Vox Patrum, 2020, Vol. 75: Księga Jubileuszowa ks. prof. Tomasza Kaczmarka
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Vox Patrum, 2020, Vol. 75: Księga Jubileuszowa ks. prof. Tomasza Kaczmarka by browse.metadata.type "info:eu-repo/semantics/article"
Now showing 1 - 20 of 23
Results Per Page
Sort Options
- ItemAktualność homilii Orygenesa we współczesnym przepowiadaniu(Wydawnictwo KUL, 2020) Dyk, StanisławCelem artykułu było wykazanie, w jakim stopniu homilie Orygenesa mogą być inspiracją dla współczesnego przepowiadania homilijnego? Skupiono się przy tym na formalnych aspektach przepowiadania Orygenesa. Wskazano na Orygenesa jako na mistrza duchowej interpretacji Pisma Świętego oraz „ojca” homilii egzegetycznej. Jego metodę pracy nad tekstem świętym oraz sposób komunikacji zbawczego orędzia porównano ze wskazaniami dotyczącymi homilii zawartymi we współczesnych dokumentach Kościoła i refleksji teologicznej. Przeprowadzone analizy doprowadziły do następujących wniosków: homilie Orygenesa są aktualne pod względem chrystologicznej koncentracji swej treści, duchowej interpretacji Pisma św. połączonej z otwartością na światło Ducha Świętego oraz bezpośredniego, prostego i dialogicznego stylu przepowiadania; zastrzeżenie budzi natomiast zbyt małe odniesienie do problemów życia codziennego swych słuchaczy; nie do utrzymania jest także kompozycja Orygenesowej homilii polegająca na wyjaśnieniu tekstu świętego wiersz po wierszu.
- Item„Amicitia quae desinere potest vera nunquam fuit” . Przyjaźń w Listach św. Hieronima ze Strydonu(Wydawnictwo KUL, 2020) Kieling, MichałArtykuł podejmuje tematykę przyjaźni na podstawie Listów św. Hieronima ze Strydonu. W literaturze epistolograficznej tego Ojca Kościoła nie znajdujemy systematycznego nauczania na temat przyjaźni. Natomiast korespondencja Hieronima ukazuje portret człowieka, który utrzymywał żywe relacje z wieloma osobami i podejmował w swoich listach różnorodną tematykę. Artykuł składa się z trzech części. W pierwszej przedstawiono zagadnienie wymiany i pisania listów, które są formą okazywania i pielęgnowania przyjaźni. Dzięki listom nieobecni stają się obecnymi, a korespondencja jest duchową rozmową. W drugiej części ukazano postacie, które Hieronim określa w swoich listach jako przyjaciół. Należeli do nich przede wszystkim osoby związane ze środowiskiem monastycznym (Rufin z Akwilei, Chromacjusz, Bonozus, Heliodor, Pammachiusz, Paulin, Ocean, Jowin, Euzebiusz). W trzeciej części przedstawiono dzieje przyjaźni Rufina z Akwilei z Hieronimem, którzy w młodości byli wielkimi przyjaciółmi, natomiast wskutek sporu o Orygenesa poróżnili się i stali się nieprzyjaciółmi. Dla Hieronima prawdziwa przyjaźń, to przyjaźń w Chrystusie, przyjaźń wypróbowana i wierna, to więź między ludźmi, która się nigdy nie urywa.
- ItemCelibat duchownych – normy prawne, jego motywacje i praktyka w Kościele galijskim od połowy IV do połowy VI w. w świetle kanonów synodów kościelnych(Wydawnictwo KUL, 2020) Kołosowski, TadeuszW Kościele starożytnym na początku celibat rozumiany jako bezżeństwo był dobrowolny. Bez ograniczeń święcono raz żonatych mężczyzn. Od połowy III w. zabraniano mężczyznom nieżonatym w chwili święceń zawierania małżeństwa po ich przyjęciu. Od IV w. powstało formalne prawo celibatu w sensie wymagania całkowitej wstrzemięźliwości seksualnej w relacjach z żoną. Te normy prawne potwierdzają liczne synody kościelne w Galii i przypominają o obowiązku ich przestrzegania. Celibat wstrzemięźliwości jest motywowany głównie wstrzemięźliwością kultową, a także nauczaniem ewangelicznym i św. Pawła Apostoła. Za nieprzestrzeganie tych norm grożą różne kary kościelne, jakimi najczęściej są złożenie z urzędu i pozbawienie komunii.
- Item“Daremnie próbuje się wybielić Etiopa” – postrzeganie i polityka Bizancjum wobec koczowników stepów czarnomorskich (X-XII w.)(Wydawnictwo KUL, 2020) Paroń, AleksanderProblem relacji z ludami koczowniczymi stepów czarnomorskich należy do najważniejszych zagadnień historii Bizancjum. Średniowieczni greckojęzyczni Rzymianie odziedziczyli ten niewątpliwy kłopot po swych antycznych przodkach i musieli borykać się z nim po kres istnienia imperium. Przyjmuje się zwykle, że długie doświadczenie kontaktów ze stepowcami sprawiło, że bizantyńska elita polityczna pozyskała głęboką i wieloaspektową wiedzą na ich temat. Celem niniejszego stadium jest ponowne przemyślenie communis opinio, według której precyzyjne i zaktualizowane dane miały być wykorzystywane przez dyplomację konstantynopolitańską w relacjach z koczowniczymi partnerami. W oparciu o materiał źródeł pisanych z X-XII wieku zamierzam dowieść, że tego rodzaju poglądy wydają się naukowymi przesądami.
- Item"De ecclesia" - centon chrześcijański(Wydawnictwo KUL, 2020) Piątek, MariuszCenton De ecclesia jest jednym z czterech chrześcijańskich centonów, które powstały na podstawie dzieł Wergiliusza. Artykuł przedstawia analizę centonu z perspektywy formalnej i teologicznej. W pierwszej części omówione zostały zagadnienia dotyczące autorstwa utworu jak i samej jego struktury. Druga część prezentuje natomiast bogactwo teologiczne centonu, który obfituje w zagadnienia z zakresu chrystologii, soteriologii, eklezjologii i eschatologii. Wykorzystanie metody filologicznej i dokładna analiza poszczególnych fragmentów pozwalają również na określenie sposobu pracy centonisty, który nie jest jednorodny. Autor inspiruje się literą, kontekstem i postaciami, które pojawiają się w utworach Wergiliusza. W aneksie zostało umieszczone polskie tłumaczenie poematu.
- ItemDuch Święty w nauczaniu św. Ildefonsa z Toledo(Wydawnictwo KUL, 2020) Wygralak, PawełW artykule przedstawiono nauczanie Ildefonsa z Toledo o Duchu Świętym zawarte przede wszystkim w jego pismach poświęconych sakramentowi chrztu. Biskup Toledo na podstawie wybranych tekstów Pisma Świętego, jak również przemyśleń wcześniejszych autorów, podkreśla prawdę o bóstwie Ducha Świętego oraz Jego równości z Ojcem i Synem. Omawia również Jego rolę w dziele zbawienia, zwracając przede wszystkim uwagę na akt wcielenia Bożego Syna. Zdecydowanie najwięcej miejsca poświęca jednak ukazaniu roli Ducha Świętego w życiu każdego chrześcijanina. To On obdarza potrzebnymi łaskami, uzdalnia człowieka do miłowania Boga i bliźniego, wspiera go w zgłębianiu tajemnic wiary, umacnia i obdarza mądrością w dziele ewangelizacji. W swoim nauczaniu Ildefons korzysta z dorobku wcześniejszych ojców Kościoła, przede wszystkim Augustyna i Izydora z Sewilli. Natomiast pozostaje oryginalny w formie przedstawienia niełatwych prawd wiary. Jego język jest przystępny, obrazowy, a jednocześnie precyzyjny.
- ItemEklezjalne cele „Pierwszej mowy o pokoju” Grzegorza z Nazjanzu(Wydawnictwo KUL, 2020) Widok, NorbertSpośród trzech mów na temat pokoju pierwszą z nich Grzegorz z Nazjaznu wygłosił najprawdopodobniej w lutym 364 r. Jej wątkiem wiodącym było przywrócenie pokoju i zgody u zwaśnionych stron we wspólnocie kościelnej Nazjanzu. Powodem sporu okazało się opaczne złożenie podpisu przez Grzegorza Starszego pod wyznaniem wiary, które było w tej miejscowości rozpowszechniane przez ariańskiego przedstawiciela. Dla mówcy podłożem do przywrócenia pokoju były wspólne idee łączące zwaśnione strony, czyli wiara w jednego Boga, zgodne interpretacje zagadnień trynitarnych i pragnienie jedności. Pokój, o który zabiegał Grzegorz, okazał się wartością jednoczącą wszystkich tworzących społeczność kościelną w Nazjanzie i jednocześnie płaszczyzną wprowadzającą jednomyślność w sprawach wiary. Dzięki wyjaśnieniom teologicznym młodego wówczas prezbitera mogło nastąpić przywrócenie eklezjalnej jedności i wzajemnej pokojowej relacji w Nazjanzie.
- ItemEmpress Eudoxia through the Prism of Fifth Century Ecclesiastical Histories(Wydawnictwo KUL, 2020) Bralewski, SławomirIn the dispute between John Chrysostom, bishop of Constantinople and the imperial court, the main role is often attributed to empress Eudoxia. It is alleged that it was the empress who proactively masterminded Chrysostom’s exile. How did the authors of the Ecclesiastical histories, who were writing in the first half of the 5th century, portray this empress? First came Philostorgius of Borissus who clearly suggested that although initially the status of Eudoxia at imperial court was not quite firm because of her barbarian origins, the empress, relying on her femininity, not only managed to fend for herself, but actually had strengthened her position in the court environment by maneuvering her opponents into utter powerlessness. As for Theodoret, this ecclesiastical historian (who was also a bishop), had refused to disclose the names of the culprits who were to his mind responsible of John Chrysostom’s downfall. Indeed, Theodoret, did not attach deliberate culpability to the imperial couple, considering their actions largely as the result of unawareness. Theodoret does suggest, however, that Eudoxia’s influence at the imperial court had grown to such an extent that had she so wished, she could have led to John’s return from his exile. In Socrates’s and Sozomen’s case, both ecclesiastical historians, despite essential differences in their respective assessments of John Chrysostom, do display a remarkable convergence of views in the case of empress Eudoxia. Both describe her with clear restraint, pointing to her great emotionality, yet in the main, both ecclesiastical historians put the blame for the imperial court’s conflict with John Chrysostom on his enemies, who incited the empress against the bishop of Constantinople.
- ItemFragmenta i testimonia hermetyczne u autorów różnych. Wstępny przegląd źródeł(Wydawnictwo KUL, 2020) Sowińska, Agata EwaNiniejszy przyczynek daje możliwość wglądu w historię literatury hermetycznej w obszarze jej oddziaływania na słowo pisane czasów zamierzchłych po średniowiecze. Artykuł stanowi punkt odniesienia do dalszych badań nad wykorzystaniem literatury hermetycznej w dyskursie literackim – zwłaszcza w obrębie tematyki religijno-filozoficznej.
- ItemHeretycki szał czy recepcja cesarskiego prawodawstwa w polityce religijnej królów wandalskich? Codex Theodosianus XVI a Edictum Hunirici(Wydawnictwo KUL, 2020) Wilczyński, MarekWiedzy o polityce religijnej królów wandalskich dostarczają wyłącznie wrogie Wandalom źródła, pisane przez wyznawców nicejskiej ortodoksji. Źródła proweniencji ariańskiej z tego okresu nawet jeżeli istniały nie zachowały się. Zachowane źródła koncentrują się na drastycznych często formach prześladowań i narzucania siłą herezji ariańskiej. Powodem bezwzględności wandalskich monarchów miała być, zdaniem autorów źródeł, dzikość barbarzyńców i fanatyczny szał typowy dla heretyków. Porównanie prawodawstwa cesarskiego z działaniami Wandalów, a szczególnie z jedynym zachowanym aktem prawnym, jakim jest Edykt Huneryka pozwala ukazać działania te w innym aspekcie. Wandalscy królowie dość wiernie przejmowali i naśladowali metody zwalczania herezji zalecane w prawodawstwie rzymskim. Wiedzy o tym prawodawstwie dostarczać mogli zarówno rzymscy urzędnicy administracji królewskiej, jak i rzymskie środowiska ariańskie współpracujące z Wandalami. Król Huneryk w swoim edykcie bezpośrednio wskazuje prawa wydawane przez cesarzy jako podstawę wydanych przez niego regulacji prawnych skierowanych przeciw wyznawcom nicejskiej ortodoksji. Dokładniejsza analiza występujących podobieństw może być ważnym przyczynkiem do badań nad szerokim wykorzystywaniem rzymskiej administracji i prawa w królestwach barbarzyński na terenach zachodniego cesarstwa rzymskiego.
- ItemIslam w rozdziale 100/101 De Haeresibus Jana z Damaszku. Analiza źródłoznawcza – wybrane zagadnienia(Wydawnictwo KUL, 2020) Karczewski, ŁukaszW niniejszym artykule zaprezentowane zostały wybrane fragmenty z dzieła Jana z Damaszku pt. Historia herezji. W skład tego dzieła wchodzi rozdział 100/101, który jest stosunkowo niedługim opisem herezji Izmaelitów – Islamu. Rozdział ten, pomimo stosunkowo niewielkiej objętości treściowej, jest bardzo rozbudowany pod kątem opisu wierzeń przedmuzułmańskiej Arabii, roszczeń prorockich Mahometa, zarysu kontrowersji chrześcijańsko-muzułmańskich na temat wiary. Według obecnego stanu badań rozdział 100/101 jest autorstwa Jana z Damaszku. Mając na uwadze życiorys Jana jako potomka rodziny, która, jak i on sam, pełniła funkcje publiczne w Kalifacie, oraz jego wykształcenie i znajomość wczesnej kultury muzułmańskiej, tekst rozdziału 100/101 stanowi cenne źródło historyczne. Tekst ten powstał w określonym środowisku (Sitz im Leben). Środowiskiem tym był obszar Bliskiego Wschodu wraz z jego zróżnicowaną kulturą oraz środowiskiem językowym tworzonym przez semicki substrat etniczny (język aramejski i arabski), jak i przebywających na tym obszarze od czasów Aleksandra Macedońskiego Greków (substrat hellenistyczny). Święty Jan z Damaszku, jak zostało to wykazane, wywodził się z elementu semickiego, na co wskazywałby imiona rodowe dziadka i ojca oraz, pośrednio, stosunkowo późne zapoznanie się z kulturą i językiem greckim. Niemniej jednak to właśnie to pochodzenie pozwoliło Janowi przekazać za pośrednictwem języka greckiego jeden z najwcześniejszych opisów islamu w zachodniej, grecko-rzymskiej kulturze. Jan, który rozpoczął swój opis od zaprezentowania kontekstu historycznego pojawienia się religii islamu nazywanego przez niego chrześcijańską herezją, przechodzi stopniowo do prezentacji samej treści. Prezentując niektóre wątki zawarte w Księdze Mahometa, stara się udostępnić, poprzez adaptację arabskich terminów na grunt języka greckiego, opis treści posłannictwa Mahometa. Niestety, zabiegi Jana względem adaptacji terminologii koranicznej na grunt języka greckiego zatarły pewne prawidłowe rozumienie przekazu. Wymagało to ponownego porównania tekstu Jana z podobnymi pod względem przekazu źródłami. Analiza pod względem historycznym i pojęciowym tekstów polemicznych z islamem oraz tekstu samego Koranu wykazały dobrą znajomość przez Jana z Damaszku treści religii muzułmańskiej. Damasceńczyk pokazuje bardzo dobre wyczucie w adaptacji terminologii dotyczącej opisania chrześcijańskiej koncepcji Trójcy Świętej, mając za podstawę słownictwo koraniczne. Jak można było się o tym przekonać, jest to cecha wszystkich tekstów polemicznych pisanych w języku arabskim i syryjskim. Zasługą Jana na tym polu jest adaptacja, w możliwie jak najlepszy sposób, terminologii Koranu na grunt języka greckiego. Zaprezentowany zarys treści rozdziału 100/101 De Haeresibus wykazuje w zestawieniu z innymi źródłami na temat islamu, że święty Jan z Damaszku potrafił wykorzystać swoją wiedzę teologiczną i znajomość języka arabskiego dla zaprezentowania nauk głoszonych przez Mahometa jako zagrożenie dla wiary chrześcijańskiej. Wykazał dobrą orientację w materii Koranu w celu wykazania fałszywych roszczeń Mahometa jako proroka.
- ItemKrytyka millenarystycznego obrazu Jerozolimy u św. Hieronima ze Strydonu(Wydawnictwo KUL, 2020) Paczkowski, MieczysławCelem opracowania jest ukazanie krytycznego nastawienia św. Hieronima ze Strydonu do millenarystycznego obrazu Jerozolimy. W całościowym kompleksie kontrowersji podejmowanych przez Strydończyka millenaryzm to temat godny dokładniejszej analizy. Sprzeciwiał się on chiliastycznym nurtom wśród judaizujących egzegetów i podejmował dyskusje z autorami, którzy wypaczali wymowę obrazów biblijnych. Można jednak dostrzec, że sam autor Wulgaty sięgał po dziedzictwo egzegetycznej tradycji dosłownego znaczenia. U Hieronima daje się zauważyć podwójną perspektywę odnowienia Jerozolimy: jako miasta ziemskiego, lecz również chwalebnego na niebie. Odnośnie do obrazów millenarystycznych błędne postawy reprezentowali także niektórzy pasterze wspólnot, wśród których Dalmatyńczyk wskazuje Wiktoryna z Petowium i Apolinarego z Laodycei. Stronice poświęcone kwestiom millenium w pismach Hieronima świadczą o tym, że był on zaangażowany w tę kontrowersję z różnych powodów.
- ItemKształtowanie się obrazu Gepidów w źródłach antycznych i wczesnośredniowiecznych (III-VII w.)(Wydawnictwo KUL, 2020) Skibiński, TomaszCelem artykułu jest prezentacja dynamiki rozwoju obrazu plemienia Gepidów w źródłach antycznych i wczesnośredniowiecznych. W analizie zostały wykorzystane źródła rzymskie i bizantyjskie z okresu III-VII w. Temat został zrealizowany w punktach omawiających trzy zasadnicze elementy ich postrzegania i prezentacji: cechy związane z prowadzonymi walkami (waleczność, okrucieństwo oraz posługiwanie się mieczem, jako szczególna taktyka walki); pokrewieństwo Gepidów z Gotami; ociężałość ich charakteru, powolność ruchów i pieszy styl walki (w odróżnieniu od walki konnej innych ludów). Artykuł przedstawia zarówno wymienione zasadnicze elementy obrazu plemienia, jak i przemiany jego postrzegania oraz rozwój obrazu, który stopniowo wzbogacał się o nowe elementy czerpane z różnych tradycji.
- ItemLe fonti e le tematiche teologiche della Regula di Eugippio(Wydawnictwo KUL, 2020) Degórski, BazyliThe article demonstrates the following sources of Eugippius’ “Rule” and discusses them: St. Augustine of Hippo (the Ordo monasterii and the Praeceptum); the “Rules”: the Regula quattuor Patrum and the Regula Magistri; St. Basil the Great (the Regula [a Rufino latine versa]); St. Pachomius the Great (the Regula); Novatus Catholicus (the Sententia de humilitate et oboedientia et de calcanda superbia); St. John Cassian (the Conlationes Patrum and the De institutis coenobiorum); St. Jerome (the Epistula 125, 9). In its second part, the article discusses the theological subject matter of the Regula of Eugippius, also pointing to the timeliness of its message and its relevance to our times.
- ItemMotion of Human Nature towards Imago Dei in the Thought of St. Maximus the Confessor(Wydawnictwo KUL, 2020) Hupalo, MariiaThe traumatic experience of the 20th century challenged humanity with the need for a radically new anthropology, free from objectification and exclusivism of various kinds. The phenomenon of dehumanization has become not only an ethical, but an ontological problem: is there any ‘core’ in man that remains unchanged despite all the sufferings that a man can experience. Modern systematic theology has not arrived to the solution of this problem, but St. Maximus the Confessor’s profound understanding of the image of God in man as both ontological, dynamic, and eschatological, can help us build an anthropology that would have a firm ontological basis and would be deeply relational and therefore relevant for the postmodern context.
- ItemMysterium mortis w ujęciu Anastazego Synaity(Wydawnictwo KUL, 2020) Piasecki, DariuszArtykuł prezentuje myśl Anastazego Synaity, odnoszącą się do śmierci w aspekcie chrześcijańskim. Autor stara się w szczegółowy sposób opisać proces odejścia człowieka z uwzględnieniem nie tylko samego momentu śmierci, ale przedstawia cały wachlarz zachowań, gestów, a także wypowiedzi zarówno ze strony umierającego, jak i jemu towarzyszących. Mowę pogrzebową autor opiera na tekstach biblijnych. Wykorzystuje również motywy zaczerpnięte z życia i zachowania ludzi i zwierząt. Homilia ma charakter dydaktyczno-konsolacyjny.
- ItemOrdo initiationis christianae adultorum przykładem recepcji katechumenatu wczesnochrześcijańskiego w teologii liturgicznej Aidana Kanvanagha (1929-2006)(Wydawnictwo KUL, 2020) Głowacki, Zbigniew MichałPrzywrócenie w Kościele po Drugim Soborze Watykańskim katechumenatu na podstawie źródła patrystyczne jest powrotem do tradycyjnego traktowania inicjacji chrześcijańskiej. W świetle teologii liturgicznej Aidana Kavanagha model chrześcijańskiego wtajemniczenia dorosłych jest dziś jak w czasach Ojców Kościoła modelem podstawowym i odpowiadającym obecnym czasom. Powrót do pierwotnego katechumenatu wyraża się w traktowaniu inicjacji jako procesu opartego o nawrócenie, na drodze katechezy misteryjnej i mistagogicznej. Nieodłącznym elementem są tutaj sakramenty widziane jako wejście w misterium Chrystusa i złączone ściśle z katechezą. Model obecnego wtajemniczenia dorosłych, będąc przywróceniem eklezjologii pierwszych wieków, stanowi paradygmat życia chrześcijańskiego i przykład recepcji katechumenatu patrystycznego.
- ItemSi vis pacem, para bellum - wizja rzymskiej armii i sztuki wojennej w świetle "Epitome rei militaris" Wegecjusza(Wydawnictwo KUL, 2020) Łuć, IreneuszZacytowana w tytule sentencja "Si vis pacem, para bellum" dobrze pasuje do myśli dzieła Wegecjusza "Epitome rei militaris". Traktat ten był adresowany zarówno do rzymskich dowódców, jak i do oficerów niższego szczebla, a nawet do szeregowych żołnierzy. Starał się w nim przekazać podstawową wiedzę wojskową, która miała podnosić w armii ducha walki. "Epitome rei militaris" mówi nie tylko o rekrutacji i szkoleniu rekrutów. Jednak autor poświęca tym właśnie zagadnieniom wiele miejsca. To zaś dowodzi wagi problemu, z którym borykały się ówczesne legiony. Wegecjusz pragnął zaś, aby jednostki armii cesarskiej były dobrze wyszkolone i skuteczne w działaniu. Wierzył on, że powrót do sprawdzonych sposobów rekrutacji, ćwiczeń i organizacji rzymskich sił zbrojnych wyeliminuje popełniane w jego czasach błędy w wyszkoleniu zarówno oficerów, jak i szeregowych legionistów. To zaś miało stanowić podstawę do odrodzenia rzymskiej potęgi militarnej, która miała się, w jego mniemaniu, stać na powrót postrachem dla wrogów imperium. Niestety przyszłość pokazała, jak ogromna przepaść dzieliła jego sny o odrodzonej potędze od rzeczywistości.
- ItemSyn reprezentujący Ojca w "De Trinitate" św. Hilarego z Poitiers(Wydawnictwo KUL, 2020) Grzywaczewski, JózefArtykuł oparty jest na dziele De Trinitate św. Hilarego z Poitiers, a ściślej mówiąc na tych fragmentach, które dotyczą doświadczenia Boga w rodzinie Abrahama. Tam, gdzie w Starym Testamencie jest mowa o Aniele Boga (aniele Jahwe), Hilary dopatrywał się Syna Bożego. W ten sposób wykazywał, że nauka o Synu Bożym znajduje się już w Starym Testamencie. Jeśli się czyta odpowiednio księgi Starego Przymierza, to można w nich dostrzec istnienie Syna oraz to, że jest On równy Ojcu. Niniejszy artykuł ukazuje zagrożenie dla wiary w Bóstwo Chrystusa w IV w. oraz wysiłek teologów, w tym św. Hilarego z Poitiers, w celu przedstawienia prawidłowej nauki na temat relacji Syna do Ojca.
- ItemZadania opata określone w prawodawstwie monastycznym kręgu św. Fruktuoza z Bragi(Wydawnictwo KUL, 2020) Czyżewski, Bogdan StanisławPrzedmiotem opracowania są pisma monastyczne zaliczane do kręgu św. Fruktuoza z Bragi. Jedno z nich - Reguła mnichów – wyszło spod pióra Fruktuoza, pozostałe powstały za jego czasów. Zawierają one obraz życia monastycznego na Półwyspie Iberyjskim. W strukturze organizacyjnej klasztorów najważniejszy był opat (abbas), którego zadania zostały dosyć dokładnie określone. Musiał posiadać wysokie kwalifikacje moralne i intelektualne, odpowiedzialny był za modlitwę w podległym mu klasztorze, ale też za każdego mnicha. Swoje obowiązki dzielił często z przełożonymi, przez co jego władza została nieco ograniczona. Opaci wykazywali się także postawami demokratycznymi, które w pewnym sensie zostały im narzucone przez Reguły. Polegały one na tym, że wraz z przełożonymi i starszymi dzielili odpowiedzialność za życie w klasztorze, opat i starsi nakładali na mnichów kary, ważne zaś decyzje zapadały na tak zwanej radzie braci. Demokracja w klasztorach fruktuozjańskich przejawiała się także w tym, że istniał związek pomiędzy klasztorami. Polegał on na tym, że opaci spotykali się, być może raz w miesiącu, by zapewnić wspólną dyscyplinę w podległych im klasztorach.