Proces realizacji reformy włoskiego systemu utrzymania duchowieństwa zgodnie z Konkordatem z 1984 r.

Abstract
Funkcjonujący dziś we Włoszech system utrzymania katolickiego ducho­wieństwa, będący konsekwencją reformy zainicjowanej Układem modyfikują­cym Konkordat Laterański podpisanym w 1984 r., stanowi jedną z najpoważniej­szych, pozytywnie zweryfikowanych przez upływ czasu prób realizacji kan. 1274 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r. Na baczną uwagę zasługuje jednak nie tylko treść składających się nań rozwiązań, ale i przyjęty tryb ich opracowywa­nia oraz uchwalania, co stanowi przedmiot niniejszego opracowania. Proces realizacji omawianej reformy stanowi bowiem inspirujący przykład lojalnego i efektywnego współdziałania władz państwowych i kościelnych w ustanawia­niu przepisów mających znaczenie w obu porządkach prawnych (państwowym i kościelnym), wyraźnie dowartościowując przy tym rolę krajowej Konferencji Biskupów. Natomiast po stronie kościelnej szczególną uwagę zwracają decyzje stanowiące wyraz poszukiwania równowagi pomiędzy należytym poszanowa­niem uprawnień poszczególnych biskupów diecezjalnych i Zgromadzenia Ple­narnego tworzonej przez nich Konferencji oraz potrzebą sprawnego działania, wymuszającą niekiedy odwoływanie się do reguł nieznajdujących czytelnego oparcia w normach Kodeksu Prawa Kanonicznego i ustanawianych ad hoc. Istot­ne znaczenie posiadało również niezaniedbywanie obowiązku wyjaśnienia mo­tywów decyzji podejmowanych przez władze kościelne wszystkim tym, których te decyzje miały dotyczyć. Przeprowadzona analiza pozwala na stwierdzenie, że w trakcie realizacji omawianej reformy wszystkie wchodzące w grę racje udało się odpowiednio wyważyć. Dzięki temu rozwiązania zastosowane we Włoszech mogą stanowić użyteczny punkt odniesienia przy podejmowaniu podobnych procesów w innych państwach.
The present Italian system of the remuneration of the Catholic clergy, which is the consequence of the reform initiated by the 1984 Agreement modifying the Lateran Concordat, constitutes one of the most important attempts to implement Can. 1274 § 1 of the Code of Canon Law of 1983. However, not only the solutions of which it consists, but also the procedure of elaborating and enacting these solutions – which is the subject of the present study – deserve careful attention. The process of the realisation of the reform under discussion appears to be an inspiring example of loyal and effective collaboration between the State and Church authorities in establishing norms that are valid in both legal orders, while expressly appreciating the role of the national Bishops’ Conference. What is especially noteworthy on the part of the Church are the procedural decisions that result from seeking balance between the due respect for the rights of individual diocesan bishops and the Plenary Assembly of the Bishops’ Conference on the one hand, and the need to act efficiently on the other (sometimes according to the rules established at hoc, with no apparent basis in the norms of the Code of Canon Law). The open explanation of the decisions made by the Church authorities to all interested subjects played an important role as well. The conducted analyses lead to the conclusion that all the factors mentioned above were adequately balanced. As a consequence, the solutions used in Italy can constitute a useful point of reference for similar processes undertaken in other countries.
Система содержания католического духовенства, функционирующего сегодня в Италии, как следствие реформы, инициированной Договором, изменяющим Латеранский конкордат, подписанным в 1984 году, с течением времени можно признать одной из самых серьезных, позитивно проверенных попыток реализации кан. 1274 Кодекса канонического права от 1983 года. Не только содержание его решений заслуживает пристального внимания, но и принятый порядок их разработки и принятия, который является предметом настоящего исследования. Процесс реализации рассматриваемой реформы является вдохновляющим примером лояльного и эффективного сотрудничества государственных и церковных властей в установлении нормативных актов, относящихся к правовому порядку (как государственному, так и церковному), а также явно усиливает роль национальной Конференции епископов. С церковной стороны особое внимание уделяется решениям, которые являются выражением поиска баланса между должным уважением прав отдельных епархиальных епископов и Пленарного собрания Конференции, которую они создают, и необходимостью эффективной работы, иногда требующей ссылки на правила, которые не поддерживаются четко нормами Кодекса канонического права и установлены ad hoc. Также было важно не пренебрегать обязанностью объяснять причины решений, принятых церковными властями, всем тем, на кого эти решения должны были повлиять. Проведенный анализ позволяет сделать вывод, что в ходе реализации обсуждаемой реформы все существенные аргументы были должным образом сбалансированы. В результате решения, применяемые в Италии, могут быть полезной отправной точкой при проведении аналогичных процессов в других странах.
Description
Keywords
utrzymanie duchowieństwa, finansowanie Kościoła, włoski Konkordat z 1984 r., Konferencja Biskupów, remuneration of the clergy, Church financing, Italian Concordat of 1984, Bishops’ Conference, содержание духовенства, церковное финансирование, Итальянский конкордат от 1984 г., Конференция католических епископов
Citation
"Studia Prawnicze KUL", 2020, nr 2, s. 307-332
ISBN