Malarz i czas. Stanisław Żukowski (1875-1944). Monografia twórczości zapomnianego artysty
| dc.contributor.author | Syzonenko, Iryna | |
| dc.date.accessioned | 2023-09-15T07:54:27Z | |
| dc.date.available | 2023-09-15T07:54:27Z | |
| dc.date.issued | 2023-09-28 | |
| dc.description | Wydział Nauk Humanistycznych, Instytut Nauk o Sztuce; promotor: prof. Lechosław Lameński | |
| dc.description.abstract | Stanisław Żukowski (1875-1944) to polski malarz pejzażysta, urodzony w Jędrychowcach koło Wołkowyska na Białorusi, o którego życiu oraz twórczości niewiele wiadomo, chociaż pozostawił po sobie znaczny dorobek liczący blisko tysiąc obrazów. Znajdują się one w kilkunastu muzeach europejskich, a nawet w USA. W Polsce, ojczyźnie Żukowskiego, obrazy artysty posiadają muzea narodowe w Krakowie i w Warszawie oraz muzea regionalne w kilku innych miastach. Niestety, zwykle nie są one dostępne dla szerszej publiczności, ponieważ z reguły pozostają w magazynach. W efekcie łatwiej i częściej można oglądać płótna Stanisława Żukowskiego w Ukrainie, Rosji czy w Białorusi, które to kraje uważają go za swego artystę. Dlatego też celem niniejszej rozprawy było przedstawienie – po raz pierwszy – pełnej i maksymalnie obiektywnej biografii artysty oraz jego twórczości malarskiej i wystawienniczej, w oparciu o szeroko zakrojone badania archiwalne (zarówno w Polsce, na Ukrainie, jak i w Rosji), analizę informacji prasowych z epoki, katalogów wystaw i katalogów aukcyjnych, a także skromnej literatury przedmiotu. Jej autorka po dotarciu do bardzo wielu obrazów artysty i ich zinwentaryzowaniu, przeprowadziła analizę wybranych, najbardziej charakterystycznych dla jego osobowości artystycznej płócien, co umożliwiło na ustalenie miejsca i roli Stanisława Żukowskiego, w dziejach polskiego malarstwa pejzażowego końca XIX i pierwszych dekad XX wieku. Rozprawa składa się z dwóch tomów. Tom pierwszy (teksty) obejmuje wstęp, cztery rozdziały i zakończenie. Tom drugi (ilustracje) zawiera reprodukcje fotografii archiwalnych, dokumentów i korespondencji oraz przede wszystkim kilkudziesięciu płócien namalowanych przez Żukowskiego. Rozdział pierwszy przedstawia stan badań, obejmujący wszystkie dostępne autorce publikacje dotyczące życia i twórczości artysty, jakie ukazały się dotychczas w języku rosyjskim, ukraińskim, białoruskim i naturalnie polskim. Rozdział drugi to biografia Żukowskiego, likwidacja całego szeregu białych plam i błędnych opinii obecnych w powszechnym obiegu medialnym. Rozdział trzeci zawiera uwagi na temat działalności wystawienniczej Żukowskiego, jego związków z innymi malarzami i grupami artystycznymi oraz bogatymi mecenasami i kolekcjonerami, którzy tak chętnie kupowali obrazy artysty do swoich kolekcji. Z kolei w ramach rozdziału czwartego została zaprezentowana twórczość malarska Żukowskiego, omówione najbardziej typowe cechy jego kompozycji pejzażowych oraz – w mniejszym stopniu – pałaców. Naturalnie autorce nie udało się rozwiać wszystkich wątpliwości, jeszcze wiele kwestii czeka bowiem na wyjaśnienie lub pogłębioną analizę stylistyczno-porównawczą, ale pierwszy krok został zrobiony. Można więc mieć nadzieję, że niniejsza rozprawa zapoczątkuje szersze, bardziej pogłębione niż dotychczas, zainteresowanie Stanisławem Żukowskim i jego obrazami ze strony polskich historyków sztuki, zwłaszcza reprezentantów młodego pokolenia. Warto bowiem, aby ten ciekawy malarz pejzażysta, który tak ukochał ojczyznę swoich przodków i niepowtarzalne piękno jej przyrody, zawitał na stałe do naszych serc i umysłów. Stanislav Zhukovsky (1875-1944) is a Polish landscape painter, born in Yedrychovce, near Volkovysk in Belarus, about the life and work of whom little is known, although he left behind a significant body of work of nearly a thousand paintings. They are exhibited in more than a dozen European museums and even in the United States. In Poland, Zhukovsky's home country, the artist's paintings are displayed in national museums in Krakow and Warsaw, as well as regional museums in several other cities. Unfortunately, they are usually not available to the general public, as they tend to be kept in storage. Unfortunately, they are usually not available to the general public, as they tend to be kept in storage. As a result, it is easier and more common to see Stanislav Zhukovsky's canvases in Ukraine, Russia or Belarus, which all consider him their own artist. Therefore, the aim of this dissertation was to present - for the first time - a complete and maximally objective biography of the artist and his painting and exhibition work, based on very extensive archival research (both in Poland, Ukraine and Russia), analysis of period press releases, exhibition and auction catalogues, as well as the modest literature on the subject. After having reached a large number of the artist's paintings and cataloging them, the author analysed selected canvases that were most characteristic of his artistic personality, which made it possible to establish the place and role of Stanislav Zhukovsky in the history of Polish landscape painting of the end of the 19th century and the first decades of the 20th century. The dissertation comprises two volumes. Volume one (texts) includes an introduction, four chapters and a conclusion. Volume two (illustrations) contains reproductions of archive photographs, documents and correspondence and, above all, dozens of canvases painted by Zhukovsky. Chapter one presents the state of research, covering all the publications available to the author on the artist's life and work that have so far appeared in Russian, Ukrainian, Belarusian and, naturally, Polish language. Chapter two features a biography of Zhukovsky, eradicating a whole series of white spaces and misconceptions present in popular media circulation. Chapter three, in turn, comments on Zhukowski's exhibition activities, his relationships with other painters and art groups, and the wealthy patrons and collectors who were so keen to buy the artist's paintings for their collections. Finally, Chapter four, which presents Zhukovsky's paintings, discusses the most typical features of his landscape compositions and, to a lesser extent, his palaces. Naturally, the author has not succeeded in dispelling all doubts, for there are still many issues awaiting clarification or in-depth stylistic and comparative analysis, but the first step has already been taken. One can therefore hope that this dissertation will initiate a broader, more in-depth interest in Stanislav Zhukovsky and his paintings from Polish art historians, especially representatives of the younger generation. For it is worthwhile for this interesting landscape painter, who so loved the homeland of his ancestors and the unique beauty of its nature, to make a permanent home in our hearts and minds. | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12153/5729 | |
| dc.language.iso | pl | |
| dc.subject | Stanisław Żukowski | |
| dc.subject | pejzaż | |
| dc.subject | wnętrze | |
| dc.subject | Stanislav Zhukovsky | |
| dc.subject | landscape | |
| dc.subject | interior | |
| dc.title | Malarz i czas. Stanisław Żukowski (1875-1944). Monografia twórczości zapomnianego artysty | |
| dc.title.alternative | The Painter and Time. Stanislav Zhukovsky (1875-1944). Monograph of the creative work of a forgotten artist | |
| dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis |