Wykaz zniszczeń w obiektach sakralnych diecezji lubelskiej po II wojnie światowej
Loading...
Date
2019
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo KUL
Abstract
Przedstawiony w tekście powojenny obraz zniszczeń kościołów parafialnych diecezji lubelskiej, został oparty na materiale zgromadzonym przede wszystkim w lubelskim Archiwum Archidiecezjalnym. Podstawą do jego tabelarycznego opracowania stały się formularze zawierające informacje o zniszczeniach kościołów, nadsyłane w 1948 roku przez administratorów poszczególnych parafii i do kurii biskupiej w Lublinie. Z ich zestawienia wynika, że znaczna liczba świątyń diecezji lubelskiej została dotknięta skutkami wojny. Największych zniszczeń doznały dekanaty południowo-wschodnie i wschodnie jak dekanat: zamojski, hrubieszowski, tarnogrodzki, tomaszowski, ale także dekanaty zachodnie jak: puławski i opolski. Z uwagi na braki w materiale archiwalnym nie było możliwe ukazanie w tekście pełnej skali zniszczeń, z uwzględnieniem wszystkich kościołów diecezji lubelskiej. Z przedstawionego przeze mnie cząstkowego obrazu strat w świątyniach parafialnych diecezji lubelskiej po
II wojnie światowej wynika, że na skutek działań wojennych przeważająca liczba kościołów doznała uszkodzeń zewnętrznych w postaci zniszczonych pokryć i wież, wybitych szyb, uszkodzonych ścian, parkanów; ponadto kilka świątyń zamieniono na magazyny zbożowe, na cerkwie prawosławne lub też zostało spalonych. Ofiarność wiernych, zaangażowanych w odbudowę miejsc kultu, a także powołany przez biskupa ordynariusza lubelskiego – Stefana Wyszyńskiego – Komitet Odbudowy Kościołów Diecezji Lubelskiej odegrały największą rolę w reparacji uszkodzonych i odbudowie zrujnowanych świątyń.
The post-war picture of damage to parish churches of the Lublin diocese presented in the paper was based on the material gathered primarily in the Archdiocesan Archive of Lublin. The sources for the tabular study are derived from the forms containing information on damage to churches. These forms were sent by the administrators of the parishes to the Curia in Lublin in 1948. Their analysis reveals that a great number of churches in the Lublin diocese were affected by war. The deaneries which suffered the most serious damage were as follows: Zamość, Hrubieszów, Tarnogród, Tomaszów (south-east and east ones) as well as Puławy and Opole (west deaneries). Due to the shortage of material, it was impossible to present the whole damage done to all the churches in the Lublin diocese. The fragmentary presentation of the losses the parish churches in the Lublin diocese sustained during World War II shows that in most cases the external elements of the churches were damaged: roofs, towers, window panes, walls, fences; moreover, several churches were converted into granaries or Orthodox churches, while others were burnt down. The commitment of the faithful engaged in rebuilding the churches, as well as the Committee for the Reconstruction of the Churches in the Lublin Diocese set up by the Ordinary Bishop of Lublin, Stefan Wyszyński, played the major role in the restoration of the ruined churches.
The post-war picture of damage to parish churches of the Lublin diocese presented in the paper was based on the material gathered primarily in the Archdiocesan Archive of Lublin. The sources for the tabular study are derived from the forms containing information on damage to churches. These forms were sent by the administrators of the parishes to the Curia in Lublin in 1948. Their analysis reveals that a great number of churches in the Lublin diocese were affected by war. The deaneries which suffered the most serious damage were as follows: Zamość, Hrubieszów, Tarnogród, Tomaszów (south-east and east ones) as well as Puławy and Opole (west deaneries). Due to the shortage of material, it was impossible to present the whole damage done to all the churches in the Lublin diocese. The fragmentary presentation of the losses the parish churches in the Lublin diocese sustained during World War II shows that in most cases the external elements of the churches were damaged: roofs, towers, window panes, walls, fences; moreover, several churches were converted into granaries or Orthodox churches, while others were burnt down. The commitment of the faithful engaged in rebuilding the churches, as well as the Committee for the Reconstruction of the Churches in the Lublin Diocese set up by the Ordinary Bishop of Lublin, Stefan Wyszyński, played the major role in the restoration of the ruined churches.
Description
Tłumaczenie streszczenia Aneta Kiper.
Keywords
świątynia;, parafia, diecezja, II wojna światowa, odbudowa, straty wojenne, a church, a parish, a diocese, World War II, rebuilding, war losses
Citation
"Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne" 2019, T. 111, s. 161-184.