Zmysły szeroko otwarte - percepcja osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w świetle współczesnych koncepcji neuropoznawczych

Loading...
Thumbnail Image
Date
2022
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Towarzystwo Naukowe KUL
Abstract
Udane spotkanie wymaga od partnerów między innymi otwartości na perspektywę drugiej osoby, unikania schematycznych, łatwo nasuwających się ocen i skierowania życzliwej uwagi na siebie nawzajem. Warunki te stają się jednak trudne do spełnienia, gdy partnerem w spotkaniu jest osoba z deficytami w zakresie komunikacji i funkcjonowania w interakcjach – osoba z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (Autism Spectrum Disorder – ASD). Wydaje się, że wspomniane deficyty, stanowiące jeden z osiowych wymiarów objawów ASD, uniemożliwiają osobom z tym zaburzeniem pełne spotkanie z innymi. Otwartość na perspektywę drugiej osoby i życzliwa uwaga skierowana wobec partnera, mimo iż konieczne, nie są jednak wystarczające, aby móc mówić o udanym spotkaniu. Istotne jest także zrozumienie jego sposobu percepcji i interpretacji rzeczywistości. Jeśli zaś za poznawczą organizację rzeczywistości i sposób jej doświadczania przez każdą osobę odpowiadają procesy spostrzegania, to poznanie ich przebiegu u osób z ASD może być pierwszym krokiem do zrozumienia ich zachowania. Doniesienia współczesnych badaczy potwierdzają, że wiedza o procesach poznawczych, a szczególnie percepcji osób z ASD, może być kluczowa dla zrozumienia przyczyn i przebiegu tego zaburzenia. Przedstawiona w tekście analiza aktualnych koncepcji neuropoznawczych wyjaśniających nietypowy przebieg procesów percepcji osób z ASD może ułatwić poznanie sposobu doświadczania świata tych osób, a w dalszej konsekwencji przyczynić się do lepszego ich zrozumienia i bardziej udanego z nimi spotkania.
A successful meeting requires from partners, among other things, openness to the other person’s perspective, avoiding schematic, easy-to-follow judgments and directing kind attention to each other. However, these conditions become difficult to meet when the partner in the meeting is a person with deficits in communication and functioning in interactions – a person with autism spectrum disorder (ASD). It seems that these deficits, which are one of the core of ASD symptoms, make it impossible for people with this disorder to experience comprehensive meeting with the others. Openness to the other personʼs perspective and kind attention to the partner, although necessary, are not sufficient for successful meeting. It is also important to understand the personʼs way of perceiving and interpreting reality. And if the perception processes are responsible for the cognitive organization of reality and the way each person experiences it, learning about their course in people with ASD may be the first step to understanding these persons behavior. The contemporary researchers reports confirm that the knowledge about the cognitive processes, and especially the perception of people with ASD, may be crucial for understanding the causes and course of this disorder. The analysis of current neurocognitive concepts presented in the text, explaining the atypical course of the perception processes of people with ASD, may facilitate learning about the way they experience the world and, consequently, contribute to a better understanding and a more successful meeting with them.
Description
Keywords
zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD), percepcja, koncepcje neuropoznawcze, autism spectrum disorder (ASD), perception, neurocognitive concepts
Citation
Konteksty psychosomatyki i psychologii klinicznej w biegu życia. Pamięci Profesora Leszka Szewczyka, red. A. Kulik, E. Talik, Lublin 2022, s. 123-138.
ISBN
978-83-66647-02-2