Nadużycia wobec Eucharystii w świetle średniowiecznych ksiąg pokutnych („Libri poenitentiales”)
No Thumbnail Available
Date
2012
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Abstract
Praktyka pokutna Kościoła zmieniała się na przestrzeni wieków i przybierała różne formy. Jednym z interesujących zagadnień w tym zakresie jest ukazanie postaw duchownych i wiernych wobec Eucharystii oraz przedstawienie nadużyć, jakie mogliby popełnić. Nadużycia dotyczyły warunków, jakie trzeba było spełnić, aby właściwie celebrować Mszę Świętą, samej celebracji i przechowywania Eucharystii. W większości penitencjałów podkreślano, że Mszę Świętą należy odprawiać we własnej wspólnocie, a poza nią – tylko za zgodą biskupa. Podkreślano również, że prezbiterowi wolno było odprawiać dokładną liczbę Mszy w danym dniu i na jednym ołtarzu (około pięciu). Niedopuszczalne było odprawianie przez kapłana Mszy św. w intencji samobójców lub osób skazanych na śmierć. Duchowni musieli zadbać o odpowiednią formę celebracji. Według ksiąg pokutnych grzechem było, gdyby kapłan zgubił korporał, odprawił Mszę w stanie nietrzeźwości lub niedbale wypowiedział teksty Mszy - zwłaszcza kanonu mszalnego. Średniowieczne księgi pokutne odzwierciedlają troskę, z jaką traktowano Eucharystię i pozwalają zdobyć wiedzę na temat nadużyć, jakich mogli dopuszczać się ówcześni chrześcijanie. Liczne kanony przedstawiające nieprawidłowości i odpowiadające im pokuty pozwalają ukazać ponadczasową wartość i piękno Eucharystii jako źródła i szczytu życia Kościoła.
The Church’s penitential practice has been changing over the centuries and it assumed various forms. One of the interesting issues in this field is showing the attitudes assumed by the clergy and the faithful towards the Eucharist, and presenting the misuses that they could commit. The misuses concerned both the conditions one had to meet in order to properly celebrate the Holy Mass, the very celebration, and storing the Eucharist. In most penitentials it was stressed that the Holy Mass should be celebrated in one’s own community, and outside it – only with the bishop’s permission. It was also emphasized that a priest was allowed to celebrate a definite number of masses on a given day and on one altar (about five). It was impermissible for a priest to offer a Holy Mass for suicides or for persons who were sentenced to death. Priests had to take care of the proper form of celebration. According to penitential books it was a sin if a priest lost the corporal, if he celebrated the Mass while being intoxicated, or if he said the texts of the Mass - especially the Mass canon - carelessly. Medieval penitential books allow learning about the care with which the Eucharist was treated, and what misuses could be committed by the Christians of those times. Numerous canons presenting irregularities and the penances corresponding to them allow showing the timeless value and beauty of the Eucharist as the source and the peak in the life of the Church.
The Church’s penitential practice has been changing over the centuries and it assumed various forms. One of the interesting issues in this field is showing the attitudes assumed by the clergy and the faithful towards the Eucharist, and presenting the misuses that they could commit. The misuses concerned both the conditions one had to meet in order to properly celebrate the Holy Mass, the very celebration, and storing the Eucharist. In most penitentials it was stressed that the Holy Mass should be celebrated in one’s own community, and outside it – only with the bishop’s permission. It was also emphasized that a priest was allowed to celebrate a definite number of masses on a given day and on one altar (about five). It was impermissible for a priest to offer a Holy Mass for suicides or for persons who were sentenced to death. Priests had to take care of the proper form of celebration. According to penitential books it was a sin if a priest lost the corporal, if he celebrated the Mass while being intoxicated, or if he said the texts of the Mass - especially the Mass canon - carelessly. Medieval penitential books allow learning about the care with which the Eucharist was treated, and what misuses could be committed by the Christians of those times. Numerous canons presenting irregularities and the penances corresponding to them allow showing the timeless value and beauty of the Eucharist as the source and the peak in the life of the Church.
Description
Historia Liturgii
Keywords
sakrament pokuty, pokuta taryfikowana, księgi pokutne, Eucharystia, Sacrament of Penance, tariff penance, penitential books, the Eucharist
Citation
"Roczniki Liturgiczno-Homiletyczne", 2012, T. 3 (59), s. 127-155