Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2013, T. 100

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/7803

Browse

Browsing Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2013, T. 100 by Author "Skrzyniarz, Ryszard"

Now showing 1 - 1 of 1
  • Item
    Biskupi a bożogrobcy na ziemiach polskich w latach 1163-1819. Zarys problematyki
    (Wydawnictwo KUL, 2013) Skrzyniarz, Ryszard
    W pierwszej fazie sprowadzenia zakonu bożogrobców do Polski w 1163 r. biskupi diecezjalni byli fundatorami i darczyńcami zakonu (Gedko bp krakowski, Lapus bp płocki), potwierdzali fundacje przekazane przez ich poprzedników. W XV w. był to abp gnieźnieński Mikołaj Trąba oraz Michał Treska, bp kijowski. Już od XIV w. dobra bożogrobców były łakomym kąskiem dla biskupów, szczególnie dla biedniejszych diecezji, ale i bpów krakowskich (Piotr Gamrat). Dochodziło do konfliktów w sprawie obsady parafii przynależnych do zakonu, gdzie biskupi obsadzali księży diecezjalnych. Od 1567 r., czyli od powstania komendy prepozyci komendatoryjni, gdzie większość stanowili biskupi, przyczynili się do upadku moralnego zakonu. Pozytywnie wyróżnili się wśród nich jedynie Andrzej Batory i Maciej Łubieński. Ciągłe spory między biskupami, królem i klasztorem o korzyści materialne z dóbr zakonnych, zły przykład dawany przez prepozytów komendatoryjnych, brak autorytetu i silnej ręki, spowodowały w zakonie rozprzężenie, a zarazem rozluźnienie karności, ciągłe łamanie reguły zakonnej, gnuśność, bezczynność, pijaństwo i niemoralność. W XVIII w. podjęte próby reformy przez prepozytów klasztornych nie były już w stanie zapanować nad zaistniałą sytuacją w zakonie, gdyż zły przykład szedł z góry. In the first phase of bringing the Order of the Holy Sepulchre down to Poland in 1163, bishops of dioceses were founders and donors of the Order (Cracow Bishop Gedko, Plock Bishop Lapus) and acknowledged the foundations as the heritage left by their predecessors. In 15th Century they were Gniezno Archbishop Mikołaj Trąba and Kiev Bishop Michał Treska. Since 14th Century the assets belonging to the Order of Holy Sepulchre had been titbits for bishops, especially for the poorer dioceses but also for Cracow bishops (Piotr Gamrat). Conflicts arose from recruitment procedures conducted in the Order where bishops employed diocesan priests. Since 1567 or the establishment of the commendation, commendatory provosts, where bishops had been in majority, had contributed to moral decline of the Order. The positive conduct of Andrzej Batory and Maciej Łubieński exclusively stood out. Permanent disputes among bishops, the king, and the monastery for material benefits derivable from the Order’s assets, bad examples set by commendatory provosts, the lack of authority and authoritarianism resulted in the laxity of morals in the Order and concurrently accounted for the relaxation of discipline, violation of the rules and laws made by the Order, sloth, idleness, drunkenness and immorality. In 18th Century the attempts to reform the Order, made by the provosts, were insufficient and unsuccessful to control the status quo in the Order because of the bad example that came from the top.