Darstellung des Begriffs Toleranz im deutschen und im polnischen Fliichtlingsdiskurs 2015-2017: eine framebasierte Analyse

Abstract

Tematem rozprawy doktorskiej jest przedstawienie pojęcia tolerancji w niemieckim i polskim dyskursie o uchodźcach 2015-2017 w ujęciu semantyki ramowej. Według Alexandra Ziema (2008) kluczowym pojęciem w tej teorii jest rama semantyczna (frame) jako wiedza konceptualna związana z danym pojęciem i ewokowana przez wyrażenia językowe. Rama semantyczna składa się z punktów odniesienia (slots), wypełnionych materiałem językowym w dwojaki sposób, tj. treściami implicytnymi (default values), przywoływanymi z pamięci na podstawie wiedzy i doświadczeń językowych oraz predykacjami eksplicytywnymi (fillers), występującymi bezpośrednio w tekście. Za podstawę materiałową do analizy pojęcia tolerancji przyjęto trzy typy danych: 1) definicje leksykograficzne tolerancji w języku polskim i niemieckim, 2) ankiety przeprowadzone wśród rodzimych użytkowników języka polskiego i niemieckiego oraz 3) artykuły prasowe należące do współczesnego dyskursu o uchodźcach (2015-2017) w obu językach. Zastosowana metodologia badawcza pozwoliła ustalić punkty odniesienia (slots) ramy semantycznej tolerancji, wskazać, jakimi treściami językowymi były uzupełniane oraz na podstawie powtarzalności pewnych treści — wyłonić najbardziej utrwalone aspekty i znaczenia.