Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2013, T. 100
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Now showing 1 - 5 of 27
- ItemPółrocznik „Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne”. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość(Wydawnictwo KUL, 2013) Hamryszczak, Artur PawełPółrocznik „Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne” powstał w 1959 roku, jako organ Ośrodka Archiwów Bibliotek i muzeów Kościelnych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Aktualnie wyszedł setny numer pisma. Założycielem periodyku i pierwszym redaktorem był ks. prof. Stanisław Librowski, który kierował pismem przez 34 lata, wydając 60 numerów półrocznika. Kolejnymi redaktorami naczelnymi byli: ks. dr Joachim Giela, ks. dr Stanisław Tylus oraz ks. dr Włodzimierz Bielak. Aktualnie pismem kieruje mgr Artur Hamryszczak. Redaktorami półrocznika byli m.in.: Ryszard Skrzyniarz, s. Laurencja Jędrzejczak, s. Krystyna Józefa Sobul. Na łamach półrocznika drukowane są rozprawy i studia przedstawiające metody pracy stosowane w archiwistyce, bibliotekarstwie oraz muzealnictwie. Są to również publikowane artykuły przedstawiające historię zbiorów kościelnych lub też charakteryzujące ich ważniejsze zespoły. Zamieszczane są również inwentarze archiwalne i katalogi biblioteczne kościelnych bibliotek i archiwów. Umieszczane są również teksty źródłowe do historii Kościoła katolickiego na ziemiach polskich (wizytacje kanoniczne parafii, księgi brackie, statuty kapituł, fundacje i erekcje instytucji kościelnych). Niektóre z artykułów drukowanych w ABMK są owocem pracy badawczej historyków korzystających ze zmikrofilmowanych w Ośrodku ABMK archiwaliów kościelnych, zwłaszcza wizytacji biskupich. Oprócz tego w ostatnich latach na łamach pisma ukazały się liczne artykuły dotyczące historii Kościoła katolickiego na historycznych ziemiach polskich m.in. na Kresach Wschodnich. Drukowane są również publikacje przedstawiające dzieje polskich parafii katolickich w Europie Zachodniej. Ponadto po zmikrofilmowaniu kolejnego zespołu archiwalnego publikowane są katalogi mikrofilmów Ośrodka ABMK. Periodical „Archives, Libraries and Church Museums” started in 1959 to be affiliated to the Centre of „Archives, Libraries and Church Museums” of John Paul II Catholic University of Lublin. The hundredth edition of the periodical has just been released. Priest Professor Stanisław Librowski was the founder of the magazine and its first editor-in-chief. He was the editor-in-chief for 32 years, having edited 60 numbers of this periodical. The subsequent editors-in-chief were: Priest PhD Joachim Giela, Priest PhD Stanisław Tylus and Priest PhD Włodzimierz Bielak. Presently Artur Hamryszczak, univ. master is the editor-in-chief for this periodical.The editors-in-chief for this periodical inter alia were: Ryszard Skrzyniarz, Sister Laurencja Jędrzejczak, Sister Krystyna Józefa Sobul. The pages of the periodical serve the purposes of publishing papers and studies elaborating upon the methods applied to archival science, library science and museology. The articles presenting the history of church collections or describing more important collection sets are also covered. Archival inventories and library catalogues of church libraries and archives are published, too. The coverage of the documentary proof regarding the history of the Catholic Church on Polish lands (canonical parish visits, brotherhood books, chapter statutes, foundations and erections of church institutions) may also be included for the purpose of the periodical. Some articles published in the ALCM are the outcome of the research conducted by historians making advantage of microfilmed church archivals, including those specifically regarding the episcopal visitations, that are kept in custody of the ALCM Centre. Besides in the recent years the pages of the periodical have served the purposes of numerous articles regarding the history of the Catholic Church on historically Polish lands, inter alia on the Eastern Borderlands. The publications regarding the history of Polish Catholic parishes in Western Europe are also covered by the periodical. Furthermore, after microfilming the subsequent archival collection set, microfilming catalogues kept in custody the ALCM Centre are also updated and published.
- ItemBiblioteki kościelne w aspekcie kanonicznym(Wydawnictwo KUL, 2013) Adamczyk, JerzyThis article is devoted to church libraries in the canonic aspect. Church library is the institution that collects, prepares and makes collections of books and manuscripts, which are the property of church institutions, available to readers. In the first part of this article the definition of the church library has been suggested, which is the organized collection of manuscripts, printing or elaborations and other resources, which aims at imparting texts and paintings, which is owned by approved or erected in canonic system institutions. Afterwards, the problem of library collection has been presented, which is the collection of manuscripts, printing or elaborations and other resources, as well as the issue of the content of these resources. The grading of libraries according to the criterion of the size of the collection of books and manuscripts has also been done. The attention was directed to the problem of maintaining and enlarging the library collection, too. A lot of attention was given to the organisation of church libraries that not only are the collections of books and manuscripts, but also collect, prepare, make available and inform about collections of books and manuscripts. Within the scope of the organization of church libraries the issue of library, rental and reading room workers has been discussed, as well as the appropriate indemnification of the collection.
- ItemKościół pw. św. Franciszka Ksawerego w Grodnie. Bryła architektoniczna i wystrój wnętrza(Wydawnictwo KUL, 2013) Bohatyrewicz, WitalijKościół pw. św. Franciszka Ksawerego, stanowi główny akcent architektoniczny miasta Grodna. Historia tego zabytku architektury liczy ponad trzysta lat. 15 grudnia 1990 roku papież Jan Paweł II nadał tej świątyni tytuł bazyliki mniejszej. Od 1991 roku kościół pojezuicki pełni funkcje katedry diecezji grodzieńskiej. Kamień węgielny kościoła jezuitów został poświęcony przez biskupa Mikołaja Słupskiego 21 czerwca roku 1678. Konsekracja odbyła się 6 grudnia 1705 roku. Dokonał jej biskup chełmiński Teodor Potocki, w obecności króla Augusta II i cara Piotra I. Kościół został usytuowany w centrum miasta, przy dawnym rynku. Budowla powstała na planie podłużnym w kształcie krzyża łacińskiego, według kanonu dwuwieżowej bazyliki trójnawowej z transeptem i kopułą. Dwuwieżowa, trójkondygnacyjna fasada; łączna wysokość drugiej i trzeciej kondygnacji jest mniejsza od pierwszej. Wnęki z drewnianymi posągami: św. Franciszka Ksawerego (po środku trzeciej kondygnacji fasady) oraz śś. Piotra i Pawła we wnękach bocznych (kondygnacji drugiej). Kościół posiada trzynaście ołtarzy: główny i dwanaście bocznych. Ołtarz św. Michała Archanioła (w kaplicy północnej), Ołtarz Matki Boskiej Kongregackiej (Studenckiej) usytuowany w kaplicy południowej, jest jedynym murowanym ołtarzem w tym kościele. Ołtarz św. Trójcy, który mieści się przy północno-wschodnim filarze kopułowym. Ołtarz Matki Boskiej Różańcowej – przy południowo-wschodnim filarze kopułowym. Ołtarz św. Stanisława Kostki znajduje się w północnym skrzydle transeptu. Ołtarz św. Kazimierza – w południowym skrzydle transeptu, naprzeciwko ołtarza św. Stanisława Kostki. Sześć kolejnych ołtarzy bocznych znajduje się przy filarach nawowych: św. Tadeusza, Pana Jezusa Ubiczowanego, Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, Józefata Kuncewicza, Matki Boskiej Szkaplerznej, św. Józefa. Ołtarz główny, św. Franciszka Ksawerego, usytuowany w części prezbiterialnej, w apsydzie nawy głównej. Został wykonany z drewna pomalowanego inicjującego kamień. Autorem ołtarza głównego w farze grodzieńskiej był Johan Christian Schmidt. Ponad arkadami nawy głównej i prezbiterium znajduje się czternaście fresków w kształcie leżących prostokątów o wymiarach 1,5 x 4,5 m., których tematem są sceny z życia św. Franciszka Ksawerego. Na jednym z malowideł znajduje się sygnatura: B. I. D. P. 1752. Ambona, wykonana czterdzieści lat później od ołtarzy bocznych. Zarówno w modelowaniu rzeźbiarskim jak i kolorystyce o charakterze rokokowym. Posadzka w świątyni wykonana jest z kamienia szwedzkiego. W posadzce umieszczono siedem płyt, zamykających wejścia do krypt grobowych, wykonane z tego samego kamienia. W 2006 roku w wyniku pożaru uszkodzona została znaczna część ołtarza głównego a cztery rzeźby zniszczone. Obecny wygląd ołtarz otrzymał po konserwacji. Został pomalowany pod marmur w tonacji szaro-błękitnej. Niektóre elementy zostały także pozłocone. Ponowne otwarcie nastąpiło w 2011 roku. Church of the Jesuit St Francis Xavier constitutes the major archaeological landmark of the City of Grodno. Its historic architecture is more than three hundred years old. On 15th of December 1990 Pope John Paul II conferred the status of the Minor Basilica upon this Church. Since 1991 this former Jesuit Church has been the Cathedral of the Diocese of Grodno. The foundation stone of the Jesuit Church was blessed by Bishop Mikołaj Słupski on 21st of June 1678. The consecration took place on 6th of December 1705 and was performed by Chełm Bishop Teodor Potocki in the presence of King Augustus II and Tsar Peter the Great. The Church is situated in the centre of the city, nearby the old marketplace. The building was erected on a longitudinal plan in the form of the Latin cross following the style of two-tower and three-aisled basilica with a transept and a dome. It has the two-tower, three-storey façade; the total height of the second and third storey is smaller than the height of the first storey. There are recesses with wooden statues of Saint Francis Xavier (in the middle of the third storey of the facade) and Saints Peter and Paul in the side-arched recesses (on the second storey). There are thirteen altars in the Church: the high altar and twelve side altars. The Altar of Saint Michael the Archangel (in the North Chapel), the Altar of the Congregational Mother of God (Virgin Mary for students), that is situated in the South Chapel, is the only brick altar in this Church. The Altar of Saint Trinity that is situated by the north-east pillar of the dome. The Altar of the Holy Rosary is by the south-east pillar of the dome. The Altar of Saint Stanisław Kostka is situated in the north wing of the transept. The Altar of Saint Kazimierz is found in the south wing of the transept, opposite to the Altar of Saint Stanisław Kostka. The remaining six side altars are situated by the pillars of the nave: the Altar of Saint Tadeusz, the Altar of Scourged Saviour, the Altar of Our Lady of Perpetual Help, the Altar of Józefat Kuncewicz, the Altar of Our Lady of Mount Carmel, the Altar of Saint Joseph. The High Altar of Saint Francis Xavier is situated in the presbytery, in the apse of the main nave. It was made from painted wood imitating stone. Johan Christian Schmidt was the author of the High Altar in the Parish Church of Grodno. Above the arcades of the main nave and the presbytery, there are fourteen frescoes in the shape of lying rectangles of 1.5×4.5 m. in size. They present the scenes from the life of Saint Francis Xavier. One of the mural paintings bears the signature: B.I.D.P. 1752. The pulpit was made forty years later than the side altars – as far as both sculptural modelling and colour scheme are concerned. It follows the rococo style. The flooring in the Church is made of Swedish stone. The flooring incorporates seven floor slabs closing off the entry to burial crypts made of the same kind of stone. In 2006 the fire damaged the substantial part of the High Altar, and four sculptures were completely destroyed. The Altar has been conserved. It was painted grey-and-blue to look like a marble. Some elements were also gilded. It was re-opened in 2011.
- ItemKatalog rubrycel i schematyzmów zakonów męskich i żeńskich z obszaru historycznych ziem Rzeczypospolitej za lata 1690-2008 w zbiorze Biblioteki Uniwersyteckiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II(Wydawnictwo KUL, 2013) Chomentowska, EdytaRepeatedly raised demands for the need to draw up the lists of directories (liturgical calendars) and schematisms became an incentive to produce a catalogue of directories and schematisms of male and female religious orders existing in the territory of the Polish Republic. This work is based on part of a collection of these kinds of printed documents stored in the University Library KUL and covering the years 1690-2008. Its size is estimated to be around 600 titles, which places it among the largest collections of this type in academic libraries in Poland. The entire bibliographic material was divided into two parts, the first of which includes male religious orders and congregations and the other female religious orders and congregations. Titles are listed chronologically according to administrative units which were part of various religious orders. A short description of religious orders includes mainly administrative divisions, which facilitates the identification of individual printed documents. The Catalogue was preceded by an introduction, in which attempts were made to introduce general characteristics of the presented part of the collection: its internal structure, size, and various elements of bibliographic description.
- ItemRządy biskupa Kaspra Kazimierza Cieciszowskiego w niekanonicznej diecezji pińskiej (1795-1798)(Wydawnictwo KUL, 2013) Dębowska, MariaNa przyłączonych w 1795 r. do Rosji ziemiach polskich cesarzowa Katarzyna II, bez porozumienia ze Stolicą Apostolską, przeprowadziła reorganizację struktur terytorialnych Kościoła katolickiego (ukaz z 6/17 IX 1795 r.). Wówczas została powołana do życia także niekanoniczna diecezja pińska obejmująca terytoria należące do guberni mińskiej i wołyńskiej. Cesarzowa Rosji ustanowiła jej rządcą biskupa kijowskiego Kaspra Kazimierza Cieciszowskiego, którego siedziba i główne urzędy miały się mieścić w miasteczku Pińsk. Nie czekając na zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską zmian wprowadzonych przez Katarzynę II (zgoda Rzymu nie nastąpiła), bp Cieciszowski rozpoczął rządy w powierzonej sobie nowej diecezji – konsystorz generalny diecezji kijowskiej przekształcił na konsystorz generalny diecezji pińskiej, utworzył nowe konsystorze okręgowe w Mińsku i Nieświeżu (konsystorz generalny w Łucku spadł do rangi konsystorza okręgowego), nakazał przeprowadzenie wizytacji generalnych. Trwałą pozostałością po tym okresie było, zarządzone przez władze rosyjskie, przystosowanie granic dekanatów do granic powiatów. Największym problemem, z którym musiał zmierzyć się wówczas bp Cieciszowski, były kwestie związane ze stopniową likwidacją Cerkwi unickiej, konsekwentnie realizowaną przez władze rosyjskie. Krótki żywot (zaledwie trzyletni) niekanonicznej diecezji pińskiej skończył się w 1798 r. Historia tego pomysłu cesarzowej Katarzyny II dobiegła końca wraz z wydaniem przez delegata apostolskiego Wawrzyńca Littę dekretów (8-9 VIII 1798 r.) o utworzeniu diecezji łuckiej i żytomierskiej połączonych unią personalną (aeque prioncipaliter) i powierzeniu rządów bp. Kasprowi Kazimierzowi Cieciszowskiemu. On the Polish lands annexed by Russia in 1795 Catherine the Great, the Russian Empress, reorganized the territorial structure of the Catholic Church (under the regulation 6/17 IX 1795) without any consultation with the Holly See. At that time the Non–canonical Pinsk Diocese was established to occupy the territory of the Governorate of Minsk and Volyn. The Russian Empress appointed Kiev Bishop Kasper Kazimierz Cieciszowski for the position of its Governor with its principal seat and related offices to be located in the Town of Pinsk. Without waiting for the approval of the changes implemented by Catherine the Great from the Holly See (the approval was never given by the primacy of Rome), Bishop Cieciszowski began his reign in the new Diocese that he had been vested in. The General Consistory of Kiev Diocese was transformed into the General Consistory of Pinsk Diocese, new circuit consistories in Minsk and Nieśwież were established (the General Consistory in Luck was downgraded to become the circuit consistory), visitations were instructed to be conducted. This period became sustainable by means of adjusting the boundaries of deaneries to the boundaries of districts, which was ordered by the Russian authorities. At that time the biggest problem Bishop Cieciszowski had to face was closing down of the Uniate Orthodox Church, which was consistently and gradually continued by the Russian authorities. The short period of operations (barely three years) of the Non-canonical Pinsk Diocese came to an end in 1798. Implementation of that project of Catherine the Great ended concurrently with the decrees (8-9 VIII 1798) issued by Apostolic Delegate Wawrzyniec Litta regarding the establishment of Luck and Zhytomyr Diocese, merged by the personal union (aeque prioncipaliter), and the reign of Bishop Kasper Kazimierz Cieciszowski.