Wartość wychowawcza piękna w twórczości i nauczaniu Jana Pawła II

Abstract

Przedmiotem rozprawy jest wartość wychowawcza piękna w twórczości filozoficzno-teologicznej i literackiej oraz nauczaniu duszpasterskim Jana Pawła II. Praca jest studium pedagogicznym w perspektywie teoretyczno-praktycznej. W ramach metodologii własnych badań określono przedmiot i cele, ustalono problem główny i problemy szczegółowe oraz metody badań stosowne do analizy treści twórczości naukowej i literackiej, oraz nauczania pasterskiego Jana Pawła II, stanowiących bogate źródło badań. Dysertacja składa z się z czterech rozdziałów. W pierwszym, na tle znaczenia wartości w wychowaniu, przedstawiono definicyjne ujęcie piękna, jego rolę w wychowaniu i elementy procesu wychowania do piękna. W drugim rozdziale przedmiotem analizy jest piękno w twórczości filozoficznej, teologicznej i nauczaniu duszpasterskim Jana Pawła II oraz jego znaczenie wychowawcze. W trzecim rozdziale analizie został poddany obraz piękna w twórczości literackiej Jana Pawła II (w poezji, konwersacjach i dramatach) oraz jego znaczenie wychowawcze. Czwarty rozdział przedstawia zarys programu wychowawczego do piękna w świetle myśli i twórczości Jana Pawła II, a więc podstawy teoretyczne, cele, schemat i metodykę programu. Pracę dopełnia wstęp, zakończenie, wykaz literatury, skrótów i tabel. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że Jan Paweł II nie tworzy własnej teorii piękna, ale odwołując się do klasycznego rozumienia piękna, wzbogaca je myślą antropoloiczno-teologiczną. Podkreśla nie tylko estetyczne znaczenie piękna, ale nade wszystko ogólnoludzki wymiar w integralnym rozwoju osoby. Tak rozumiane piękno ma moc wychowawczą. Potwierdza ją analiza tekstów filozoficzno-teologicznych, duszpasterskich i dorobku literackiego Jana Pawła II. Na tej podstawie sformułowano w czwartym rozdziale zarys programu wychowania do piękna w świetle myśli i twórczości papieskiej. Podstawą teoretyczną programu jest personalistyczna koncepcja człowieka i wychowania w ujęciu Jana Pawła II. Program ten stanowi praktyczną aplikację teoretycznych analiz, będących przedmiotem poprzednich rozdziałów. Może dopełniać program i proces współczesnego wychowania szkolnego.The topic of this doctoral dissertation is the educational value of beauty in the philosophical-theological teaching and literary works of John Paul II. The dissertation is a theoretical-practical study. Within the own research methodology, the subject and objectives were defined, the main and specific problems as well as the adequate research methods were set. The dissertation consists of four chapters. The first one presents the definition of beauty, its role in education as well as the process of educating to beauty. The chapter number two analyses beauty in the philosophical and theological teachings of John Paul II. Chapter four focuses on the analysis of the beauty in John Paul II's literary works (in poetry, conversations and drams) and its educational role. The fourth chapter present the outline of educating to beauty programme in relation to John Paul II's teachings and writings, therefore it includes the theoretical basis, aims, contents and the methodology of the programme. The dissertation is complemented by the introduction, conclusions, the reference, abbreviations, and the tables lists. As a result of the research, it was concluded that John Paul II doesn't create his own theory of beauty, referring though to the classical understanding of beauty, he enriches it with an anthropological and theological thought. Not only does John Paul II highlights the aesthetic meaning of beauty, but foremost the emphasizes the importance of the inner beauty connected with the integral human development. Understanding beauty in this way provides the educational value, which is confirmed by the analysis of the John Paul II's teaching and writings. On this basis, the educating to beauty programme in the context of the Pope’s thought was outlined in chapter four. The theoretical basis of the programme is the personalistic conception of a man and education defined by John Paul II. The programme presents how to practically apply what has been complement the process of modern school education.