Verbum Vitae, 2021, T. 39, Nr 3: Filozofia grecka i hellenizacja w Biblii i teologii chrześcijańskiej
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
- ItemO pojęciu hellenizacji(Wydawnictwo KUL, 2021) Mrugalski, DamianPojęcie hellenizacji odnosi się do rozprzestrzeniania się greckiej kultury i przejmowania jej przez ludy niebędące Grekami w czasach, które zapoczątkowują podboje Aleksandra Wielkiego (czyli od drugiej połowy IV w. p.n.e.). W taki lub podobny sposób termin ten zostaje zdefiniowany w wielu współczesnych słownikach i encyklopediach dotyczących starożytności. Pojęcie to stało się problematyczne, gdy w drugiej połowie XIX w. i pierwszej połowie XX w. historycy religii powiązali je z pewnego rodzaju sądami wartościującymi, a niekiedy nawet ideologicznymi. Dlatego też niektórzy współcześni uczeni proponują porzucenie pojęcia „hellenizacja” w badaniach nad antykiem bądź zastąpienie go innymi, które w sposób neutralny opisywałyby zjawiska zachodzące w epoce hellenistycznej. W niniejszym artykule przedstawiono przegląd wybranych stanowisk w odniesieniu do samego pojęcia „hellenizacja”, a także podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czy we współczesnych badaniach dotyczących epoki hellenistycznej można uniknąć tego obciążonego ideologicznie terminu.
- ItemLista czystych przeżuwaczy w Pwt 14,5 w przekładzie Septuaginty(Wydawnictwo KUL, 2021) Morta, KrzysztofW artykule zostaje poruszona kwestia przekładu w Septuagincie listy zwierząt czystych, dziko żyjących kopytnych przeżuwaczy, zamieszczonej w Pwt 14,5. Zauważalny jest fakt, że tłumacze, podając ekwiwalenty dla hebrajskich nazw roślinożerców występujących w Palestynie, posłużyli się tak egzotycznymi przedstawicielami fauny jak żyrafa. W związku z tym nasuwa się pytanie, czym kierowali się aleksandryjscy tłumacze, wprowadzając do swego przekładu słabo bądź w ogóle nieidentyfikowalne w egipskim środowisku zwierzęta. W artykule podjęto próbę wyjaśnienia tego zamierzenia. Na podstawie przekładu listy czystych przeżuwaczy poruszono także kwestie związane ze starożytną tradycją datacji powstania Septuaginty.
- ItemPolemiczny charakter wykorzystania greckiego słownictwa misteryjnego przez tłumaczy Septuaginty(Wydawnictwo KUL, 2021) Lasek, Paweł AdamCelem artykułu jest analiza występowania słownictwa misteryjnego obecnego w tłumaczeniu Septuaginty. W czasie, kiedy to tłumaczenie powstawało, greckie kulty misteryjne były bardzo popularne. Pewna ich część pozostawała tajemnicą, ale słownictwo, symbolika i część ich ideologii były szeroko znane, także izraelskiej wspólnocie żyjącej w diasporze aleksandryjskiej. Nie jest zatem niczym dziwnym, że w tekście LXX spotykamy słowa związane z kultami misteryjnymi. Tym, co jest zaskakujące i co zachęca do podjęcia badań nad tym zagadnieniem, jest to, że w LXX są miejsca, gdzie greckie słowa związane z kultami misteryjnymi tłumaczą słowa hebrajskie w sposób niewłaściwy oraz zmieniają znaczenie i wymowę tłumaczonego tekstu. Z taką sytuacją mamy do czynienia np. w księdze Ozeasza, gdzie spotykamy misteryjne słowa „światło” i „wiedza”, podczas gdy tekst hebrajski przedstawia obrazy rolnicze, oraz w księdze Zachariasza, gdzie hebrajskie słowo „mirt” jest tłumaczone jako „góra”, a słowo „bocian” jako „dudek”. Artykuł podejmuje analizę takiego postępowania tłumaczy LXX oraz motywów ich działania. Możemy tu zaobserwować polemikę z kultami misteryjnymi, prowadzona na dwa sposoby: 1) przez prezentowanie kultów misteryjnych i ich uczestników w złym świetle; 2) przez unikanie możliwych skojarzeń kultu prawdziwego Boga z symboliką misteryjną.
- ItemJudas Maccabeus and the Roman Republic: Greek Political Vocabulary in 1 Macc 8:1(Wydawnictwo KUL, 2021) Nawrot, JanuszThe literary genius of the author of the First Book of the Maccabees shows in his ability to use the diplomatic realities of politics in the account of Judas Maccabeus, who strives to sign a pact with the Roman republic. The terms to describe politics have their own long history that dates back to the Greek world before Rome reached its prime. The use of these terms to represent Judas’ policy towards Rome in 1 Macc 8:1 was not an artificial ingenuity of the author, but rather his intentional borrowing. By utilising terms from the spheres of politics and diplomacy, the author was capable of matching them with the everlasting value of the message contained in the inspired text. This message was extremely important for the author. Thus, he was able to harmonise elements of world politics with God’s action. The Lord would use everything made by humans to exercise His will toward His own people.
- ItemThe Term ἀντίψυχος as an Expiatory Sacrifice of Martyrs in the Light of The Fourth Book of Maccabees and Other Ancient Extra-Biblical Literature(Wydawnictwo KUL, 2021) Chrostowski, Marcin TomaszThe Fourth Book of Maccabees (4 Macc) in the description of Eleazar’s prayer, before he suffered a martyr’s death (6:29) as well as the martyrdom of seven brothers and their mother who suffered for the nation (17:21), the term ἀντίψυχος (which means “given in exchange for life”) is used twice. This adjective appears only twice in the Septuagint (LXX), to be precise, in 4 Macc. The context of both passages suggests a broader meaning of the term, translated with reference to a sacrifice of life having a propitiatory, expiatory, vicarious and voluntary character, and even atonement for the sins of the Jewish people. In this article, the subject of expiatory martyrdom in 4 Macc will be taken in the context of the biblical, apocryphal and other ancient texts, with reference to the flow of ideas and terminology of Greco-Roman religion, poetry and philosophy. In addition, possible translations of the term ἀντίψυχος will be analyzed, included in the broader context of Greek and other terminologies, so as to show possible connections between the idea of expiatory martyrdom and the ideas described in the New Testament.