Formacja chrześcijańska katolików świeckich w świetle nauczania Kościoła Współczesnego. Studium teologicznopastoralne
Loading...
Date
2010
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo KUL
Abstract
Modern times are characterized by an increase in the importance of lay people. This results from a new perception of the world in all its dimensions. In this perspective lay people have been noticed as the main architects of the earthly reality. We observe a similar phenomenon in the Church, where a majority of members are lay Catholics. This indicates a special role that they have to fulfill in the life and development of the Church. The revival of the theology of the laity is the Second Vatican Council’s great achievement. Its fruit is restoring lay Catholic’s dignity and their role resulting from the fact that they belong to the community of God’s People. By restoring their subjective character of being in the Church, the value of their salutary activity in the Church and in the world has been recognized.
Christian formation of lay Catholics seems to be a particularly important question. It is the foundation of a full involvement of those people in the life and mission of the Church. A lay man, formed according to the Church’s teaching, may avoid on the one hand passivity, and on the other undertaking actions typical of the clergy and consecrated people that are incompatible with his own vocation in the Church and in the world. Taking into consideration the importance of this problem for the Church, as well as the contemporary civilization transformations that on the one hand emphasize the significance of the laity in the development of the contemporary world, and on the other they result in uncertainty, a sense of being lost, and a loss of the Christian memory and heritage, undertaking the problem of Christian formation seems topical and justified.
The aim of the present dissertation is an attempt to work out a contemporary conception of formation of lay Catholics. The subject of the work may be expressed in the question: What model of formation of lay Catholics do we find in the teaching of the contemporary Church? The theological-pastoral research that has been conducted up till now is in a way undertaken on the margin of general theological research connected with theology of the laity. Also, often fragmentary studies are encountered that concern different dimensions of this issue. However, there is still no comprehensive study of formation of lay Catholics that would take into consideration the contemporary teaching of the Church.
Formation may be defined as activity aspiring to shape the consciousness, convictions and attitudes that make believers able to live a Christian life, according to the recognized vocation. Its aim is to shape a mature personality, to promote Christian life that is in conformity with one’s vocation, and to prepare one to realize his or her mission resulting from the nature of Christianity and of the Church (see Declaration on Christian Education 2; Christifideles Laici 57). Formation is a multi-aspect process comprising the human, spiritual, intellectual and apostolic dimensions, and at the same time it is an integral activity (see Christifideles Laici 60), harmoniously developing all the branches of human life. Moreover, it is also self-formation, which indicates consciously influencing one’s own development that lasts throughout one’s whole life (Christifideles Laici 63).
In Chapter I the theological foundation is presented, on which Christian formation of lay Catholics is based. Sacraments, participation of lay Catholics in the common priesthood and charismas that are the foundation of formation are discussed here. In Chapter II the aims are presented that the contemporary Church’s teaching sets for the formation of lay Catholics. What is meant here is mainly the realization of the vocation of lay Catholics, their participation in the Church’s mission, and the integrity of the spiritual and lay walks of life. Chapter III contains a description of the milieus where Christian formation of lay Catholics is carried out. The contemporary Church’s teaching emphasizes the fundamental and irreplaceable role that the family plays in this field. Apart from that, it indicates the Church, Catholic schools and universities, and religious associations as places where this formation takes place. Chapter IV discusses the dimensions of Christian formation. First human formation is presented, that is treated as the foundation of integral formation. Next, spiritual formation is presented that has a privileged place in the life of a believer. Also, intellectual and apostolic formation have been presented, that enable lay Catholics to carry out apostolic tasks, being totally committed to this work.
In the contemporary Church’s teaching we find an exhausting presentation of the formation of lay Catholics. It takes into consideration contemporary conditions and theological foundations, aims and milieus, in which the process of formation of the laity takes place. The issue of formation of lay Catholics encounters numerous obstacles resulting from dynamic changes occurring in the world. They make a man’s life complicated, and also make realization of his vocation difficult. Hence, it seems important to show general principles so that individual solutions could be introduced on their basis.
Christian formation, as the documents of the Church define it, is always the formation of a person. It is carried out most efficiently as result of the personal influence. Avoiding the extreme and dangerous tendencies occurring in contemporary conceptions of education the Church is in favor of the personalistic approach to the formation of lay Catholics. Hence it rejects the instrumental approach to man, that treats him as a passive recipient of formation activities. It also does not accept the attitude of refraining from any influence, or suggesting a system of values to the individual being formed, as it sometimes is treated as an attack on freedom, dignity and tolerance.
In the process of Christian formation various educational circles take part. The teaching of the contemporary Church ascribes the fundamental educational significance to God the Father, who through the gift of Christ and the Holy Spirit is the first and most perfect Educationist. All other milieus of formation, employing the educational means and methods that are characteristic for them, have to take into consideration God’s pedagogical activity.
In the process of Christian formation the basic significance is ascribed to the family. Its effect on the man cannot be overestimated; and in the situation when the family for some reason cannot carry out its educational tasks, it is hard to replace it with something else. In the light of this fact the care that the Church exercises over the institutions of marriage and family is well understood. On the strength of the mandate received from Christ the Church makes efforts to enable believers to receive such a formation that will allow them to live a life concordant to the vocation they got from God, and to achieve the eternal life. An important role in this process is also played by schools and universities with their whole potential for formation, as well as by religious associations. The latter ones are looked at by the Church with a lot of hope as the circles where Christian formation seems to be realized in a way that is adequate for the mentality of the modern man.
If Christian formation is to be efficient, it has to be permanent, as there is a danger that the process can be reduced to children and youths only. Indeed, the period of reaching adulthood should be considered especially important from the point of view of education, but one may not forget that also an adult still has to develop, and the above-mentioned educational efforts will prove efficient only when they become self-education.
Christian formation has to be versatile and comprise all dimensions. It should be a formation that is internally consolidated, uniting different aspects in itself and with each other. Albeit the teaching of the contemporary Church describes various dimensions of Christian formation, it always stresses that the formation must be integrated and that it must not omit or emphasize too strongly any of the mentioned aspects. The postulate of the integrated and comprehensive formation is connected with the necessity of planning it well and properly preparing the formatters.
Hence having a certain model of formation that is based on Christian anthropology is important. The model has to be confronted with the conditions and situation in which the contemporary man finds himself. This latter one does not have a determining character, but it allows a wise and realistic preparation of a proper program of formation. The point of departure for undertaking the process of Christian formation of lay Catholics is accepting a definite model of it that is connected with the truth about the man and his vocation, as well as a realistic interpretation of the situation in which people living in the present conditions find themselves.
The issue of Christian formation of lay Catholics is undertaken in numerous documents issued by the Magisterium of the Church concerning the laity. Significant elements of such formation can also be found in statements that refer to the formation of the clergy and consecrated people. Applying the directives contained in them to formation of the lay has to take into consideration their identity and their specific vocation, and avoid blurring the differences, which leads to confusion in the Church community. It seems that working out one Church document that would gather all the elements of which Christian formation of lay Catholics consists would be advisable. Such a synthesis could prevent one from having the impression of a certain disproportion between the interest in and the number of publications concerning the formation of priests and the formation of lay people
Translated by Tadeusz Karłowicz
Dzisiejsze czasy charakteryzują się wzrostem znaczenia ludzi świeckich. Wynika to z nowego spojrzenia na świat we wszystkich jego wymiarach. W tej perspektywie ludzie świeccy zostali dostrzeżeni jako główni architekci ziemskiej rzeczywistości. Podobne zjawisko obserwujemy w Kościele, którego większość członków stanowią katolicy świeccy. Wskazuje to na szczególną rolę, jaką mają oni do wypełnienia w życiu i rozwoju Kościoła. Odnowa teologii laikatu jest wielkim osiągnięciem Soboru Watykańskiego II. Owocuje ona przywróceniem katolikom świeckim godności i roli wynikających z faktu ich przynależności do wspólnoty Ludu Bożego. Przywracając im podmiotowy charakter bycia w Kościele, uznano wartość ich zbawczej aktywności w Kościele i świecie. Szczególnie ważną kwestią wydaje się chrześcijańska formacja katolików świeckich. Stanowi ona fundament pełnego zaangażowania się tych osób w życie i posłannictwo Kościoła. Człowiek świecki, uformowany zgodnie z nauczaniem Kościoła, może uniknąć z jednej strony bierności, a z drugiej podejmowania działań właściwych duchownym i osobom konsekrowanym, niezgodnych z jego własnym powołaniem w Kościele i świecie. Uwzględniając wagę tego problemu dla Kościoła oraz współczesne przemiany cywilizacyjne, które z jednej strony podkreślają znaczenie człowieka świeckiego w rozwoju współczesnego świata, a z drugiej owocują niepewnością, zagubieniem oraz utratą pamięci i dziedzictwa chrześcijańskiego, podjęcie problemu chrześcijańskiej formacji wydaje się aktualne i uzasadnione. Celem niniejszej rozprawy jest próba opracowania współczesnej koncepcji formacji katolików świeckich. Problem pracy można wyrazić pytaniem, jaki model formacji katolików świeckich znajdujemy w nauczaniu Kościoła współczesnego? Dotychczasowe badania teologicznopastoralne dotyczące formacji chrześcijańskiej katolików świeckich podejmowane są jakby na marginesie ogólnych badań teologicznych dotyczących teologii laikatu. Ponadto spotyka się częściej opracowania fragmentaryczne różnych wymiarów tego zagadnienia. Brakuje jednak całościowego studium dotyczącego formacji chrześcijańskiej katolików świeckich, które uwzględniałoby współczesne nauczanie Kościoła. Formację można określić jako działalność zmierzającą do kształtowania świadomości, przekonań i postaw uzdalniających ludzi wierzących do życia chrześcijańskiego zgodnego z rozpoznanym powołaniem. Jej celem jest ukształtowanie dojrzałej osobowości, rozwój życia chrześcijańskiego zgodnego z powołaniem życiowym oraz przygotowanie do realizacji posłannictwa wypływającego z natury chrześcijaństwa i Kościoła (zob. DWCH 2; ChL 57). Formacja jest procesem wieloaspektowym, obejmującym wymiar ludzki, duchowy, intelektualny i apostolski, a równocześnie jest działaniem integralnym (zob. ChL 60), harmonijnie rozwijającym wszystkie dziedziny życia człowieka. Ponadto jest ona równocześnie autoformacją, co wskazuje na świadome wpływanie na własny rozwój, który trwa przez całe życie człowieka (ChL 63). W pierwszym rozdziale pracy przedstawione zostały podstawy teologiczne, na których opiera się chrześcijańska formacja katolików świeckich. Omówiono tutaj sakramenty, udział w kapłaństwie wspólnym katolików świeckich oraz charyzmaty będące fundamentem wspomnianej formacji. W drugim rozdziale ukazane zostały cele, jakie nauczanie Kościoła współczesnego wyznacza formacji katolików świeckich. Chodzi tu główne o realizację powołania katolików świeckich, udział w misji Kościoła oraz jedność życia duchowego i świeckiego. Trzeci rozdział zawiera opis środowisk formacji chrześcijańskiej katolików świeckich. Nauczanie Kościoła współczesnego podkreśla fundamentalną i niezastąpioną rolę rodziny w tej dziedzinie. Ponadto wskazuje na Kościół, katolickie szkoły i uniwersytety oraz zrzeszenia religijne jako miejsca tejże formacji. Czwarty rozdział omawia wymiary formacji chrześcijańskiej. Najpierw zaprezentowano formację ludzką, która traktowana jest jako fundament integralnej formacji. Następnie przedstawiono formację duchową, która zajmuje uprzywilejowane miejsce w życiu człowieka wierzącego. Ponadto ukazano formację intelektualną oraz apostolską, uzdalniającą katolików świeckich do pełnienia z zaangażowaniem zadań apostolskich. W nauczaniu Kościoła współczesnego odnajdujemy wyczerpujące ukazanie formacji chrześcijańskiej katolików świeckich. Uwzględnia ono współczesne uwarunkowania i podstawy teologiczne, cele i środowiska, w których dokonuje się proces formacji laikatu. Problematyka formacji katolików świeckich napotyka dzisiaj na wiele trudności wynikających z dynamicznych przemian w świecie. Komplikują one życie człowieka, utrudniając także realizację jego powołania. Istotne wydaje się zatem ukazywanie ogólnych zasad, aby w oparciu o nie wyprowadzać szczegółowe rozwiązania. Formacja chrześcijańska w ujęciu dokumentów Kościoła jest zawsze formacją osoby. Najskuteczniej dokonuje się ona w wyniku osobowego oddziaływania. Omijając skrajne i niebezpieczne tendencje występujące we współczesnych koncepcjach wychowania, Kościół opowiada się za personalistycznym podejściem do formacji katolików świeckich. Odrzuca zatem instrumentalne podejście do człowieka, które traktuje go jako biernego odbiorcę działań formacyjnych. Nie przyjmuje także postawy powstrzymywania się od jakiegokolwiek wpływu i proponowania formowanemu człowiekowi systemu wartości, co niekiedy traktowane jest jako zamach na wolność, godność i tolerancję. W procesie formacji chrześcijańskiej uczestniczą różne środowiska wychowawcze. Nauczanie Kościoła współczesnego przypisuje fundamentalne znaczenie wychowawcze Bogu Ojcu, który poprzez dar Chrystusa i Ducha Świętego jest pierwszym i najdoskonalszym Wychowawcą. Wszystkie inne środowiska formacji, wykorzystując charakterystyczne dla siebie środki i metody wychowawcze, muszą uwzględniać pedagogiczne działanie Boga. W procesie formacji chrześcijańskiej podstawowe znaczenie przypisuje się rodzinie. Jej wpływ na człowieka jest trudny do przecenienia, a w sytuacji, kiedy rodzina z jakichś powodów nie może wypełnić swoich zadań wychowawczych, trudno jest ją zastąpić. W świetle tego zrozumiała staje się troska, jaką Kościół otacza małżeństwo i rodzinę. Na mocy mandatu otrzymanego od Chrystusa Kościół podejmuje wysiłki, aby wierzący mogli otrzymać taką formację, która pozwoli im prowadzić życie zgodne z otrzymanym od Boga powołaniem oraz osiągnąć życie wieczne. W tym procesie ważną rolę odgrywają także szkoły i uniwersytety z całym ich potencjałem formacyjnym oraz zrzeszenia religijne. Te ostatnie są postrzegane przez Kościół z dużą nadzieją, jako środowiska, w których formacja chrześcijańska wydaje się być realizowana w sposób odpowiadający mentalności współczesnego człowieka. Aby formacja chrześcijańska była skuteczna, musi być permanentna. Istnieje bowiem niebezpieczeństwo, by proces formacji zredukować tylko do dzieci i młodzieży. Zapewne okres dochodzenia do dorosłości należy uznać za szczególnie ważny z wychowawczego punktu widzenia, ale nie można zapominać, że także człowiek dorosły musi nadal się rozwijać, a wspomniane wysiłki wychowawcze okażą się wtedy skuteczne, kiedy staną się samowychowaniem. Formacja chrześcijańska musi być wszechstronna i obejmować wszystkie wymiary. Ma ona być formacją wewnętrznie scaloną, łączącą w sobie i ze sobą różne aspekty. Chociaż nauczanie Kościoła współczesnego opisuje różne wymiary formacji chrześcijańskiej, to jednak ciągle przypomina o formacji zintegrowanej, która nie pomija lub zbytnio nie podkreśla żadnego z wymienianych aspektów. Postulat formacji zintegrowanej i całościowej wiąże się z koniecznością dobrego jej zaplanowania i odpowiedniego przygotowania formatorów. Istotne wydaje się zatem posiadanie pewnego modelu formacji, opartego o antropologię chrześcijańską, który trzeba konfrontować z uwarunkowaniami i sytuacją współczesnego człowieka. Ta ostatnia nie ma charakteru determinującego, ale pozwala na roztropne i realistyczne przygotowanie odpowiedniego programu wspomnianej formacji. Punktem wyjścia do podjęcia procesu formacji chrześcijańskiej katolików świeckich jest przyjęcie określonego jej ideału, związanego z prawdą o człowieku i jego powołaniu oraz realistyczne odczytanie sytuacji ludzi żyjących w obecnych uwarunkowaniach. Problematyka formacji chrześcijańskiej katolików świeckich podejmowana jest w wielu dokumentach Magisterium Kościoła dotyczących laikatu. Istotne elementy takiej formacji znajdziemy także w wypowiedziach, które odnoszą się do formacji duchownych i osób konsekrowanych. Zastosowanie zawartych w nich wskazań do formacji świeckich musi uwzględniać ich tożsamość i specyficzne powołanie, unikając zacierania różnić, które prowadzi do zamieszania we wspólnocie Kościoła. Wydaje się, że przydatne byłoby opracowanie jednego dokumentu kościelnego, który zebrałby wszystkie elementy składające się na formację chrześcijańską katolików świeckich. Taka synteza mogłaby zaradzić wrażeniu istnienia pewnej dysproporcji pomiędzy zainteresowaniem i liczbą opracowań dotyczących formacji kapłańskiej i zakonnej a formacji ludzi świeckich.
Dzisiejsze czasy charakteryzują się wzrostem znaczenia ludzi świeckich. Wynika to z nowego spojrzenia na świat we wszystkich jego wymiarach. W tej perspektywie ludzie świeccy zostali dostrzeżeni jako główni architekci ziemskiej rzeczywistości. Podobne zjawisko obserwujemy w Kościele, którego większość członków stanowią katolicy świeccy. Wskazuje to na szczególną rolę, jaką mają oni do wypełnienia w życiu i rozwoju Kościoła. Odnowa teologii laikatu jest wielkim osiągnięciem Soboru Watykańskiego II. Owocuje ona przywróceniem katolikom świeckim godności i roli wynikających z faktu ich przynależności do wspólnoty Ludu Bożego. Przywracając im podmiotowy charakter bycia w Kościele, uznano wartość ich zbawczej aktywności w Kościele i świecie. Szczególnie ważną kwestią wydaje się chrześcijańska formacja katolików świeckich. Stanowi ona fundament pełnego zaangażowania się tych osób w życie i posłannictwo Kościoła. Człowiek świecki, uformowany zgodnie z nauczaniem Kościoła, może uniknąć z jednej strony bierności, a z drugiej podejmowania działań właściwych duchownym i osobom konsekrowanym, niezgodnych z jego własnym powołaniem w Kościele i świecie. Uwzględniając wagę tego problemu dla Kościoła oraz współczesne przemiany cywilizacyjne, które z jednej strony podkreślają znaczenie człowieka świeckiego w rozwoju współczesnego świata, a z drugiej owocują niepewnością, zagubieniem oraz utratą pamięci i dziedzictwa chrześcijańskiego, podjęcie problemu chrześcijańskiej formacji wydaje się aktualne i uzasadnione. Celem niniejszej rozprawy jest próba opracowania współczesnej koncepcji formacji katolików świeckich. Problem pracy można wyrazić pytaniem, jaki model formacji katolików świeckich znajdujemy w nauczaniu Kościoła współczesnego? Dotychczasowe badania teologicznopastoralne dotyczące formacji chrześcijańskiej katolików świeckich podejmowane są jakby na marginesie ogólnych badań teologicznych dotyczących teologii laikatu. Ponadto spotyka się częściej opracowania fragmentaryczne różnych wymiarów tego zagadnienia. Brakuje jednak całościowego studium dotyczącego formacji chrześcijańskiej katolików świeckich, które uwzględniałoby współczesne nauczanie Kościoła. Formację można określić jako działalność zmierzającą do kształtowania świadomości, przekonań i postaw uzdalniających ludzi wierzących do życia chrześcijańskiego zgodnego z rozpoznanym powołaniem. Jej celem jest ukształtowanie dojrzałej osobowości, rozwój życia chrześcijańskiego zgodnego z powołaniem życiowym oraz przygotowanie do realizacji posłannictwa wypływającego z natury chrześcijaństwa i Kościoła (zob. DWCH 2; ChL 57). Formacja jest procesem wieloaspektowym, obejmującym wymiar ludzki, duchowy, intelektualny i apostolski, a równocześnie jest działaniem integralnym (zob. ChL 60), harmonijnie rozwijającym wszystkie dziedziny życia człowieka. Ponadto jest ona równocześnie autoformacją, co wskazuje na świadome wpływanie na własny rozwój, który trwa przez całe życie człowieka (ChL 63). W pierwszym rozdziale pracy przedstawione zostały podstawy teologiczne, na których opiera się chrześcijańska formacja katolików świeckich. Omówiono tutaj sakramenty, udział w kapłaństwie wspólnym katolików świeckich oraz charyzmaty będące fundamentem wspomnianej formacji. W drugim rozdziale ukazane zostały cele, jakie nauczanie Kościoła współczesnego wyznacza formacji katolików świeckich. Chodzi tu główne o realizację powołania katolików świeckich, udział w misji Kościoła oraz jedność życia duchowego i świeckiego. Trzeci rozdział zawiera opis środowisk formacji chrześcijańskiej katolików świeckich. Nauczanie Kościoła współczesnego podkreśla fundamentalną i niezastąpioną rolę rodziny w tej dziedzinie. Ponadto wskazuje na Kościół, katolickie szkoły i uniwersytety oraz zrzeszenia religijne jako miejsca tejże formacji. Czwarty rozdział omawia wymiary formacji chrześcijańskiej. Najpierw zaprezentowano formację ludzką, która traktowana jest jako fundament integralnej formacji. Następnie przedstawiono formację duchową, która zajmuje uprzywilejowane miejsce w życiu człowieka wierzącego. Ponadto ukazano formację intelektualną oraz apostolską, uzdalniającą katolików świeckich do pełnienia z zaangażowaniem zadań apostolskich. W nauczaniu Kościoła współczesnego odnajdujemy wyczerpujące ukazanie formacji chrześcijańskiej katolików świeckich. Uwzględnia ono współczesne uwarunkowania i podstawy teologiczne, cele i środowiska, w których dokonuje się proces formacji laikatu. Problematyka formacji katolików świeckich napotyka dzisiaj na wiele trudności wynikających z dynamicznych przemian w świecie. Komplikują one życie człowieka, utrudniając także realizację jego powołania. Istotne wydaje się zatem ukazywanie ogólnych zasad, aby w oparciu o nie wyprowadzać szczegółowe rozwiązania. Formacja chrześcijańska w ujęciu dokumentów Kościoła jest zawsze formacją osoby. Najskuteczniej dokonuje się ona w wyniku osobowego oddziaływania. Omijając skrajne i niebezpieczne tendencje występujące we współczesnych koncepcjach wychowania, Kościół opowiada się za personalistycznym podejściem do formacji katolików świeckich. Odrzuca zatem instrumentalne podejście do człowieka, które traktuje go jako biernego odbiorcę działań formacyjnych. Nie przyjmuje także postawy powstrzymywania się od jakiegokolwiek wpływu i proponowania formowanemu człowiekowi systemu wartości, co niekiedy traktowane jest jako zamach na wolność, godność i tolerancję. W procesie formacji chrześcijańskiej uczestniczą różne środowiska wychowawcze. Nauczanie Kościoła współczesnego przypisuje fundamentalne znaczenie wychowawcze Bogu Ojcu, który poprzez dar Chrystusa i Ducha Świętego jest pierwszym i najdoskonalszym Wychowawcą. Wszystkie inne środowiska formacji, wykorzystując charakterystyczne dla siebie środki i metody wychowawcze, muszą uwzględniać pedagogiczne działanie Boga. W procesie formacji chrześcijańskiej podstawowe znaczenie przypisuje się rodzinie. Jej wpływ na człowieka jest trudny do przecenienia, a w sytuacji, kiedy rodzina z jakichś powodów nie może wypełnić swoich zadań wychowawczych, trudno jest ją zastąpić. W świetle tego zrozumiała staje się troska, jaką Kościół otacza małżeństwo i rodzinę. Na mocy mandatu otrzymanego od Chrystusa Kościół podejmuje wysiłki, aby wierzący mogli otrzymać taką formację, która pozwoli im prowadzić życie zgodne z otrzymanym od Boga powołaniem oraz osiągnąć życie wieczne. W tym procesie ważną rolę odgrywają także szkoły i uniwersytety z całym ich potencjałem formacyjnym oraz zrzeszenia religijne. Te ostatnie są postrzegane przez Kościół z dużą nadzieją, jako środowiska, w których formacja chrześcijańska wydaje się być realizowana w sposób odpowiadający mentalności współczesnego człowieka. Aby formacja chrześcijańska była skuteczna, musi być permanentna. Istnieje bowiem niebezpieczeństwo, by proces formacji zredukować tylko do dzieci i młodzieży. Zapewne okres dochodzenia do dorosłości należy uznać za szczególnie ważny z wychowawczego punktu widzenia, ale nie można zapominać, że także człowiek dorosły musi nadal się rozwijać, a wspomniane wysiłki wychowawcze okażą się wtedy skuteczne, kiedy staną się samowychowaniem. Formacja chrześcijańska musi być wszechstronna i obejmować wszystkie wymiary. Ma ona być formacją wewnętrznie scaloną, łączącą w sobie i ze sobą różne aspekty. Chociaż nauczanie Kościoła współczesnego opisuje różne wymiary formacji chrześcijańskiej, to jednak ciągle przypomina o formacji zintegrowanej, która nie pomija lub zbytnio nie podkreśla żadnego z wymienianych aspektów. Postulat formacji zintegrowanej i całościowej wiąże się z koniecznością dobrego jej zaplanowania i odpowiedniego przygotowania formatorów. Istotne wydaje się zatem posiadanie pewnego modelu formacji, opartego o antropologię chrześcijańską, który trzeba konfrontować z uwarunkowaniami i sytuacją współczesnego człowieka. Ta ostatnia nie ma charakteru determinującego, ale pozwala na roztropne i realistyczne przygotowanie odpowiedniego programu wspomnianej formacji. Punktem wyjścia do podjęcia procesu formacji chrześcijańskiej katolików świeckich jest przyjęcie określonego jej ideału, związanego z prawdą o człowieku i jego powołaniu oraz realistyczne odczytanie sytuacji ludzi żyjących w obecnych uwarunkowaniach. Problematyka formacji chrześcijańskiej katolików świeckich podejmowana jest w wielu dokumentach Magisterium Kościoła dotyczących laikatu. Istotne elementy takiej formacji znajdziemy także w wypowiedziach, które odnoszą się do formacji duchownych i osób konsekrowanych. Zastosowanie zawartych w nich wskazań do formacji świeckich musi uwzględniać ich tożsamość i specyficzne powołanie, unikając zacierania różnić, które prowadzi do zamieszania we wspólnocie Kościoła. Wydaje się, że przydatne byłoby opracowanie jednego dokumentu kościelnego, który zebrałby wszystkie elementy składające się na formację chrześcijańską katolików świeckich. Taka synteza mogłaby zaradzić wrażeniu istnienia pewnej dysproporcji pomiędzy zainteresowaniem i liczbą opracowań dotyczących formacji kapłańskiej i zakonnej a formacji ludzi świeckich.
Description
teologia pastoralna
Keywords
katolicy świeccy, lay Catholics, powołanie katolików świeckich, vocation of Catholics, formacja katolików świeckich, formation of lay Catholics, teologia laikatu, theology of the laity
Citation
M. Fiałkowski, Formacja chrześcijańska katolików świeckich w świetle nauczania Kościoła Współczesnego. Studium teologicznopastoralne, Wydawnictwo KUL, Lublin 2010.
ISBN
978-83-7702-137-8