Browse
Recent Submissions
Now showing 1 - 5 of 108
- ItemWartime Rescue of Jews by the Polish Catholic Clergy The Testimony of Survivors and Rescuers, vol. 1 i 2(Wydawnictwo KUL, 2023) Tyndorf, Ryszard; Zieliński, ZygmuntThis is a pioneering study of the rescue activities on behalf of Jews carried out by the Catholic Church and its clergy in German-occupied Poland during the Second World War. The study relies primarily on the testimonies of Jewish survivors and Polish rescuers, supplemented by Church records. The current state of research, which is not exhaustive, has identified 66 religious orders of women at some 450 institutions (mostly convents), 25 religious orders of men at some 85 institutions, and more than 700 diocesan priests in at least 580 localities throughout the territory of interwar Poland, as having provided various forms of assistance to Jews. The number of Jews who benefitted from those efforts is not known, but probably runs into the thousands. This is the first English-language monograph that encompasses the participation of all branches of the Catholic clergy and canvasses the extensive Polish-language scholarship on this topic. As such, it constitutes an important addition to the scholarship and calls for a reassessment of the historical record of the Polish Catholic Church in rescue, at a time when its own clergy was subjected to persecution not experienced by any other clergy in occupied Europe and the mandated punishment for helping Jews in occupied Poland was death.
- ItemRegulacja poczęć a więzi małżeńsko-rodzinne. Studium na podstawie badań małżonków w diecezji sandomierskiej(Wydawnictwo KUL, 2022) Rzepka, KamilaW dobie promowania na szeroką skalę antykoncepcji i aborcji oraz niewłaściwej wiedzy na temat naturalnej regulacji poczęć, potrzebna jest duszpasterska troska Kościoła o małżeństwo i rodzinę. W sposób szczególny dokonuje się ona w obszarze więzi-małżeńsko rodzinnych oraz w zakresie planowania rodziny, rozumianego przez Kościół jako odpowiedzialne rodzicielstwo. Publikacja Regulacja poczęć a więzi małżeńsko-rodzinne. Studium na podstawie badań małżonków w diecezji sandomierskiej została napisana na podstawie badań prowadzonych od kwietnia do września 2019 roku. Celem prowadzonych badań na próbie 345 małżonków było sprawdzenie, czy stosowane różnych metod regulacji poczęć różnicuje jakość więzi małżeńsko-rodzinnych. Studium empiryczne zostało zrealizowane na terenie diecezji sandomierskiej, co jest podyktowane naukową kwerendą dotyczącą świadectw na podjęty temat, zgromadzonych przez Pierwszą Instruktorkę Diecezjalną Dorotę Kwapisz. Spodziewanym rezultatem publikacji jest poszerzenie istniejącej dotychczas wiedzy dotyczącej metod regulacji poczęć oraz ich wpływu na więzi między małżonkami oraz między rodzicami i dziećmi. W tym kontekście badano związek między zmienną niezależną a następującymi więziami małżeńsko-rodzinnymi: uczuciowo-ekspresyjną, psychospołeczną, religijno-moralną, opiekuńczo-wychowawczą, seksualno-prokreacyjną, kulturalno-towarzyską oraz ekonomiczno-gospodarczą. Uzyskane wyniki badań potwierdziły główną hipotezę badawczą, iż stosownie różnych metod regulacji poczęć różnicuje jakość więzi małżeńsko-rodzinnych. Przeprowadzone badania ujawniły natomiast, że w niektórych aspektach zmienne demograficzne i pośrednicząca religijność okazały się bardziej różnicujące, niż zmienna niezależna, zwłaszcza w obszarze poczucia jedności wychowania religijnego i moralnego w rodzinie, a także w zakresie wspólnotowego przeżywania praktyk religijnych. Badania ujawniły, że fundamentalną kwestią dla badanego zagadnienia jest hierarchia znaczenia poszczególnych więzi małżeńsko-rodzinnych. Osoby stosujące NPR lub niestosujący metod wyżej cenią więzi ze współmałżonkiem, w przeciwieństwie do badanych stosujących antykoncepcję i metody mieszane, dla których znacznie ważniejsze okazały się więzi z dziećmi, w czym uwidacznia się wpływ stosowanej regulacji poczęć. Novum niniejszej publikacji stanowi zbadanie w szczegółowym zakresie związku stosowanych metod regulacji poczęć z więziami między rodzicami i dziećmi. Badania wykazały, że stosowanie metod naturalnego planowania rodziny, stosowanie metod antykoncepcyjnych, metod mieszanych lub niestosowanie żadnych metod regulacji poczęć ma znaczenie nie tylko dla jakości relacji między małżonkami, ale wpływa również jakościowo na relacje rodziców z dziećmi – korzystnie w przypadku metod naturalnej regulacji poczęć lub braku stosowania metod i niekorzystnie w przypadku metod antykoncepcyjnych i mieszanych. Analiza wyników badań pozwoliła wskazać pewne postulaty dla duszpasterstwa rodzin w zakresie propagowania właściwej wiedzy dotyczącej regulacji poczęć oraz umacniania więzi małżeńsko-rodzinnych, dla rozwoju których, najbliższym środowiskiem poza domem rodzinnym jest wspólnota parafialna.
- ItemRespublica litteraria pisarzy nowołacińskich XVI-XVII wieku. Studia i szkice, Lublin, Wydawnictwo KUL, 2022, ss. 326 ("Studia i Materiały z Dziejów Literatury Wczesnonowożytnej" 9)(Wydawnictwo KUL, 2022) Pawlak, WiesławKsiążka zawiera dziewięć studiów i szkiców na temat wybranych twórców literatury nowołacińskiej XVI-XVII wieku jako reprezentantów ówczesnej reipublicae litterariae – ponadnarodowej i ponadwyznaniowej wspólnoty uczonych, której koncepcja, nawiązująca do źródeł antycznych, zrodziła się w kulturze humanistycznej XV-XVI wieku. U jej podstaw legła między innymi idea łączącej uczonych przyjaźni (amicitia eruditorum), opartej na wspólnych wartościach etycznych i intelektualnych. Niejako urzędowym językiem tej rzeczypospolitej uczonych była łacina. To właśnie w tym języku tworzono prace, które publikowano i czytano w całej Europie i dopiero wtórnie tłumaczono na języki wernakularne. Łacina była też głównym językiem humanistycznej epistolografii, która w epoce wczesnonowożytnej odgrywała istotną rolę jako narzędzie komunikacji, a ponadto służyła do nawiązywania kontaktów między członkami reipublicae litterariae. Udział polskich autorów w tych listownych rozmowach nieobecnych przyjaciół (amicorum colloquia absentium) oraz inne polonika ukryte w korespondencji dawnych humanistów, podobnie jak europejska recepcja dzieł pisarzy polsko-łacińskich i znacznie liczniejsze ślady recepcji literatury nowołacińskiej w Polsce, są jeszcze jednym i to ważnym świadectwem przynależności przedrozbiorowej Rzeczypospolitej do kultury łacińskiej Europy. Przywołane wyżej najważniejsze pojęcia i tematy zostały rozwinięte i uszczegółowione w poszczególnych studiach i szkicach. Utrzymane w poetyce autonomicznych tekstów, pozostają one ze sobą w bliskim, dialogicznym niejako związku, przedstawiając i naświetlając wspomniane wyżej zagadnienia z odmiennej perspektywy, często wyznaczonej przez postaci i dzieła mało znane lub z pozoru mało istotne, które jednak starano się usytuować i przedstawić w możliwie szerokim kontekście współczesnej im kultury polskiej i europejskiej. W pierwszym rozdziale, w nawiązaniu do rozprawy Johanna Schraga (Johannes Schragius) Dissertatio academica de amicitia eruditorum ad ideam Plinii Secundi praesertim delineata (Strasburg 1696), zrekonstruowana została humanistyczna koncepcja przyjaźni uczonych (amicitia eruditorum). W rozdziale drugim ukazano jej związek z humanistyczną epistolografią. Rozdział trzeci poświęcony został obecnym w niej polonikom – korespondencji polskich i europejskich humanistów oraz świadectwom zainteresowania dawną Polską w listach autorów obcych. Ich przykładem jest m.in. list francuskiego humanisty Rolanda Desmarestsa (1594-1653) do Jeana-François Sarrasina (1614-1654) oraz zawarty w nim utwór Aloisiae Gonzagae ad Ladislaum Poloniae Regem sponsum proficiscentis propempticum (Pieśń pożegnalna dla Ludwiki Gonzagi, udającej się w drogę do swojego męża, króla Polski Władysława), któremu poświęcony został czwarty rozdział książki. W rozdziale piątym przedstawiono najważniejsze świadectwa recepcji niemieckiej literatury nowołacińskiej w dawnej Rzeczypospolitej oraz recepcji dzieł polskich autorów nowołacińskich w krajach niemieckojęzycznych. Egzemplifikacją obu tych zjawisk jest znajomość dzieł bawarskiego jezuity Jeremiasa Drexela w Polsce, której dotyczy rozdział szósty, oraz twórczości Szymona Szymonowica w Niemczech, o czym mowa w rozdziale ósmym. Szymona Szymonowica dotyczy również rozdział siódmy, poświęcony nieznanym aspektom biografii i twórczości tego nowołacińskiego poety. W rozdziale dziewiątym przedstawiono postać oraz najważniejsze dzieło – zbiór emblematów maryjnych Firmamentum symbolicum (1652) – siedemnastowiecznego karmelity polskiego Sebastiana a Matre Dei. Integralną częścią książki jest bibliografia, obejmująca teksty źródłowe oraz opracowania, i indeks nazwisk.
- ItemBiblijne i rzymskie korzenie procesowej zasady testis unus testis nullus(Wydawnictwo KUL, 2022) Adamczewski, Karol KrystianPraca stanowi próbę udowodnienia tezy, iż procesowa zasada testis unus testis nullus posiadała swoje korzenie w źródłach biblijnych oraz w prawie rzymskim. Przedstawiono w niej szczegółowo genezę i rozwój wspomnianej zasady na gruncie dwóch odrębnych, ale wzajemnie na siebie wpływających porządków prawnych. Celem pracy było ukazanie genezy zasady testis unus testis nullus oraz prześledzenie jej ewolucji w źródłach biblijnych oraz w źródłach prawa rzymskiego klasycznego i poklasycznego. Istotne było również zwrócenie uwagi na proces recepcji tej zasady do sądownictwa kościelnego w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. W tym kontekście niezbędne było porównanie norm jej stosowania na gruncie obu porządków prawnych i wskazanie różnic. Podjęty problem badawczy został przedstawiony w trzech rozdziałach, które poprzedza wstęp i wieńczy zakończenie. Pierwszy rozdział został poświęcony zagadnieniu liczby i roli świadków w źródłach Starego Testamentu oraz w wybranych komentarzach rabinistycznych. W drugim rozdziale przedmiotem analizy, także w kontekście wymaganej liczby świadków oraz wartości ich zgodnych zeznań, były źródła Nowego Testamentu. W analizie biblijnych i rzymskich korzeni procesowej zasady testis unus testis nullus znamienny wydaje się fakt, iż na kilka wieków przed jej ogłoszeniem przez cesarza Konstantyna Wielkiego, w społeczności i prawodawstwie starohebrajskim wyraźnie podkreślano konieczność wystąpienia przynajmniej dwóch lub trzech świadków w ustaleniu prawdy procesowej. Pojedyncze zeznanie w sprawie uważano za niewystarczające. Można uznać, iż koncepcja dowodu opartego na zeznaniach świadków w prawie Mojżeszowym wykazywała się niezależnością i oryginalnością. W trzecim rozdziale została ukazana geneza oraz ewolucja zasady testis unus testis nullus w źródłach prawa rzymskiego klasycznego i poklasycznego, ze szczególnym uwzględnieniem konstytucji cesarza Konstantyna Wielkiego z 334 roku. Na końcu pracy zestawiono wykaz wykorzystanych źródeł, ich opracowania oraz literaturę przedmiotu. Zagadnienie liczby świadków stanowiło w źródłach prawa klasycznego i poklasycznego jedno z istotnych kryteriów najpierw wiarygodności, a później dopuszczalności dowodu z zeznań świadka w procesie rzymskim. W okresie pryncypatu powstały dwie konstytucje imperialne, które zostały zawarte w Kodeksie Justyniańskim. Pierwsza z nich została wydana w 223 roku przez cesarza Aleksandra Sewera. Druga natomiast regulacja z 283 roku przypisywana jest trzem cesarzom: Karusowi, Karynowi oraz Numerianowi. Wartość zeznania w kontekście liczby oraz statusu społecznego świadka była również przedmiotem zainteresowania retorów rzymskich, a później niektórych przedstawicieli jurysprudencji rzymskiej, żyjących i działających zwłaszcza w epoce pryncypatu. Wypowiedzi tych ostatnich odnoszące się do tematyki dowodowej umieszczone zostały w Digestach Justyniańskich. Niektóre z nich zawierają istotne i cenne odniesienia do wydanych w pryncypacie reskryptów, zwłaszcza cesarza Hadriana. W kontekście poszukiwań korzeni procesowej zasady testis unus testis nullus niezwykle cenne są dwie konstytucje z epoki dominatu, wydane w niewielkim odstępie czasowym przez Konstantyna Wielkiego. Pierwsza, pochodząca z 333 roku i nazywana Konstytucją Sirmondiańską, otwierała zbiór 16 konstytucji imperialnych regulujących zagadnienia religijne. Druga, wydana w 334 roku, jest powszechnie uznawana w doktrynie prawa rzymskiego za dokument, który wprowadził oficjalnie do systemu prawa imperialnego procesowy wymóg testis unus testis nullus. Należy podkreślić wpływ tradycji starotestamentalnej w przedmiocie liczby świadków na prawo rzymskie, chociaż trzeba zaznaczyć, iż nie miał on charakteru bezpośredniego. Za pomost posłużyła doktryna chrześcijańska, która bazując w pierwszych wiekach na źródłach biblijnych, inspirowała świat rzymski, stając się swego rodzaju punktem łączącym obie starożytne tradycje prawne, zwłaszcza w odniesieniu do wymogu akcentującego liczbę dwóch lub trzech świadków. Wprowadzenie zasady testis unus testis nullus w prawie rzymskim spowodowane było mniej lub bardziej wpływem tradycji judaistycznej i chrześcijańskiej na Konstantyna Wielkiego, pierwszego cesarza chrześcijańskiego. Jego rola w ustanowieniu wymogu podwójnego i zgodnego świadectwa w systemie prawa rzymskiego jest nie do zakwestionowania.
- ItemKonkurs im. Profesora Czesława Zgorzelskiego. Tom jubileuszowy z okazji 20-lecia (2001-2021)(Wydawnictwo KUL, 2022) Bernacki, Marek; Jarosz, Agnieszka; Podstawka, Anna; Przepiórka, Paulina; Przybylska, RenataTom powstał z okazji 20-lecia istnienia Konkursu im. Profesora Czesława Zgorzelskiego organizowanego przez Konferencję Polonistyk Uniwersyteckich. Książka zawiera wspomnienia o prof. Zgorzelskim, opisuje okoliczności powstania konkursu, a także prezentuje studia plejady uczonych – literaturoznawców i językoznawców – związanych z konkursem oraz wypowiedzi laureatów poszczególnych edycji tego corocznego wydarzenia. Ponadto tom ten, dzięki zgromadzonej w nim szczegółowej dokumentacji, stanowi kompendium wiedzy na temat Konkursu.