Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2014, Tom 57, Nr 4
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Now showing 1 - 5 of 14
- ItemJanosik na Spiszu: „rytuał estetyczny” a tożsamość regionalna(Wydawnictwo KUL, 2014) Barański, JanuszPrzedmiotem analizy jest twórczość rzeźbiarza-samouka z Niedzicy na Spiszu, która wpisuje się w narracje polityk regionalnych ostatniej dekady. Wykazuje ona znamiona swoistej art brut, rzeźby wymykającej się oglądowi estetyki i historii sztuki, pełni natomiast funkcję materialnego atrybutu rozproszonego rytuału służącego grze tożsamościowej w obrębie społeczności lokalnej. Funkcję tę podziela zresztą z innymi sferami estetyki – od form architektonicznych, poprzez wystrój wnętrz i ozdoby ogrodowe, po elementy dawnego folkloru (strój, muzyka, taniec). Znaczenia dzieł konstytuują się na metapoziomie praktyk codzienności kulturowej, której istotną cechą jest ścieranie się polskości i słowackości, globalizacji i rewitalizacji lokalności, mniejszościowych idei lokalnych/obcych elit i zapatrywań większości mieszkańców. The subject of the analysis is a self-taught sculptor’s artistic activity from Niedzica in Spisz, which forms a part of the narratives of regional policies of the last decade. It manifests art brut characteristics, remaining outside aesthetics and art history criteria, while having a function of the material attribute of the dispersed ritual of identity within the local community. This function is shared by other spheres of aesthetics – from architectural forms, to interior design and garden decorations, to elements of the old folklore (dress, music, dance). The meanings of the art works are constituted on the level of the meta-cultural practices of everyday life, whose important feature is the clash between Polishness and Slovakishness, globalization and the revitalization of locality, the idea of local minority/foreign elites and the views of most residents.
- ItemWykład jako performans. Performans jako wykład. Performatywne wymiary praktyki badawczej(Wydawnictwo KUL, 2014) Bielecka-Prus, JoannaWykład jako gatunek można analizować jako zrytualizowaną formę wystąpienia scenicznego, w którym obowiązuje określony porządek interakcyjny. W tradycyjnej formie wykład jest przede wszystkim uregulowanym aktem mówienia, a ciało badacza nie jest istotnym nośnikiem znaczeń. Wraz z pojawieniem się prezentacji multimedialnych ciało badacza zaczyna odgrywać rolę, jednakże dopiero etnografia performatywna traktuje ciało badacza jako integralną część procesu badawczego. W pierwszej części artykułu omówione zostały główne cechy wykładu akademickiego jako gatunku dyskursywnego. Następnie przedstawiono główne założenia metodologiczne wykładu performatywnego w kontekście paradygmatu postmodernistycznego, jego główne funkcje i kryteria ewaluacji. A lecture as a genre can be analyzed as a ritual form of performance with its interactional order. A traditional lecture is a regulated speech act and the body of a researcher is not an essential carrier of meanings. Multimedia presentations change a role of researcher’s body but only the postmodern turn and new paradigm in ethnography treats the body as an integral part of the research process. The first part of the article focuses on the main features of the academic lecture as a discursive genre. In the second part of the text, methodological assumptions of performative ethnography will be discussed together with its main functions and criteria for evaluation.
- ItemWybrane przejawy okultyzmu w świadomości studentów z PSW w Białej Podlaskiej. Badanie pilotażowe(Wydawnictwo KUL, 2014) Aleksandra DerlukiewiczOkultyzm – zespół doktryn ezoterycznych, które zakładają istnienie w człowieku i w przyrodzie sił tajemnych. Jako odrębny prąd myślowy powstał w XIX wieku w epoce tzw. „fin de siècle” i był wynikiem upadku systemu teokratycznego, a co za tym idzie zmiany wizerunku świata i człowieka. Współcześnie obserwujemy wśród młodego pokolenia kształtowanie się nowej wrażliwości duchowej i otwarcie na transcendencję. Brak kierownictwa duchowego w rozwiązywaniu egzystencjalnych kryzysów, lęk przed samodzielnością, tymczasowością, presja, skłania młodzież do odwoływania się do tajemnych mocy, które dają im poczucie bezpieczeństwa. Obserwujemy obecnie „okultystyczne odrodzenie”. Analiza wskazuje na konieczność dalszych badań w związku z tym, że propagowana medialnie, promowana w kulturze masowej wiedza tajemna (wróżbiarstwo, jasnowidzenie, horoskopy) powodują odrodzenie starych praktyk i rytuałów okultystycznych wśród młodzieży. Occultism is the combination of esoteric doctrines that presuppose the existence of the secret forces in man and in nature. As a distinct stream of thoughts, it arose in the nineteenth century, in the era of the so-called “Fin de siècle” and it was the result of the collapse of the theocratic system and the image change of the world and man. Today, the new type of spiritual sensitivity and openness to transcendence is noticed by the younger generation. The lack of spiritual direction in solving existential crises, fear of independence, temporariness, society pressure lead young people to refer to the occult powers that give them a sense of security. The “occult revival” can be observed nowadays. The analysis shows the need for further research in the aspect, that the mass culture and promoted by the media secret (divination, clairvoyance, horoscopes) knowledge causes the revival of old practices and occult rituals among young people.
- ItemKolor jako element kształtowania tożsamości jednostkowej i zbiorowej(Wydawnictwo KUL, 2014) Jurek, KrzysztofCelem niniejszego artykułu jest próba analizy jednej z funkcji koloru, jaką jest konstruowanie tożsamości osobistej oraz tożsamości zbiorowej. Psychologowie dowodzą, że kolor podkreśla osobowość człowieka, pozwala na wyrażanie swoich emocji, upowszechnianie uznawanych wartości. Symbolika koloru jednoczy ludzi, ułatwia komunikację, wzmacnia więzi społeczne, stanowi czynnik motywujący do działania. Autor zakłada, że żyjemy w kulturze obrazu, a kolor jako jego element staje się jednym z narzędzi i sposobów poznania życia społecznego. The aim of this article is an attempt to analyze the function of color involving the shaping of personal and collective identity. Psychologists believe that colors emphasize human personality. Colors allow to express emotions and promote shared values. Symbols of color unite people, facilitate communication, strengthen social bonds and motivate to action. The author assumes that we live in a culture of images and color is one of the tools and methods of cognition of the social reality.
- ItemReligia i moralność w świadomości Polaków – analiza socjologiczna(Wydawnictwo KUL, 2014) Mariański, JanuszZ socjologicznego punktu widzenia postawiono w artykule kilka interesujących pytań. Jak kształtuje się w świadomości współczesnych Polaków relacja między wiarą religijną i moralnością? Czy religia jest uznawana za konieczny fundament życia moralnego czy jedynie za instancję podtrzymującą pewien określony porządek moralny? Czy i w jakim zakresie religia ma moc wpływania na ludzkie zachowania, zarówno w dziedzinie moralności indywidualnej (osobistej), jak i społecznej oraz obywatelskiej? Czy można być moralnym bez religii? Jaki jest wpływ religii na moralność małżeńską i rodzinną? Czy istnieje związek pomiędzy religią i absolutyzmem moralnym? Czy nasilający się permisywizm moralny sprzyja osłabieniu więzi z religią? W jakich środowiskach społecznych będą wyraźniej manifestować się związki pomiędzy religią i moralnością? Szczególną uwagę zwrócimy na kilka wybranych kwestii związanych z moralnością, zwłaszcza z moralnością usytuowaną w kontekście społecznego nauczania Kościoła katolickiego, które będą wskazywać na rozmiary rozchodzenia się religii i moralności w świadomości Polaków (w tym także katolików). Podejmujemy przede wszystkim zagadnienie stosunku Polaków do ogólnych zasad moralnych (absolutyzm – relatywizm), a następnie deklarowane uzasadnienia norm moralnych i postaw wobec moralności katolickiej. W rozważaniach na temat relacji religii i etyki, religijności i moralności, odwołujemy się do sondaży opinii publicznej i badań socjologicznych, z pełną świadomością, że ich wyniki nie zawsze są ze sobą konkluzyjne, niekiedy nawet wyraźnie rozbieżne. Dzieje się tak z różnych powodów, m.in. i z tego, że niekiedy wyniki w sondażach są częściowym efektem tego, iż respondenci odpowiadają w sposób społecznie „właściwy”, niekoniecznie w pełni zgodnie z własnymi przekonaniami. The article poses some interesting questions asked from a sociological point of view. In what way is, in the consciousness of contemporary Poles, the relationship between religious faith and morals shaped? Is religion considered a necessary foundation of moral life, or is it thought to be merely supporting a certain moral order? Does (and if so, to what extent) religion have the power to influence human behavior, either on the level of individual (personal) morality or that of social or civic morality? Is it possible to be moral without religion? What is the impact of religion on marital or family morality? Is there a connection between religion and moral absolutism? Does the escalation of moral permissiveness reinforce the weakening of ties with religion? In which sectors of the society is the relationship between religion and morality manifesting more clearly? Particular attention is paid to a few selected issues related to morality, especially in the context of social teaching of the Catholic Church; these issues indicate the scale of the increasing mutual distance between religion and morality in the minds of Poles (including Catholics). We take primarily the issue of the attitude of Poles to general moral principles (absolutism vs. relativism), then we focus on the issue of the declared justification of moral norms and attitudes towards Catholic morality. In our considerations on the relationship between religion and ethics, religion and morality, we refer to public opinion polls and sociological research. We are aware that their results are not always consistent with each other, sometimes clearly divergent. There are a variety of reasons for that, one of them being the fact that the results of polls are sometimes partly an effect of respondents’ giving answers which are rather intended to be socially “correct”, not necessarily to fully express respondents’ own convictions.
- «
- 1 (current)
- 2
- 3
- »