Gotyckie sakraria w Polsce

Simple item page
dc.contributor.authorWoś-Jucker, Agnieszka
dc.date.accessioned2024-12-20T13:05:18Z
dc.date.available2024-12-20T13:05:18Z
dc.date.issued2024-12-10
dc.descriptionWydział Nauk Humanistycznych, Instytut Nauk o Sztuce; promotor: prof. Jadwiga Kuczyńska
dc.description.abstractNiniejsza praca dotyczy gotyckich sakrariów, zachowanych na terenie obecnej Polski. Pod terminem sakrariów kryją się miejsca przechowywania konsekrowanej Hostii pozbawione bezpośredniego kontaktu z ołtarzem głównym, w postaci niszy ściennej lub wolnostojących, czy też dobudowanych do ściany „wieżopodobnych” konstrukcji. Praca obejmuje zasięgiem okres pomiędzy 2 ćwiercią XIII w. i 1 połową XVI w. oraz 208 obiektów zachowanych w 206 kościołach. Zachowany materiał zabytkowy omówiony został w obrębie następujących podziałów terytorialnych: Śląsk, Małopolska, Pomorze Wschodnie, Pomorze Zachodnie oraz Wielkopolska z Mazowszem. Analizując formę sakrariów i sposób ich dekorowania zaobserwować można wyrazistą linię podziału przebiegającą pomiędzy Polską południową i północną. I tak odpowiednio sakraria ścienne regionów Polski południowej posiadają oprawy rzeźbiarskie wychodzące poza ścianę, wykonane w kamieniu i zamykane metalowymi, ażurowymi kratami. W przeciwieństwie sakraria ścienne regionów Polski centralnej i północnej znajdują się w obrębie muru, wyłożone są drewnem i posiadają często drzwiczki drewniane, w obrębie których koncentruje się całość programu ikonograficznego. Oprawy wychodzące poza ścianę należą tu do rzadkości. Rozprawa jest pierwszą kompleksową pracą o gotyckich sakrariach na terenie obecnej Polski, rzucającą światło na ich rozwój historyczno-artystyczny oraz symbolikę przedstawień i programów ikonograficznych wpisaną w dekorację sakrariów, przy uwzględnianiu odmienności i regionalnych preferencji. The dissertation explores Gothic wall tabernacles and sacrament houses in contemporary Poland, focusing on their historical and artistic aspects and the symbolism of their decoration. Serving liturgical purposes, these objects stored the consecrated Host outside the main altar. They varied in design, including wall niches with stone or painted decorations and more elaborate "tower-like" structures either freestanding or attached to a wall. The oldest extant wall tabernacles here date back to the second quarter of the 13th century. The upper limit for this dissertation is defined by the first half of the 16th century. The dissertation encompasses 208 objects preserved in 206 churches. The historical material was discussed within the following divisions: Silesia, Małopolska, East Pomerania, West Pomerania, and Wielkopolska with Mazovia. Distinct characteristics divide southern and northern Poland, attributed to regional availability of materials. Southern Poland's wall tabernacles feature sculptural stone frames extending beyond the wall, adorned with metal grilles. In contrast, central and northern Poland's tabernacles are embedded within walls, often with wooden linings and doors containing the entire iconographic program. Silesian sacrament houses are primarily stone, Małopolska features a mix of stone and wood, while Pomeranians and Wielkopolska with Mazovia show a prevalence of wooden constructions. This dissertation contributes a comprehensive analysis of Gothic wall tabernacles and sacrament houses, shedding light on their historical development, regional variations in medieval Poland.
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/20.500.12153/8086
dc.language.isopl
dc.subjectsakrarium
dc.subjectsakramentarium
dc.subjectprzechowywanie Eucharystii
dc.subjectrzeźba architektoniczna
dc.subjectikonografia eucharystyczna
dc.subjectwall tabernacle
dc.subjectsacrament house
dc.subjecthost reservation
dc.subjectarchitectural sculpture
dc.subjectEucharistic iconography
dc.titleGotyckie sakraria w Polsce
dc.title.alternativeGothic wall tabernacles and sacrament houses in Poland
dc.typeinfo:eu-repo/semantics/doctoralThesis
Files
Collections
Rozprawy doktorskie 2018- / dostęp ograniczony
Rozprawy doktorskie (WNH)