Superekslibrisy w Bibliotece Kapituły Kieleckiej
Loading...
Date
2023
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo KUL
Abstract
Historyczny księgozbiór kapitulny w Kielcach obejmuje 42 inkunabuły oraz ponad 300 druków z XVI-XVIII wieku. Są to księgi biblioteczne (głównie teologiczne) oraz księgi liturgiczne. Druki te są przechowywane w Bibliotece Wyższego Seminarium Duchownego w Kielcach jako integralna i autonomiczna kolekcja niezmieszana z księgozbiorem seminaryjnym. Niewielka część księgozbioru – najcenniejsze trzy rękopisy liturgiczne znajdują się w skarbcu katedralnym w Kielcach. W tych dwu częściach księgozbioru odkryto superekslibrisy. Kwerenda negatywna dotyczyła przechowywanych w Bibliotece Wyższego Seminarium Duchownego w Kielcach w kapitulnej kolekcji 29 rękopisów bibliotecznych (XIV-XV wiek) oraz różnych rozproszonych druków i rękopisów zamieszczonych w kolekcji druków i kolekcji rękopisów seminaryjnych o proweniencji kapitulnej kieleckiej. W tych księgach jednak nie występują woluminy z superekslibrisami. W badaniach nad księgozbiorem wytypowano 14 superekslibrisów. Należały one do 13 właścicieli. Spośród 14 księgoznaków aż 10 zidentyfikowanych zostało z 9 bibliofilami. Niezidentyfikowane pozostają 4 znaki. Wśród bibliofilów występowali biskupi krakowscy. Ponadto zachowały się superekslibrisy biskupów innych diecezji (gnieźnieńskiej, poznańskiej oraz chełmińskiej). Spośród duchownych związanych ściślej z kapitułą kielecką wyróżniał się ks. Wojciech Strzemeski posiadający dwa rozpoznane superekslibrisy. Zachowane znaki są cennym materiałem w badaniach nad superekslibrisem. Przebadane superekslibrisy kieleckie stanowią w większości nieznane przykłady księgoznaków we wczesnych i dojrzałych formach renesansowych, następnie manierystycznych; słabo reprezentowane są dzieła z późniejszego czasu. Do tekstu analitycznego artykułu został dodany katalog superekslibrisów. Budowa katalogu oraz materiał fotograficzny nawiązują do wypracowanych w nauce form opisu i upowszechniania wiedzy na temat superekslibrisu polskiego.
The historic Kielce chapter book collection includes 42 incunabula and more than 300 prints from the 16th–18th centuries. These include library (mainly theological) books and liturgical books. These prints are kept in the Library of the Higher Seminary in Kielce as an integral and autonomous collection unmixed with the seminary’s book collection. A small part of the book collection – the most valuable three liturgical manuscripts are kept in the cathedral treasury in Kielce. Supralibros were discovered in these two parts of the book collection. The negative search concerned 29 library manuscripts (14th–15th centuries) stored in the Library of the Kielce Higher Seminary in the chapter collection, as well as various scattered prints and manuscripts included in the collection of prints and seminary manuscripts of Kielce chapter provenance. However, these books include no volumes with supralibros. In the study of the book collection, 14 supralibros were selected. They belonged to 13 owners. Of the 14 bookplates, as many as 10 have been identified as associated with 9 bibliophiles. Four bookplates remain unidentified. The aforementioned bibliophiles include the bishops of Kraków. Furthermore, supralibros of bishops of other dioceses (Gniezno, Poznań and Chełmno) have also been preserved. Among the clergy more closely associated with the Kielce Chapter, Rev. Wojciech Strzemeski stood out, possessing two recognized supralibros. The preserved bookplates are valuable material in the study of supralibros. The surveyed supralibros of Kielce are mostly unknown examples of bookplates in early and mature Renaissance, then Mannerist forms; works from later times are poorly represented. A catalogue of supralibros has been added to the analytical text of the article. The structure of the catalogue and photographic material refers to the forms of description and dissemination of knowledge of Polish supralibros developed in scientific research.
Description
Keywords
kapituła w Kielcach, biblioteka kapitulna, diecezja kielecka, superekslibris, starodruki, ks. Wojciech Strzemeski, chapter in Kielce, chapter library, diocese of Kielce, supralibros, old prints, Rev. Wojciech Strzemeski
Citation
"Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne", 2023, Vol. 120, s. 261-288