat naszego bytowania w świecie.
  • Item
    Filozofia jako fundament badań nad ubóstwem i strategii jego zwalczania
    (KUL, 2011) Lekka-Kowalik, Agnieszka
    Artykuł analizuje metodologiczne aspekty pojęcia ubóstwa. Analiza ta pokazuje, że to pojęcie jest wielowymiarowe, syndromatyczne, nasycone wartościami i uteoretyzowane. W konsekwencji próby empirycznego mierzenia ubóstwa czy konstruowania strategii jego zwalczania wymagają przyjęcia definicji i wskaźników ubóstwa ( czy to jednostki, czy grupy, czy kraju), zaś przyjęcie owych definicji i wskaźników wymaga uzasadnienia, jeśli wyniki empiryczne pomiarów i idące za tymi wynikami programy społeczne nie mają być stanowione przez autorytet władzy. W artykule twierdzi się, że źródłem uzasadnienia definicji i wskaźników i ubóstwa jest filozofia, i to taka, która pokazuje dlaczego ubóstwo jest złem, dlaczego powinno być zwalczane, i dlaczego owo "powinno być zwalczane" ma charakter moralny. Filozofia klasyczna odwołująca się do tradycji arystotelesowsko-tomistycznej spełnia wskazane warunki.
  • Item
    Filozoficzne podstawy problematyki bezpieczeństwa człowieka
    (Fundacja "Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej", 2014) Gondek, Paweł
    The issue of security has become in recent years the issue extensively considered and discussed in the various disciplines of social sciences area. However, the interdisciplinary study of human security needs the discipline which can integrates these issues. This discipline can be philosophy, which aim is to point out the integral understanding of man. The personalistic philosophy emphasizes primacy of the person and its dignity dimension as a condition to guarantee the safety of man. Human development as a person, manifested in a constant and multidirectional dynamism of action, does not allow for easy lineup conditions securing his existence. For man, his security is an important condition for the sovereign functioning in the world. Man realizes his personal potentiality mainly in relation to other people, as expressed through the creation of culture and participation in society. However, only the interpersonal community provides human security, which affirms the dignity and supports his personal development.
  • Item
    Hyperreality as an Instrument of Mass Communication
    (Fundacja "Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej", 2014) Gondek, Paweł
    Jean Baudrillard’s reflection on the mechanisms of how the mass media function bring us to the question of hyperreality. The problem of hyperreality results from the limitation of man’s cognitive abilities, which appear especially in the context of the media. The mass media produce a sphere saturated with signs that have no reference to reality. One effect of those processes is hyperreality, in which what is real is adapted to what is virtual. The inexpressibility of existence with respect to content contributes to the creation of hyperreality in communication processes. Therefore an important element in philosophical discussion on the media is an analysis of the possibility of a cognitive apprehension of reality, and in particular, an analysis of the possibility of the knowledge of things’ existence. This is because this is the starting point for reflections on the value of knowledge and on knowledge’s consequences in communication processes.
  • Item
    Istota filozofii według Josefa Piepera
    (2020-02-05) Puzia, Robert
    Cel pracy polega na zbadaniu rozumienia istoty filozofii i przedmiotu poznania filozoficznego według Josefa Piepera. Pierwszy rozdział pokazuje osobę Josefa Piepera w kontekście niemieckiej filozofii oraz związki Piepera z filozofią klasyczną i filozofią św. Tomasz z Akwinu. W drugim rozdziale analizie poddane zostały aspekty formalne: metoda filozofowania Piepera, punkt wyjścia, zagadnienie poznania, odniesienie filozofii do tajemnicy jako specyficznego rozumienia filozofii w ujęciu Piepera oraz analiza zagadnienia filozofii platońskiej w ujęciu Piepera, aby wskazać na mądrość jako element determinujący istotę filozofii. W trzecim rozdziale analizie poddane zostaje zagadnienie rzeczywistości jako przedmiotu poznania filozoficznego. W badaniach Piepera pojawia się zagadnienie "prawdy rzeczy" (Warheit der Dinge). W rozdziale czwartym pojawia się pytanie o istotę filozofii chrześcijańskiej, która postuluje związek z poznaniem teologicznym. Stanowi to gwarancję całościowego rozumienia rzeczywistości. Według Piepera istota filozofii polega na poszukiwaniu i odkrywaniu prawdy o rzeczywistości w jej całościowym wymiarze.
  • Item
    Jedność i wielość logik modalnych
    (TN KUL, 2019) Tkaczyk, Marcin
  • Item
    Jerzy Neyman’s Conception of Scientific Inference and Its Relation to Bayesianism
    (2019-02-06) Kubiak, Adam Paweł
    The main thesis of the dissertation was that Neyman’s frequentist statistical paradigm is not a worse tool for conducting scientific research than the Bayesian paradigm. We found the statement to be justified by the following results demonstrated by us: (1) various types of knowledge, pre-existing the research, regarding the examined aspect of reality as well as the socio-economic aspects that accompany the research, are used by Neyman in an unambiguous, correct way that increases the epistemic reliability of his method, (2) Neyman's testing method is always epistemically reliable and, appropriately used, can be epistemically reliable at the desired level, (3) the influence of non-cognitive values directly introduced to the inferential patterns of Neyman's methods of estimation and testing is a favorable solution due to the increase in the epistemic reliability of the method, (4) decision-theoretic interpretation for a single result in Neyman’s statistical scheme does not have to be considered a disadvantage of the method as a tool for conducting scientific research.
  • Item
    Jeżeli Bóg istnieje...Wolność człowieka a hipoteza teistyczna. Wybór tekstów
    (TN KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018) Stefańczyk, Andrzej
  • Item
    Karol Wojtyła’s Concept of Personal Transcendence
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Gudaniec, Arkadiusz
    The article presents the understanding of the transcendence of the person in Wojtyła’s philosophy. The text discusses in turn: the role of the experience of the person; the concept of transcendence in relation to other concepts used by Wojtyła; the reference to the truth as the basis of personal transcendence; the integration of the person; the transcendence in the personal existence. The analyses conducted in the article show that transcendence of the person in the proper sense reveals the spiritual dimension of his existence as being superior to the material dimension. The presented text draws attention to the richness of threads showing the transcendence of the person in action on the basis of an analysis of lived experience. This approach not only illuminates or presents from another side the traditional concept of transcendence, based on the essential distinction between person and nature, but also adds new and revealing aspects to it. The person as an autonomous subjectivity not only freely determines himself/herself, but moreover transcends humanity as a general human nature – in virtue of an individual, unique personal existence. As a crowning achievement of the concept of the transcendence of the person, the metaphysical aspect of anthropology, which is strongly present in Wojtyła’s thought, is proposed here, which is somewhat new in the treatment of the topic of transcendence. According to this approach, transcendence experienced in action reveals its deeper level: transcendence in existence, which reveals the deepest foundation of being a person.
  • Item
    Koncepcja dobra wspólnego w ujęciu Mieczysława Alberta Krąpca. Studium z antropologii filozoficznej
    (2019-12-11) Ragan, Gabriel
    W każdej wspólnocie ludzkiej występuje problem jedności i harmonii działań poszczególnych jednostek. Pojawia się zatem pytanie: jak rozwiązywać konflikt interesów? Co jest istotne dla budowania harmonii w życiu i działaniu wspólnoty? Co jest podstawą istnienia wspólnoty? Zarówno Arystoteles, jak i Tomasz z Akwinu wskazują, że gdy istnieje wspólnota lub jakaś grupa ludzi, to podstawą ich jedności, nawet racją istnienia wspólnoty, jest coś, co ma charakter celu. To zaś, co ma charakter celu, jest dobrem i ono łączy ludzi - a jeśli to dobro zniknie, wtedy także znika racja społeczności. Cel ten nazywamy dobrem wspólnym. Ważne jest by uświadomić sobie, że koncepcje dobra wspólnego są powiązane z różnymi koncepcjami filozofii, a w sensie ścisłym z różnymi koncepcjami filozofii polityki. Te zaś z koncepcjami człowieka i społeczeństwa. Ponieważ te zagadnienia są ze sobą ściśle powiązane, stąd nic dziwnego, że mały błąd w początku pojmowania bytu ludzkiego pociąga za sobą błąd w rozumieniu społeczeństwa, a także samej polityki. W pracy w sposób szczególny zostanie przedstawiona koncepcja dobra wspólnego w ujęciu Mieczysława A. Krąpca, w której podstawą formowania się rozumienia dobra wspólnego jest koncepcja człowieka jako osoby wraz z odkryciem faktu transcendencji bytu ludzkiego tak w odniesieniu do przyrody, jak i społeczeństwa. Państwo dobra wspólnego to takie, które gwarantuje pełny rozwój człowieka jako osoby, tak w sferze materialnej, jak i duchowej.