Środowisko urzędnicze w twórczości Elizy Orzeszkowej
Loading...
Date
2018-06-26
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Rozprawa stanowi próbę zobrazowania środowiska urzędniczego w twórczości Elizy Orzeszkowej. Rozdział pierwszy zawiera prezentację miejsca życia i twórczości Orzeszkowej – Grodna, które w dużym stopniu ukształtowało jej optykę pisarską i zaważyło na skoncentrowaniu się autorki wokół tematów związanych z życiem prowincji. Wskazane zostają czynniki determinujące zainteresowanie pisarki środowiskiem urzędniczym. Analizie zostają też poddane intencje oraz realistyczne i naturalistyczne strategie pisarskie Orzeszkowej. Rozdział drugi przybliża sytuację społeczno – ekonomiczno – kulturową Ziem Zabranych. Zaprezentowany zostaje zarys życia kulturalnego i społecznego na terenie Ziem Zabranych i trudne położenie Polaków na terenie Ziem Zabranych w okresie popowstaniowych represji. Rozdział trzeci to oparta na wnikliwej analizie i interpretacji tekstów literackich prezentacja urzędników Orzeszkowej. Punktem wyjścia do badań nad problematyką omawianej grupy zawodowej jest analogia pomiędzy sposobem tworzenia kreacji literackich przez twórców prozy rosyjskiej i Orzeszkową. Przedstawiona zostaje szeroka galeria postaci poddana kategoryzacji ze względu na ich miejsce w urzędniczej hierarchii. Rozdział czwarty zawiera obraz urzędniczego otoczenia. Ukazana zostaje przestrzeń literackiego Ongrodu (Grodna) i Onwilu (Wilna). Odwołując się do koncepcji „heterotopii” Foucaulta, analizie zostaje poddana urzędnicza przestrzeń biur i kancelarii. Dalsza część rozdziału zawiera prezentację urzędniczych mieszkań i ich okolic. W ostatnim rozdziale przybliżone zostają sylwetki urzędników, którzy zdecydowali się na wyjazd w głąb Rosji, upatrując w niej miejsce umożliwiające uzyskanie awansu zawodowego.
This PhD work tries to illustrate clerk’s environment described by Eliza Orzeszkowa. First chapter contains the presentation of the Orzeszkowa’s life and work place – Grodno which influenced her writing and finally caused that the author focused on the topics related to the life at the country side. There are presented factors which determine the writer's interest about the clerk’s. In addition to that there are also analyzed the intentions together with realistic and naturalistic writing strategies of Orzeszkowa. Chapter two presents the social-economic and cultural situation of the „Taken Lands”. It is presented an outline of the cultural and social life at the „Taken Lands” in the second half of the 19th century and complicated situation of Poles at the „Taken Lands” during the period of the post-uprising repressions. Third chapter is a presentation of the Orzeszkowa's clerks based on a thorough analysis and interpretation of the literary texts. The starting point for the research on the subject of the discussed professional group is the analogy between the way of creating literary creations by the creators of Russian prose and Orzeszkową. A wide range of characters categorized due to their place in the official hierarchy is presented. Chapter number four, contains the image of the clerk’s environment. Referring to the concept of "heterotopia" by Foucault, the clerk’s office and its space is analyzed with the special indication of their basic elements. The further part of this chapter contains also the presentation of clerk’s apartments and their surroundings. At the last chapter there are presented the profiles of the clerks as the economic emigrants, who decided to move far away through the Russia and treat this one as the chance for work promotion.
This PhD work tries to illustrate clerk’s environment described by Eliza Orzeszkowa. First chapter contains the presentation of the Orzeszkowa’s life and work place – Grodno which influenced her writing and finally caused that the author focused on the topics related to the life at the country side. There are presented factors which determine the writer's interest about the clerk’s. In addition to that there are also analyzed the intentions together with realistic and naturalistic writing strategies of Orzeszkowa. Chapter two presents the social-economic and cultural situation of the „Taken Lands”. It is presented an outline of the cultural and social life at the „Taken Lands” in the second half of the 19th century and complicated situation of Poles at the „Taken Lands” during the period of the post-uprising repressions. Third chapter is a presentation of the Orzeszkowa's clerks based on a thorough analysis and interpretation of the literary texts. The starting point for the research on the subject of the discussed professional group is the analogy between the way of creating literary creations by the creators of Russian prose and Orzeszkową. A wide range of characters categorized due to their place in the official hierarchy is presented. Chapter number four, contains the image of the clerk’s environment. Referring to the concept of "heterotopia" by Foucault, the clerk’s office and its space is analyzed with the special indication of their basic elements. The further part of this chapter contains also the presentation of clerk’s apartments and their surroundings. At the last chapter there are presented the profiles of the clerks as the economic emigrants, who decided to move far away through the Russia and treat this one as the chance for work promotion.
Description
Wydział Nauk Humanistycznych, Instytut Filologii Polskiej; promotor rozprawy doktorskiej: dr hab. Beata Obsulewicz-Niewińska, prof. KUL, promotor pomocniczy: dr Iwona Wiśniewska, IBL PAN
Keywords
Eliza Orzeszkowa, urzędnik, Ziemie Zebrane, XIX wiek, przestrzeń, clerk, taken lands, 19th Century, space