Religia i moralność w świadomości Polaków – analiza socjologiczna
Loading...
Date
2014
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo KUL
Abstract
Z socjologicznego punktu widzenia postawiono w artykule kilka interesujących pytań. Jak kształtuje się w świadomości współczesnych Polaków relacja między wiarą religijną i moralnością? Czy religia jest uznawana za konieczny fundament życia moralnego czy jedynie za instancję podtrzymującą pewien określony porządek moralny? Czy i w jakim zakresie religia ma moc wpływania na ludzkie zachowania, zarówno w dziedzinie moralności indywidualnej (osobistej), jak i społecznej oraz obywatelskiej? Czy można być moralnym bez religii? Jaki jest wpływ religii na moralność małżeńską i rodzinną? Czy istnieje związek pomiędzy religią i absolutyzmem moralnym? Czy nasilający się permisywizm moralny sprzyja osłabieniu więzi z religią? W jakich środowiskach społecznych będą wyraźniej manifestować się związki pomiędzy religią i moralnością? Szczególną uwagę zwrócimy na kilka wybranych kwestii związanych z moralnością, zwłaszcza z moralnością usytuowaną w kontekście społecznego nauczania Kościoła katolickiego, które będą wskazywać na rozmiary rozchodzenia się religii i moralności w świadomości Polaków (w tym także katolików). Podejmujemy przede wszystkim zagadnienie stosunku Polaków do ogólnych zasad moralnych (absolutyzm – relatywizm), a następnie deklarowane uzasadnienia norm moralnych i postaw wobec moralności katolickiej. W rozważaniach na temat relacji religii i etyki, religijności i moralności, odwołujemy się do sondaży opinii publicznej i badań socjologicznych, z pełną świadomością, że ich wyniki nie zawsze są ze sobą konkluzyjne, niekiedy nawet wyraźnie rozbieżne. Dzieje się tak z różnych powodów, m.in. i z tego, że niekiedy wyniki w sondażach są częściowym efektem tego, iż respondenci odpowiadają w sposób społecznie „właściwy”, niekoniecznie w pełni zgodnie z własnymi przekonaniami.
The article poses some interesting questions asked from a sociological point of view. In what way is, in the consciousness of contemporary Poles, the relationship between religious faith and morals shaped? Is religion considered a necessary foundation of moral life, or is it thought to be merely supporting a certain moral order? Does (and if so, to what extent) religion have the power to influence human behavior, either on the level of individual (personal) morality or that of social or civic morality? Is it possible to be moral without religion? What is the impact of religion on marital or family morality? Is there a connection between religion and moral absolutism? Does the escalation of moral permissiveness reinforce the weakening of ties with religion? In which sectors of the society is the relationship between religion and morality manifesting more clearly? Particular attention is paid to a few selected issues related to morality, especially in the context of social teaching of the Catholic Church; these issues indicate the scale of the increasing mutual distance between religion and morality in the minds of Poles (including Catholics). We take primarily the issue of the attitude of Poles to general moral principles (absolutism vs. relativism), then we focus on the issue of the declared justification of moral norms and attitudes towards Catholic morality. In our considerations on the relationship between religion and ethics, religion and morality, we refer to public opinion polls and sociological research. We are aware that their results are not always consistent with each other, sometimes clearly divergent. There are a variety of reasons for that, one of them being the fact that the results of polls are sometimes partly an effect of respondents’ giving answers which are rather intended to be socially “correct”, not necessarily to fully express respondents’ own convictions.
Description
Keywords
religia, moralność, świadomość społeczna, absolutyzm i relatywizm, zasady moralne katolicyzmu, religion, morality, public awareness, absolutism, relativism, moral principles of Catholicism
Citation
"Zeszyty Naukowe KUL", 2014, T. 57, nr 4, s. 67-91