"Ostateczny kres a ostateczny nasz z nieprzyjacielem naszym bój". Program ikonograficzny wystroju kościoła Trójcy Świętej w Krośnie jako przykład kontrreformacyjnej sztuki kościelnej doby baroku.
Loading...
Files
Date
2019-12-19
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Kościół parafialny Trójcy Świętej w Krośnie jest jednym z najciekawszych zabytków na terenie Polski z niemal kompletnie zachowanym wystrojem malarskim i rzeźbiarskim z XVII i XVIII wieku. Po przebadaniu historii świątyni oraz obiektów stanowiących jej wyposażenie (ze wskazaniem źródeł ikonograficznych poszczególnych przedstawień), uwzględniając kontekst historyczny oraz postaci zleceniodawców i fundatorów, podjęto próbę zrekonstruowania wyglądu wnętrza kościoła w XVII i XVIII w. oraz spróbowano odczytać treści wyrażane za pośrednictwem zgromadzonych tu dzieł sztuki. W programie ikonograficznym wystroju fary krośnieńskiej, w większości zrealizowanym w XVII wieku (z kulminacją około połowy stulecia) możemy rozróżnić kilka warstw znaczeniowych: dogmatyczną, moralizatorską, komemoracyjną oraz polemiczno-apologetyczną. Szczególnie ciekawa jest owa warstwa propagandowa, zgodna z panującym wówczas w Kościele rzymskokatolickim paradygmatem kontrreformacyjnym. Praca stawia hipotezę, że jest ona wymierzona przede wszystkim przeciwko doktrynie polskich arian. Po zbadaniu doboru scen i postaci oraz sposobu zestawienia ich ze sobą, wątek antysocyniański można uznać za element wyróżniający ów program i łączący w jedną, spójną całość to bogate i różnorodne wyposażenie malarskie i rzeźbiarskie krośnieńskiej fary.
The parish church of the Holy Trinity in Krosno is one of the most interesting historical monuments in Poland with almost completely preserved pictorial and sculptural decor from the 17th and 18th century. After examining the history of the church and objects constituting church’s furnishings (with the indication of iconographic sources of individual images), with regard to historical context as well as investors and founders, an attempt was made to reconstruct the 17th and 18th century look of the church’s interior and try to interpret ideas expressed through the works of art collected here. In the iconographic programme of the parish church, which was executed mostly in the 17th century (with the culmination of around the middle of the century) we may distinguish several significative layers: dogmatic, moralizing, commemorative as well as polemical and apologetic. The propaganda function is especially interesting. It complies with the Counter-Reformation paradigm that was dominant in the Roman Catholic Church of the time. The thesis proposes a hypothesis that the polemical layer of the church’s decor is aimed against the doctrine of Polish Arians. After examining the selection of scenes and characters as well as the way of juxtaposing them with each other, the Anti-Socinian topic may be regarded to be a distinctive element of the church’s iconographic programme, uniting into one cohesive whole the rich and diverse pictorial and sculptural decor of the Krosno parish church.
The parish church of the Holy Trinity in Krosno is one of the most interesting historical monuments in Poland with almost completely preserved pictorial and sculptural decor from the 17th and 18th century. After examining the history of the church and objects constituting church’s furnishings (with the indication of iconographic sources of individual images), with regard to historical context as well as investors and founders, an attempt was made to reconstruct the 17th and 18th century look of the church’s interior and try to interpret ideas expressed through the works of art collected here. In the iconographic programme of the parish church, which was executed mostly in the 17th century (with the culmination of around the middle of the century) we may distinguish several significative layers: dogmatic, moralizing, commemorative as well as polemical and apologetic. The propaganda function is especially interesting. It complies with the Counter-Reformation paradigm that was dominant in the Roman Catholic Church of the time. The thesis proposes a hypothesis that the polemical layer of the church’s decor is aimed against the doctrine of Polish Arians. After examining the selection of scenes and characters as well as the way of juxtaposing them with each other, the Anti-Socinian topic may be regarded to be a distinctive element of the church’s iconographic programme, uniting into one cohesive whole the rich and diverse pictorial and sculptural decor of the Krosno parish church.
Description
Wydział Nauk Humanistycznych; Instytut Nauk o Sztuce; promotor rozprawy doktorskiej: dr hab. Bożena Kuklińska, prof. KUL
Keywords
ikonografia, barok, kontrreformacja, sztuka sakralna, iconography, baroque, counter-reformation, sacral art