Ikonografia św. Wincentego a Paulo z terenów Rzeczypospolitej na tle europejskiej sztuki Zgromadzenia Misji w XVII-XVIII wieku
Loading...
Date
2018-12-13
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Kult św. Wincentego a Paulo rozwijał się w epoce, która była naznaczona znamionami czasów reformy katolickiej. Okres kontrreformacyjnych przemian, publiczne zaakceptowanie kultu Wincentego a Paulo, w istotny sposób oddziaływało na wzrost czci świętego. Ikonografia hagiograficzna dotycząca kanonizowanego, teksty liturgiczne i poetyckie potwierdzają popularną w dobie baroku praktykę pobożności, która w formie wizualnej poprzez sztukę przybliżała postać świętego i jego dzieła.
Ikonografia św. Wincentego z XVII i XVIII wieku potwierdza żywy kult francuskiego duchownego, głównie w kręgach księży misjonarzy i sióstr szarytek. W dziejach kształtowania jego wizerunku oba zgromadzenia odegrały kluczową rolę. Należy podkreślić, że w kreowaniu ikonograficznego portretu ważną rolę odegrały sceny z życia Wincentego a Paulo, jego dzieła o charakterze teologicznym i charytatywnym.
Rozprawa obejmuje różnorodne spektrum wątków hagiograficznych misjonarskiego duchownego. Zachowane dzieła pozwoliły na wyodrębnienie kilku wiodących grup tematycznych prezentujących sylwetkę Wincentego a Paulo. Pierwszą z nich tworzą wybrane sceny z cyklu kanonizacyjnego. Na drugą składają się portrety, wzorowane na podobiznach świętego zamieszczanych w tekstach hagiograficznych i liturgicznych. Trzecia z grup to przedstawienia grupowe ukazujące Wincentego jako zakonodawcę, wręczającego misjonarzom lub siostrom szarytkom regułę zgromadzenia. Najczęściej obrazowano kaznodzieję podczas głoszenia Słowa Bożego w trakcie misji parafialnych. Ostatni z obszarów tematycznych to, ilustracje wypełnianych przez kapłana z siostrami szarytkami, charytatywnych dzieł miłosierdzia. Każdy z obszarów badawczych, pomimo wspólnej genezy źródłowej, odwołuje się do ukazania nieco odmiennych aspektów działalności pasterskiej francuskiego duchownego oraz różnorodnych sposobów funkcjonowania tych aktywności w świadomości odbiorców.
Zakreślony w pracy zakres badań nad problematyką ikonografii Wincentego a Paulo na terenach dawnej Rzeczypospolitej, miał za zadanie zaprezentować i dokonać analizy zachowanych dzieł sztuki, wskazując na czynniki, które wpłynęły na rozwój przedstawień ilustrujących życie i działalność świętego.
Description
Wydział Nauk Humanistycznych, Instytut Historii Sztuki; promotor rozprawy doktorskiej: dr hab. Irena Rolska, prof. KUL
Keywords
Św. Wincenty a Paulo, ikonografia, sztuka XVII–XVIII wieku,, ikonografia