Biblical Scholarship of Franciscus Titelmans
Loading...
Date
2023-09-25
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
The dissertation is devoted to the biblical works of Franciscus Titelmans, a 16th-century Franciscan theologian from Leuven. Older historiography viewed him as a conservative scholastic, opposed to humanism. However, an analysis of his biblical commentaries shows that the reality was much more complex. The first chapter shows that pre-modem exegesis was based on two pillars: the balance between the literal and spiritual senses and the ecclesial dimension of exegesis. This exegetical consensus persisted throughout the Middle Ages but was challenged during the Renaissance. The second chapter presents the life and works of Titelmans. He received a mixture of scholastic and humanistic education and himself was in many respects a humanist. The third chapter examines how he explained the literal sense of Scriptures. The next chapter focuses on the mystical sense of the Bible in Titelmans' exegesis. The last, fifth chapter evaluates his polemics with Erasmus and other humanists. It shows that he was not per se an opponent of the humanistic methodology. Rather, he feared what he saw as the secularisation of God's Word. Titelmans was scandalized by the humanistic concept of treating the Holy Scripture as if it were merely a text that opened its hidden treasures to an experienced philologist. We argue that the debates of the early sixteenth century, in which Titelmans took an active part, mark the beginning of changes in the understanding of the Bible that continue to pose difficulties for biblical theologians to this day.
Rozprawa poświęcona jest twórczości biblijnej Franciszka Titelmansa, XVI-wiecznego teologa franciszkańskiego z Leuven. Starsza historiografia postrzegała go jako konserwatywnego scholastyka, przeciwnego humanizmowi. Analiza jego komentarzy biblijnych pokazuje jednak, że rzeczywistość była znacznie bardziej złożona. W pierwszym rozdziale ukazano, że przednowoczesna egzegeza opierała się na dwóch filarach: równowadze między dosłownym i duchowym znaczeniem oraz eklezjalnym wymiarze egzegezy. Ten egzegetyczny konsensus utrzymywał się przez całe średniowiecze, ale został zakwestionowany w dobie renesansu.
Rozdział drugi przedstawia życie i twórczość Titelmansa. Otrzymał mieszankę edukacji scholastycznej i humanistycznej i pod wieloma względami sam był humanistą. W trzecim rozdziale przeanalizowano, w jaki sposób wyjaśniał dosłowny sens Pisma Świętego. Kolejny rozdział koncentruje się na mistycznym sensie Biblii w egzegezie Titelmansa. Ostatni, piąty rozdział ocenia jego polemikę z Erazmem i innymi humanistami. Ukazuje, że nie był on per se przeciwnikiem metodologii humanistycznej. Raczej, obawiał się tego, co postrzegał jako sekularyzację Słowa Bożego. Titelmans był zgorszony humanistyczną koncepcją traktowania Pisma Świętego tak, jak gdyby było ono jedynie tekstem, który otwiera swe ukryte skarby wobec wytrawnego filologa. Twierdzimy, że debaty z początku XVI wieku, w których Titelmans brał czynny udział, wyznaczają początek przemian w rozumieniu Biblii, które do dziś stanowią trudność dla teologów biblijnych.
Description
Wydział Teologii, Instytut Nauk Teologicznych; promotor: ks. dr hab. Jarosław Marczewski
Keywords
biblical humanism, history of exegesis, pre Tridentine exegesis, Franciscus Titelmans, Erasmus of Rotterdam, humanizm biblijny, historia egzegezy, egzegeza przedtrydencka, Erazm z Rotterdamu