Régimen legal de los archivos públicos civiles en España
Loading...
Date
2023
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo KUL
Abstract
Los orígenes de la legislación moderna reguladora de los archivos públicos civiles en España proceden del siglo XIX, si bien algunos de los archivos históricos actuales españoles, como el Archivo de la Corona de Aragón, hunden sus raíces en la Edad Media. Por su parte, en la segunda mitad del siglo XIX la necesidad de preservar los fondos procedentes de la Inquisición, así como de los conventos y casas religiosas que sufrieron la desamortización originó la formación del Archivo Histórico Nacional. Dicha legislación se ha visto profundamente modificada a partir de 1978 para reflejar también el nuevo modelo político territorial español instituido por la vigente Constitución española, estableciéndose progresivamente un complejo sistema competencial en materia de archivos públicos en España, según que la titularidad de estos recaiga en el Estado (Sistema Estatal de Archivos) o en las Comunidades Autónomas españolas u otras administraciones públicas territoriales (Sistema de Archivos Autonómico) y que ha sido delimitado por la jurisprudencia del Tribunal Constitucional español. Desde el punto de vista del Estado español, la Ley 16/1985, de 25 de junio, del Patrimonio Histórico Español constituye el acto normativo fundamental para la regulación de los archivos de titularidad pública estatal, actualmente dependientes del Ministerio de Cultura y Deporte y, en concreto, de la Subdirección General de los Archivos Estatales. Dichos archivos están al cargo del Cuerpo Facultativo de Archiveros, Bibliotecarios y Arqueólogos. En cambio, a nivel autonómico, cada Comunidad Autónoma ha aprobado su legislación particular sobre los archivos de su titularidad o competencia. En este sentido, como botón de muestra y por su representatividad, se refieren las legislaciones de las Comunidades Autónomas de Andalucía (la actual Ley 7/2011, de 3 de noviembre, de Documentos, Archivos y Patrimonio Documental de Andalucía) y de Cataluña (la actual Ley 10/2001, de 13 de julio, de archivos y gestión de documentos).
The origins of modern legislation regulating civil public archives in Spain date back to the 19th century, although some of Spain’s current historical archives, such as the Archives of the Crown of Aragon, have their roots in the Middle Ages. In the second half of the 19th century, the need to preserve collections of the Inquisition, as well as from confiscated monasteries and religious houses, gave rise to the establishment of the State Historical Archive. The aforementioned legislation has been extensively revised since 1978 to additionally reflect the new Spanish territorial political model established by the current Basic Standard, which has gradually established a complex system of competencies in the field of public archives in Spain, depending on whether they are owned by the state (State Archives System) or by Spanish autonomous communities or other territorial public administrations (Autonomous Communities Archives System), as it has been outlined in the case law of the Constitutional Court of Spain. From the point of view of the Spanish state, Law 16/1985 of 25 June on the Spanish historical heritage is the basic normative act for the regulation of the state’s public archives, currently under the Ministry of Culture and Sports, specifically, under the General Subdirectorate of State Archives. The said archives are under the authority of a special body of officials – archivists, librarians and archaeologists. On the other hand, at the level of the Autonomous Communities, each Autonomous Community has approved its own specific legislation regarding the archives they own or have jurisdiction over. In this regard, by way of example and in relation to their representativeness, the legislation of the autonomous communities of Andalusia (current Law 7/2011 of 3 November on documents, archives and documentary heritage of Andalusia) and Catalonia (current Law 10/2001 of 13 July on archives and the circulation of records) has been discussed.
Początki współczesnego ustawodawstwa regulującego cywilne archiwa publiczne w Hiszpanii sięgają XIX wieku, chociaż niektóre z obecnych hiszpańskich archiwów historycznych, takie jak Archiwum Korony Aragońskiej, mają swoje korzenie w średniowieczu. Z kolei w drugiej połowie XIX wieku potrzeba zachowania zbiorów pochodzących z inkwizycji, a także z konfiskowanych klasztorów i domów zakonnych dała początek powstaniu Państwowego Archiwum Historycznego. Wspomniane ustawodawstwo zostało poddane gruntownej zmianie od 1978 roku, aby odzwierciedlić również nowy hiszpański terytorialny model polityczny ustanowiony przez obecną Normę Zasadniczą, co ustanowiło stopniowo złożony system kompetencyjny w dziedzinie archiwów publicznych w Hiszpanii, w zależności od tego, czy ich właścicielem jest państwo (System Archiwów Państwowych) lub hiszpańskie wspólnoty autonomiczne bądź inne terytorialne organy administracji publicznej (System Archiwów Wspólnot Autonomicznych), według doprecyzowania w orzecznictwie hiszpańskiego Trybunału Konstytucyjnego. Z punktu widzenia państwa hiszpańskiego ustawa 16/1985 z dnia 25 czerwca o hiszpańskim dziedzictwie historycznym stanowi podstawowy akt normatywny dla regulacji państwowych archiwów publicznych, obecnie podlegających Ministerstwu Kultury i Sportu, a zwłaszcza Subdyrekcji Generalnej Archiwów Państwowych. Wspomniane archiwa podlegają specjalnemu ciału urzędników – archiwistów, bibliotekarzy i archeologów. Z drugiej strony, na poziomie wspólnot autonomicznych, każda wspólnota autonomiczna zatwierdziła swoje szczegółowe ustawodawstwo dotyczące archiwów, które są ich własnością lub podlegają ich kompetencjom. W tym względzie i w związku z ich reprezentatywnością, omówiono ustawodawstwa wspólnot autonomicznych Andaluzji (aktualna ustawa 7/2011 z dnia 3 listopada o dokumentach, archiwach i dziedzictwie dokumentacyjnym Andaluzji) oraz Katalonii (aktualna ustawa 10/2001 z dnia 13 lipca o archiwach i obrocie dokumentacją).
Description
Keywords
Sistema constitucional español, Archivos, Sistema Español de Archivos, Sistema Estatal de Archivos, Sistema de Archivos Autonómico, Legislación archivística, Spanish constitutional system, archives, Spanish Archives System, State’s Archives System, Autonomous Archives System, Legislation on archives, hiszpański system konstytucyjny, archiwa, hiszpański system archiwów, państwowy system archiwów, autonomiczny system archiwów, ustawodawstwo archiwistyczne
Citation
"Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne", 2023, Vol. 120, s. 89-110