Próby wznowienia stosunków dyplomatycznych między Stolicą Apostolską a Rosją w latach 1887-1888
Loading...
Date
2003
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
Abstract
Sytuacja prawna i możliwości działania Kościoła katolickiego na ziemiach polskich w XIX wieku zależały od polityki władz zaborczych. Broniąc hierarchii i wiernych, Stolica Apostolska wielokrotnie uciekała się do interwencji drogą dyplomatyczną. Najbardziej skomplikowane i burzliwe były relacje pomiędzy Rzymem a Rosją. W 1877 r. doszło do formalnego zerwania stosunków dyplomatycznych, a działająca przy Watykanie od 1817 r. legacja rosyjska została zlikwidowana. W trosce o los Kościoła w państwie carów nowo wybrany papież Leon XIII zainicjował nieoficjalne rozmowy z dyplomacją rosyjską. Doprowadziły one do podpisania w 1882 r. porozumienia, regulującego podstawowe dla Kościoła polskiego kwestie (ilość diecezji, nominacje biskupów, status seminariów duchownych, odwołanie nadzwyczajnych rozporządzeń przeciw duchowieństwu katolickiemu). Gdy w następnych latach stało się jasne, że strona rosyjska nie przestrzega warunków porozumienia, Stolica Apostolska podjęła kolejną próbę nieoficjalnych negocjacji. Ich głównym celem było przywrócenie przedstawicielstwa Rosji przy Watykanie. Leon XIII i jego współpracownicy wierzyli, że nawiązanie zerwanych stosunków dyplomatycznych wpłynie na złagodzenie antykatolickiej polityki władz rosyjskich, a w każdym razie umożliwi dyplomacji watykańskiej szybszą i skuteczniejszą interwencję. W styczniu 1887 r. w Wiedniu zainicjowana została seria nieoficjalnych spotkań pomiędzy ambasadorem rosyjskim Aleksym Łobanowem i nuncjuszem apostolskim Serafinem Vannutelli, a następnie Luigim Galimberti. Strona rosyjska konsekwentnie odrzucała propozycje przywrócenia legacji przy Watykanie, godząc się co najwyżej na wydelegowanie do Rzymu reprezentanta o charakterze półurzędowym. W toku negocjacji poruszane były również inne kwestie sporne, jak wolność korespondencji między papieżem a biskupami, próby wprowadzenia języka rosyjskiego do nabożeństw katolickich, „polskie wpływy” w Watykanie i „mieszanie polityki z religią” przez Polaków. W czerwcu 1887 r. nuncjusz Galimberti otrzymał z Sekretariatu stanu wykaz zarzutów dotyczących polityki władz carskich wobec Kościoła katolickiego już po podpisaniu porozumienia z 1882 r. Za pośrednictwem ambasady rosyjskiej w Wiedniu udało się dokument ten przekazać do Petersburga, jednak w złagodzonej wersji i drogą nieoficjalną. Ostra reakcja przedstawicieli rządu rosyjskiego oraz niedyskrecje prasowe dotyczące stanu rokowań doprowadziły do ich zawieszenia w październiku 1887 r. Na rozpoczęcie i przebieg rozmów w Wiedniu istotny wpływ wywierała sytuacja polityczna w Europie, w której sprzymierzona z Rosją Francja zaczynała rywalizować z sojuszem niemiecko-austriacko-włoskim o moralne poparcie papiestwa. Wpływ ten uwidocznił się zwłaszcza w nieoczekiwanym finale rokowań. W marcu 1888 r. prawdopodobnie pod wpływem nacisków francuskich, car Aleksander III wydelegował do Rzymu Aleksandra Izwolskiego, aby nawiązał bezpośrednie rozmowy z Sekretariatem stanu. Dyplomata ten pozostał już przy Watykanie, a w 1894 r. został mianowany ministrem rezydentem.
The legal situation of the Roman Catholic Church in Poland in the 19th century and the way it was able to function depended on the policies of Poland’s rulers in Berlin, Vienna and Moscow. Of the three, Vatican’s relations with Moscow were probably most complicated and susceptible to dramatic down tums. One of them occurred in 1877 when diplomatic relations between Russia and the Holy See were formally broken off, and the Russian embassy at the Vatican, which had been there for sixty years, was closed down. It dij not take long, however, before Pope Leo XIII initiated unofficial talks with the Russians. In 1882 the negotiations were concluded with an accord which settled some of the basic demands of the Polish Church. However, as it became clear that the Russian side could not be relied to observe the agreed terms, the Pope started a fresh round of behind-the-scenes negotiations. Their principal aim was to pave the way for Russia reopening its embassy at the Vatican. In January 1887 a series of unofficial talks was opened in Vienna between the Russia’s Ambassador Alexij Lobanov and the Papal Nuncio Seraphin Vannutelli (and later his successor Luigi Galimberti). The Russians repeatedly rejected the idea of sending a permanent envoy to the Vatican The talks also covered other contentious issues such as the strict Controls that had been imposed on correspondence between the Catholic bishops in Russia and the Pope or attempts to introduce Russian into Catholic worship. In June 1882 Galimberti received from the Curia a list of grievances directly linked with continued repressive policies of the Russian authorities towards the Catholic Church. The angry reaction of the representatives of the Russian government and a series of press leaks on the State of the negotiations led to the suspension of all talks in October 1887. The inception and conduct of the Vienna negotiations was heavily influenced by the shifting currents of European politics. At that time France, Russia’s ally, was keen to seek the Pope’s moral support in an attempt to counterbalance the rival alliance of Germany, Austria and Italy. Under the impact of the political factor, the stalled negotiations were unexpectedly brought to a satisfactory conclusion. In March 1888, responding, as it seems, to continued French pressure, Tsar Alexander III dispatched Alexander Izvolski to the Vatican to resume direct talks with the Papal Secretary of State, Izvolski extended his stay in Rome until, in 1894, he was appointed Russia’s resident minister at the Holy See.
The legal situation of the Roman Catholic Church in Poland in the 19th century and the way it was able to function depended on the policies of Poland’s rulers in Berlin, Vienna and Moscow. Of the three, Vatican’s relations with Moscow were probably most complicated and susceptible to dramatic down tums. One of them occurred in 1877 when diplomatic relations between Russia and the Holy See were formally broken off, and the Russian embassy at the Vatican, which had been there for sixty years, was closed down. It dij not take long, however, before Pope Leo XIII initiated unofficial talks with the Russians. In 1882 the negotiations were concluded with an accord which settled some of the basic demands of the Polish Church. However, as it became clear that the Russian side could not be relied to observe the agreed terms, the Pope started a fresh round of behind-the-scenes negotiations. Their principal aim was to pave the way for Russia reopening its embassy at the Vatican. In January 1887 a series of unofficial talks was opened in Vienna between the Russia’s Ambassador Alexij Lobanov and the Papal Nuncio Seraphin Vannutelli (and later his successor Luigi Galimberti). The Russians repeatedly rejected the idea of sending a permanent envoy to the Vatican The talks also covered other contentious issues such as the strict Controls that had been imposed on correspondence between the Catholic bishops in Russia and the Pope or attempts to introduce Russian into Catholic worship. In June 1882 Galimberti received from the Curia a list of grievances directly linked with continued repressive policies of the Russian authorities towards the Catholic Church. The angry reaction of the representatives of the Russian government and a series of press leaks on the State of the negotiations led to the suspension of all talks in October 1887. The inception and conduct of the Vienna negotiations was heavily influenced by the shifting currents of European politics. At that time France, Russia’s ally, was keen to seek the Pope’s moral support in an attempt to counterbalance the rival alliance of Germany, Austria and Italy. Under the impact of the political factor, the stalled negotiations were unexpectedly brought to a satisfactory conclusion. In March 1888, responding, as it seems, to continued French pressure, Tsar Alexander III dispatched Alexander Izvolski to the Vatican to resume direct talks with the Papal Secretary of State, Izvolski extended his stay in Rome until, in 1894, he was appointed Russia’s resident minister at the Holy See.
Description
Keywords
Stolica Apostolska a Rosja, dyplomacja watykańska
Citation
"Nasza Przeszłość", 2003, nr 99, s. 259-280