Grecka tragedia a problem tragiczności ludzkiego życia w ujęciu współczesnych filozofów francuskich
Loading...
Date
2023-11-15
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Ważnym rysem literatury antycznej Grecji jest doświadczenie obecności zła w świecie, a szczególnie antropologicznych konsekwencji zła, jakim jest tragizm ludzkiego życia. Doświadczenie to skłoniło greckich poetów, a następnie filozofów do refleksji nad przyczynami zła, nad jego rodzajami, nad możliwościami ich przezwyciężenia i zneutralizowania jego tragicznych skutków. Zdaniem wielu współczesnych myślicieli francuskich doświadczenie to, uwyraźnione z mocą w greckich tragediach oraz w filozoficznych koncepcjach tragedii Platona i Arystotelesa jest ponadczasowe, a związane z nim problemy są aktualne do dziś i stanowią wyzwanie dla filozofii. Pogląd ten sprowokował debatę, w której kluczową rolę odgrywa problem zła, w związku z czym wyłoniły się dwa opozycyjne stanowiska. Według pierwszego problem tragizmu należy postawić w kontekście teorii zła jako braku dobra i w tej perspektywie, na którą wskazuje Platon, rozważyć kwestię przyczyn tragizmu i możliwości jego przezwyciężenia. Natomiast według drugiego poglądu zło ma charakter pozytywny, jest ontologicznym składnikiem świata - jak dowiedli tego tzw. filozofowie tragiczni - jest ono zatem nieusuwalne i jest przyczyną tragizmu ludzkiego życia, a próby jego wyeliminowania, np. przez modernizm oraz chrześcijańską wizję świata, są nieskuteczne i niemoralne.
An important feature of ancient Greek literature is the experience of the presence of evil in the world, particularly the anthropological consequences of evil, which is the tragedy of human life. This experience prompted Greek poets, and then philosophers, to reflect on the causes of evil, on its types, on the possibilities of overcoming them and neutralizing the tragic consequences. According to many contemporary French thinkers, this experience, emphasized with force in Greek tragedies and in Plato’s and Aristotle’s philosophical concepts of tragedy, is timeless, and the problems related to it are valid to this day and constitute a challenge for philosophy. This view sparked a debate in which the issue of evil plays a key role, and two opposing positions have emerged. According to the first one, the problem of tragedy should be presented in the context of the theory of evil as the absence of good and in the perspective indicated by Plato, we should consider the issue of the causes of tragedy and the possibility of overcoming it. According to the second view, on the other hand, evil is positive by nature; it is an ontological component of the world—as proved by the so-called tragic philosophers—it is therefore irremovable and causes the tragic nature of human life, and attempts to eliminate it, e.g. by modernism or the Christian vision of the world, are ineffective and immoral.
Description
Wydział Filozofii, Instytut Filozofii; promotor: prof. Henryk Kiereś
Keywords
tragedia, zło, tragizm, racjonalizm, irracjonalizm, tragedy, evil, tragic, rationalism, irrationalism