Charakter prawny sankcji wadliwości umów kredytowych z konsumentami denominowanych i indeksowanych do walut obcych w świetle prawa Unii Europejskiej oraz prawa polskiego

Abstract

Rozprawa doktorska zatytułowana „Charakter prawny sankcji wadliwości umów kredytowych z konsumentami denominowanych i indeksowanych do walut obcych w świetle prawa Unii Europejskiej oraz prawa polskiego”, ma na celu zbadanie jak ukształtowany jest prawny charakter sankcji dotykającej klauzule waloryzacyjne (denominacyjne i indeksacyjne) w tzw. „umowach kredytów frankowych” na gruncie prawa polskiego (art. 3851 i nast. k.c.) i prawa Unii Europejskiej w szczególności Dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Dotychczasowe opracowania naukowe, jak i judykatura nie udzieliły jednoznacznej odpowiedzi na zarysowany problem na obszarze prawa konsumenckiego. Dysertacja doktorska ma za zadanie przedstawić problematykę wadliwości konstrukcji umów kredytowych waloryzowanych kursami walut obcych (tzw. umów frankowych) przy uwzględnieniu sytuacji prawnej konsumenta. Sytuacja ta jest szczególna, ze względu na nieprofesjonalny charakter czynności prawnej dokonywanej przez konsumenta (ukierunkowany na jego potrzeby życiowe, w całkowitym oderwaniu lub w nikłym związku z wykonywaną przez konsumenta pracą/działalnością zawodową), jego doświadczenia, a w szczególności posiadanej wiedzy (art. 221 k.c.). Niedoświadczenie oraz brak specjalistycznej wiedzy konsumenta stanowi determinant objęcia go szczególną ochroną w relacjach z przedsiębiorcą, zwłaszcza przedsiębiorcą wykorzystującym swoją silniejszą pozycję i wprowadzającym do umowy/wzorca umownego, tzw. klauzule abuzywne (niedozwolone postanowienia umowne -art. 3851 k.c.). Zarysowany problem ma zagadnienie wybitnie jurydyczne i jest nadal aktualny, nie rozwiązał go ustawodawca ustawą z dnia 29.07.2011 roku o zianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw. Nie bez znaczenia dla wadliwości „umów frankowych”, pozostaje kwestia naruszenia granic swobody umów (art. 3531 k.c.), naruszenie klauzul generalnych zasad współżycia społecznego oraz dobrych obyczajów, czy sprzeczność z normami iuris cogentis (art. 69 pr. bank.). Symultanicznie kwestia czy abuzywne postanowienia umowne kształtujące zobowiązanie konsumenta (tzw. klauzul waloryzacyjnych, denominacyjnych, indeksacyjnych) wpływają na główny przedmiot umowy kredytowej, nie pozostaje bez znaczenia dla wskazania właściwej sankcji dotykającej taką umowę.

The doctoral dissertation entitled " The legal nature of sanction for defective credit agreements with consumers denominated and indexed to foreign currencies under European Union law and Polish law" aims to examine the legal nature of the sanction affecting indexation clauses (denomination and indexation) in the so-called "franc credit agreements" under Polish law (Article 3851 et seq. of the Civil Code) and European Union law, in particular Council Directive 93/13/EEC of 5 April 1993 on unfair terms in consumer contracts. Previous scientific studies and case law have not provided a clear answer to the outlined problem in the area of consumer law. The doctoral dissertation is to present the issue of defective construction of credit agreements indexed to foreign exchange rates (so-called Swiss franc agreements) taking into account the legal situation of the consumer. This situation is special due to the unprofessional nature of the legal act performed by the consumer (focused on their life needs, in complete isolation or in a negligible connection with the work/professional activity performed by the consumer), their experience, and in particular their knowledge (Article 221 of the Civil Code). The inexperience and lack of specialist knowledge of the consumer is a determinant of providing them with special protection in relations with an entrepreneur, especially an entrepreneur who takes advantage of their stronger position and introduces so-called abusive clauses into the agreement/contract template (prohibited contractual provisions - Article 3851 of the Civil Code). The outlined problem is an eminently juridical issue and is still relevant, it was not resolved by the legislator by the Act of 29 July 2011 on the amendment of the Banking Law and certain other acts. Not without significance for the defectiveness of "franc contracts", is the issue of violating the limits of freedom of contract (Article 3531 of the Civil Code), violating the clauses of the general principles of social coexistence and good customs, or contradiction with the norms of iuris cogentis (Article 69 of the Banking Law). Simultaneously, the issue of whether abusive contractual provisions shaping the consumer's obligation (so-called indexation, denomination, indexation clauses) affect the main subject of the credit agreement, is not without significance for indicating the appropriate sanction affecting such an agreement.