Taksonomia polskiego leksykonu stanów psychicznych
Loading...
Date
2024-03-07
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Celem badań było opracowanie podstawy do naukowej taksonomii stanów psychicznych na podstawie języka polskiego. Cel zasadniczy podzielono na cele szczegółowe: (1) określenie dwupoziomowej struktury słów opisujących stany (wewnątrzosobniczej i międzyosobniczej); (2) sprawdzenie, czy i w jakim stopniu struktura cech osobowości może być rozpatrywana jako model opisowy struktury stanów psychicznych; (3) ustalenie korelatów osobowościowych fluktuacji stanów na poziomie indywidualnym i uśrednionych stanów. Badania zrealizowano w 2 etapach: jakościowym i ilościowym. W badaniach jakościowych zidentyfikowano 2067 deskryptorów stanów, po zastosowaniu kryteriów wykluczenia na liście stanów psychicznych znalazło się 515 słów. Wylosowano z niej 210 stanów, które podzielono na 2 zestawy - lista A i lista B, wykorzystane następnie w badaniach ilościowych. W badaniach ilościowych, badanych proszono o jednokrotne rozwiązanie kwestionariusza Wielkiej Piątki - IPIP-BFM-20. Listą A stanów psychicznych przebadano N = 147 respondentów w wieku od 18 do 82 lat (Af = 38,61; SD = 14,86). Listę B stanów wypełniło N = 112 respondentów. Wiek badanych wahał się od 18 do 78 lat (M= 35,84; SD = 13,07). Eksploracyjna analiza czynnikowa z rotacją Varimax na danych centrowanych wykazała, że optymalna struktura opisująca zmienność stanów składa się z 10 i 7 wymiarów. Wspólnymi czynnikami były: Przyjemne stany/Duma, Spadek aktywacji, Niepokój i Pożądanie. Struktury średnich stanów składały się z trzech czynników. Zbliżone treściowo były: Przyjemne stany i Nieprzyjemne stany/Rezygnacja. Wykazano korelacje struktur z cechami Wielkiej Piątki.
The aim of the research was to develop the basis for a scientific taxonomy of mental states based on the Polish language. The main goal was divided into specific goals: (1) defining a two- level structure of words describing states (intra personal and interpersonal); (2) checking whether and to what extent the structure of personality traits can be considered as a descriptive model of the structure of mental states; (3) determination of personality correlates of state fluctuations at the individual level and average states. The research was carried out in two stages: qualitative and quantitative. In qualitative research, 2067 state descriptors were identified, after applying the exclusion criteria, 515 words were included in the list of mental states. 210 states were randomly selected from it, which were divided into 2 sets - list A and list B, which were then used in quantitative research. In quantitative research, the respondents were asked to fill the Big Five questionnaire - IPIP- BFM-20 once. List A of mental states examined N = 147 respondents aged 18 to 82 (M = 38.61; SD = 14.86). List B of states was completed by N = 112 respondents. The age of the subjects ranged from 18 to 78 years (M = 35.84; SD = 13.07). Exploratory factor analysis with Varimax rotation on centered data showed that the optimal structure describing the variability of states consists of 10 and 7 dimensions. The common factors were: Pleasant states/Pride, Activation Decrease, Anxiety, and Desire. The structures of the average states consisted of three factors. The following were similar in terms of content: Pleasant states and Unpleasant states/Resignation. Correlations of structures with the characteristics of the Big Five have been demonstrated.
Description
Wydział Nauk Społecznych, Instytut Psychologii; promotor: dr hab. Oleg Gorbaniuk
Keywords
badanie psycholeksykalne, założenie leksykalne, stany psychiczne, osobowość, psycholexical study, psycholexical approach, mental states, personality