Wydział Nauk Humanistycznych / Faculty of Humanities

Permanent URI for this community

https://hdl.handle.net/20.500.12153/4
* Instytut Językoznawstwa * Instytut Literaturoznawstwa * Instytut Nauk o Sztuce * Instytut Historii

Browse

Browsing Wydział Nauk Humanistycznych / Faculty of Humanities by Title

Now showing 1 - 20 of 798
  • Item
    2nd National Forum of the Directiors of the Diocesan Archives in Poland
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Żurek, Waldemar Witold
  • Item
    A case for two voices in Old Church Slavonic – reflexively marked OCS verbs
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Malicka-Kleparska, Anna
    Old Church Slavonic data manifest significant similarities in the distribution and formal properties of anticausatives, reflexives, subject experiencer verbs, statives, and reciprocals, while their semantics may also be viewed as partly uniform. The structures representing the said classes of verbs are very frequent in the language, while passive structures, formed with analytic morpho-syntactic constructions, are relatively infrequent. Consequently, the expressions headed by anticausatives, reflexives, subject experiencer verbs, statives, and reciprocals (as well as dative impersonal structures) encroach on the area of semantics belonging in Modern Slavic to be the realm expressed in terms of passive morpho-syntax. The conclusion that can be drawn from this state of affairs is that Old Church Slavonic is characterized by the opposition of active and middle voices, while the passive voice is in its infancy.
  • Item
    A comparison of the modal dać się structure with the dispositional middle in Polish
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Bondaruk, Anna
    The paper compares the modal dać się structure with the dispositional middle in Polish. It is argued that the two structures are similar as regards argument realization, i.e. in both constructions, the theme argument appears in the structural subject position. The two structures also have a dispositional meaning in common. However, they show a number of differences. They differ in the presence of a syntactically active agent, their aspectual properties, the availability of episodic interpretations, the obligatory presence of an adverbial modifier, and verb class restrictions. Although these differences seem to argue against a common syntactic derivation for the two structures analysed here, they do not preclude classifying the modal dać się structure as a subtype of the dispositional middle. If middles are seen as a notional category, understood as a special meaning that different grammatical structures can have, along the lines postulated by Condoravdi (1989), then the modal dać się structure can be subsumed under the label of middle. In fact, it is argued that the modal dać się structure represents Type II middles in Ackema and Schoorlemmer’s (2005) typology, and it shows properties typical of lassen-middles in German (Pitteroff 2014).
  • Item
    A Nineteenth-Century Processional from the Archive of Bonifratres in Cracow (Kraków). A Contribution to Research into Latin Monody
    (2020) Wiśniewski, Piotr
    W Archiwum Konwentu Bonifratrów w Krakowie znajduje się rękopiśmienny procesjonał z 1811 roku. Autor artykułu dokonał krytyki źródła i porównał jego zawartość z Processionale Andrzeja Piotrkowczyka z 1621 roku, stanowiącym podstawę wykonywania śpiewów procesyjnych w Polsce przez około 200 lat oraz wybranymi kancjonałami XIX wieku. Egzemplarz krakowski, będący prawdopodobnie jedną z ostatnich powstałych wówczas tego typu ksiąg, jest dowodem wysokiej kultury muzycznej kultywowanej w środowisku, dla którego powstał oraz świadectwem pielęgnowania żywej tradycji organizowania procesji. Potwierdza w tym względzie wyraźną przewagę ksiąg polskich nad rzymskimi, z coraz większym udziałem ludu wykonującego śpiewy w języku polskim. Przedruk znacznej zawartości procesjonału w wydawanych następnie kancjonałach potwierdza ewidentnie wartość i przydatność tej księgi.
  • Item
    A positive aging approach to later-life language learning. The Polish older adults’ perspective
    (2025-05-06) Niewczas, Sylwia
    This dissertation explores English teaching and learning among Polish older adults, focusing on positive aging. The research aims to assess English teaching methodologies and analyze the language learning process of older adults to tailor it to their needs and abilities. Additionally, the study examines how past language education experiences and obstacles shape current learning processes. The dissertation comprises 5 chapters. Chapter 1 outlines aging-related terminology, biological, cognitive, and psychosocial changes, and the multidisciplinary nature of later-life language learning. Chapter 2 explores lifelong learning in Poland, societal prejudices against older adults, and the potential o f positive education to combat marginalization. Chapter 3 describes the research project and outlines the selected approach for the data collection and analysis. Chapter 4 delineates the study's findings in chronological sequence, commencing with the results of the course book analyses and concluding with the survey outcomes. A brief general discussion concludes the chapter, emphasizing the principal findings. In Chapter 5 positive foreign language geragogy is introduced, supported by ten pillars, a lesson format, and a thematic catalogue for educators. The study concludes with teaching implications, study limitations, and recommendations for future research. Niniejsza rozprawa bada nauczanie i uczenie się języka angielskiego wśród polskich seniorów w kontekście pozytywnego podejścia do starzenia. Projekt łączy podejście lingwistyczne z psychologią pozytywną, co nadaje mu charakter interdyscyplinarny. Celem był przegląd aktualnych metod nauczania, analiza potrzeb i możliwości osób w wieku 60+ oraz zbadanie wpływu wcześniejszych doświadczeń edukacyjnych na ich proces nauki języka. Poddano analizie także przeszkody utrudniające edukację językową seniorów. Rozprawa składa się z pięciu rozdziałów. Rozdział 1 omawia teoretyczne aspekty starzenia, w tym zmiany biologiczne, poznawcze i psychospołeczne oraz koncepcje glottogeragogiki w Polsce i na świecie. Rozdział 2 analizuje uczenie się przez całe życie w Polsce, uprzedzenia wobec seniorów oraz potencjał pozytywnej edukacji w przeciwdziałaniu marginalizacji starszych osób. Rozdział 3 opisuje projekt badawczy oparty na podejściu mieszanym: analizie podręczników, obserwacjach lekcji, wywiadach fokusowych i ankietach. Rozdział 4 przedstawia wyniki przeprowadzonych badań. Rozdział kończy ogólna dyskusja podkreślająca główne ustalenia. Rozdział 5 prezentuje wnioski, w tym koncepcję pozytywnej glottogeragogiki, dziesięć jej filarów, przykładowy schemat lekcji i katalog tematów. Zaprezentowano także rekomendacje dla praktyków oraz kierunki dalszych badań.
  • Item
    A struggle for survival : the continuity of catholic religious literature in Holland : the example of Delft (1450-1650)
    (Wydawnictwo KUL, 2012) Polkowski, Marcin
    Over a period of two hundred years, between c. 1450 and c. 1650, the Catholic religious literature of Delft in the Netherlands underwent consecutive stages of growth, crisis and (to a certain extent) rebirth. All this occurred in the face of relentless social, political and cultural change, and amidst alternating periods of stability and turmoil. Yet despite a number of setbacks, Delft's Catholic religious literature displayed a surprising continuity, not only surviving, but even attaining a small 'Golden Age' of its own in the first decades of the 17th century. This study documents that 'struggle for survival' by presenting a broad synthesis of the production and reception of Catholic religious literature in Delft within a range of literary-historical and cultural contexts. Monografia "A Struggle for Survival. The Continuity of Catholic Religious Literature in Holland: The Example of Delft (1450-1650)" stanowi w swym zamierzeniu szeroko pojętą syntezę dziejów dawnej wernakularnej literatury religijnej wywodzącej się z niderlandzkiego miasta Delft. Na tę syntezę składa się całościowy obraz twórczości literackiej środowisk religijnych o charakterze rzymsko-katolickim. Analiza filologiczna (tekstualna) dzieł literackich została zintegrowana z badaniem zjawisk z obszaru społecznego funkcjonowania dawnej literatury niderlandzkiej, a zwłaszcza paradygmatów produkcji oraz recepcji literackiej. Monografia "A Struggle for Survival…" w swych założeniach wychodzi naprzeciw najnowszym trendom w niderlandzkim literaturoznawstwie historycznym, gdzie od pewnego czasu uwaga badaczy zwrócona jest w stronę społeczności lokalnych, instytucji literackich i organizacji bądź powiązań interpersonalnych, za sprawą których odbywał się transfer informacji pomiędzy poszczególnymi ośrodkami skupiającymi twórców i odbiorców literatury. W monografii wybrano perspektywę diachroniczną, służącą pokazaniu zjawisk literackich zachodzących na obszarze katolickiej literatury religijnej w Delft w okresie dwustu lat. Tak wyznaczona perspektywa czasowa posłużyła do ukazania dziejów literatury lokalnej w poszczególnych fazach jej istnienia: od etapu dynamicznego rozwoju ilościowego i jakościowego w okresie przejściowym pomiędzy literaturą rękopiśmienną a literaturą drukowaną (do ok. 1520 r.), poprzez etap kryzysu towarzyszący wydarzeniom polityczno-religijnym Reformacji i Powstania w Niderlandach (od ok. 1520 r. do ok. 1600 r.), aż po powolną odbudowę, już w nowym uwarunkowanym społeczno-politycznie modelu relacji pomiędzy twórcami a odbiorcami katolickiej literatury religijnej (do roku 1650).
  • Item
    A study on the relationship between musical ability and EFL pronunciation proficiency
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Kaszycka, Mariola
    This study investigates the relationship between musical ability and pronunciation proficiency of English as a foreign language [EFL] of university students of English philology. English pronunciation of the participants is evaluated by academic teachers of English in three categories: the general impression of the foreign or native accent, the accuracy of production of English sounds and the use of word stress and intonation. This experiment was conducted entirely online. Participants’ musical ability was tested using Gordon’s Advanced Measure of Music Audiation [AMMA]. The results of this study demonstrate a moderately positive correlation between musicality and FL pronunciation proficiency. The more musical students, the higher marks from the judges. The present findings seem to be consistent with other studies which suggest that musical skills may positively affect the acquisition of foreign language pronunciation.
  • Item
    Adam Marczyński około roku 1955 a mit wolności
    (Związek Polskich Artystów Plastyków, Wydawnictwo KUL, Wydawnictwo UMCS, 2019) Błotnicka-Mazur, Elżbieta
    W okresie „odwilży” Adam Marczyński wykonuje serie kompozycji, głównie w technice monotypii, o organicznych formach bliskich abstrakcji aluzyjnej. Tekst jest próbą skonfrontowania tych prac z mitem wolności w sztuce tego okresu, wypracowanym przez polityczny konsensus władzy i artystów, wobec artystycznych proweniencji dualistycznej koncepcji transcendencji formy Pieta Mondriana.
  • Item
    Adama Marczyńskiego optyczność w przestrzeni
    (Uniwersytet Wrocławski, 2017) Błotnicka-Mazur, Elżbieta
    Celem artykułu jest analiza wybranych dzieł Adama Marczyńskiego z perspektywy zagadnienia optyczności czy też wizualności rzeźby. Te pojęcia nawiązują do uwag Clementa Greenberga na temat rzeźby nowoczesnej i jego stwierdzenia iż ta nowa rzeźba na skutek modernistycznej "redukcji" okazała się być niemal tak wizualna jak malarstwo. Dzieła Adama Marczyńskiego z lat 60. i 70. zazwyczaj są rozpatrywane w odniesieniu do konstruktywistycznego obrazu-przedmiotu. Na początku lat 60. artysta zrezygnował z tradycyjnie pojmowanego malarstwa i zwrócił się ku półprzestrzennym kolażom, wykonanym z kawałków drewna, dykty lub zardzewiałego metalu. Zaczął także projektować formy rzeźbiarskie, zwłaszcza podczas spotkań plenerowo-sympozjalnych, jak np. "Kompozycja elementów zmiennych" (I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu, 1965) czy "Wieża światła" (z Januszem Orbitowskim, Sympozjum Wrocław ’70, 1970, niezrealizowany projekt). Oprócz wspomnianych wyżej prac zostały omówione "Interwencje" Marczyńskiego, zaprezentowane podczas VIII Spotkania Artystów i Teoretyków Sztuki w Osiekach (1970). Artysta wykorzystał drewniane kasetony - które pojawiały się już wcześniej w jego seriach rytmicznych kompozycji: "Układy otwarte" i "Dekompozycje" – tym razem umieszczając je bezpośrednio na drzewach, w naturalnym środowisku. Oprócz perspektywy "optyczności" pojawia się tu także kwestia ich dwoistej mobilności: w interakcji z przestrzenią i relacji do widza.
  • Item
    Against the psych causative alternation in Polish
    ("Studies in Polish Linguistics" 2019, Special Volume 1, s. 77-97, 2019) Rozwadowska, Bożena; Bondaruk, Anna
    The paper examines Object Experiencer (henceforth, OE)/Subject Experiencer (henceforth, SE) verb alternations in Polish in order to check whether Polish exhibits the causative/ anticausative alternation in the psych domain (psych causative alternation of Alexiadou and Iordăchioaia 2014, henceforth A&I 2014). The focus is on two types of SE reflexive alternants of OE verbs, i.e., (i) SE forms with an obligatory instrumental case-marked DP derived from stative OE roots, and (ii) SE forms with an optional instrumental DP derived from eventive OE roots. It is argued that in both cases the reflexive SE alternants of either stative or eventive OE verbs have an obligatory or optional instrumental DP which acts as a complement and represents a Target/Subject Matter (henceforth, T/SM, cf. Pesetsky 1995), not a Cause. Therefore, the reflexive OE/SE verb alternation cannot be of the causative/ anticausative type. Monovalent reflexive SE verbs, lacking an instrumental DP altogether, are unergative (Reinhart 2001), not unaccusative (contra A&I 2014). The overall conclusion reached in the paper is that the psych causative alternation is absent in Polish.
  • Item
  • Item
    Akta wizytacyjne diecezji kamienieckiej i łucko-żytomierskiej (koniec XVIII - początek XX wieku) w zasobach archiwów na Ukrainie
    (Wydawnictwo KUL, 2012) Rosowski, Witalij
    Visitations are one of the most valuable and interesting church sources. This article attempts to present the condition of visitation records of churches and monasteries of the Diocese of Lutsk-Zhytomyr and Kamyanyets from the late 18th to the early 20th century in the archives of Ukraine. Difficult history of these lands in the last century contributed to a considerable dispersal of interesting materials, and what is worse, to irreversible destruction of some of the records. Currently, the largest number of the visitation descriptions of the mentioned dioceses are preserved in the Central State of Historical Archive of Ukraine in Kyiv and the State Archive of Zhytomir and Khmelnytskyi Oblast, which include, among others, the fonds of the Roman-Catholic Consistory of Kamyanyets and Lutsk-Zhytomyr and the visitation records of the monasteries in the Diocese of Lutsk-Zhytomyr. The presented material showed that the oldest of the surviving visitation records of the churches and monasteries in Podolia, Volhynia and the Kiev region come from the mid-90s of the 18th century and the latest ones come from 1909.
  • Item
    Akta wizytacyjne w strukturze zasobów historycznych archiwów diecezjalnych w Polsce
    (Wydawnictwo KUL, 2012) Dębowska, Maria
    The following paper suggests that the visitation records of churches and parishes from the Old Polish period be held in the structure of the fonds of diocesan historical archives (storing). This issue is omitted both in theory and practice of diocesan archives in Poland due to difficulties (or, as many claim-impossibility) in applying the principle of provenance to the production of the episcopal chancery during the period of functioning the book of inscriptions. So far, only the Rev. Stanisław Librowski has suggested the project to solve this problem. This project, however, does not fully respect, acknowledged in the archival science, the principle of provenance.
  • Item
    Alexandre Lenoire i jego Musée des Antiquités et Monuments Français
    (Wydawnictwo KUL, 2007) Białonowska, Magdalena
    Die letzten beiden Jahrzehnte des 20. Jahrhunderts zeichneten sich durch eine Entwicklung der Mediävistik aus, d.h. zahlreicher Untersuchungen zum Thema der Geschichte des Interesses am Mittelalter. In diesem Zusammenhang lohnt es sich, die Geschichte des Musée des Antiquités et Monuments Francais sowie die Silhouette seines Gründers Alexandre Lenoir auf dem Hintergrund des Interesses an der mittelalterlichen Kultur in der zweiten Hälfte des 18. und im 19. Jahrhundert in Frankreich zu erwähnen. Der französische Museologe, Schriftsteller und Archäologe Alexandre Lenoir (1761-1839) gründete 1796 das Musée des Monuments Francais in Paris, in dem er die vor dem revolutionären Vandalismus geretteten Objekte ausstellte. Ein Viertel von ihnen stammten aus der Zeit des Mittelalters. Das war das erste Museum, welches Werke der vorher völlig verkannten mittelalterlichen Kunst ausstellte. Zweifellos hat diese Institution eine bedeutsame Rolle bei der Weckung und Entwicklung des Interesses an der Kultur des Mittelalters und ihrer Erforschung gespielt. Außerdem kam dort zum ersten Mal eine Ausstellung in chronologischer Ordnung zur Anwendung, was damals ein völliges Novum darstellte, deren Autor A. Lenoir selbst war. Im Musée des Monuments Francais wurden ausschließlich Werke der französischen Kunst ausgestellt. In diesem Sinne trug es zur Weckung des national-historischen Bewusstseins in Frankreich bei und bildete einen Gegensatz zum Musée du Louvre, das einen gesamteuropäischen und universalen Charakter besaß. Das Wirken von A. Lenoir und seines Musée des Monuments Francais weckte von Anfang an ein starkes Interesse. Zu seinen Befürwortern gehörten u.a. F. Guizot, G. P. de Barante, A. Thierry, J. Michelet, F. Arago und L. Courajod. Dagegen traten als Gegner u.a. A. Quatremčre de Quincy, F. Chateaubriand, L. P. Deseine und E. Viollet-le-Duc in Erscheinung. Die scharfe Kritik an A. Lenoirs Wirken führte1816 zur Schließung des Musée des Monuments Francais. Obwohl das Musée des Monuments Francais nur 20 Jahre lang existierte, beeinfl usste es die Entwicklung der im 19. Jahrhundert entstehenden Kunstmuseen sowie die Gestalt der Privatsammlungen. Die wichtigste davon war die Kollektion von A. du Sommerand, die 1843 zum Musée des Thermes et de l´Hotel de Cluny umgestaltet wurde (kurz Musée de Cluny genannt), welches als der natürliche Erbe des Museums von A. Lenoir galt.
  • Item
    Alienacja, integracja, akceptacja – relacje interpersonalne w dramatach Herberta Bergera i Petera Turriniego
    (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, 2022) Tomczuk, Dorota
    The aim of the text is a hermeneutic analysis of two Austrian dramas: the one-act play by Herbert Berger from the year 1970 and Peter Turrini's play from the year 2018. Both works are examples of a contemporary variation of the genre "Volksstück" with a hybrid tradition in German-language literature and theater dating back to the 18th century. The comparative analysis of both works focuses on the mechanisms of actions and the role of the characters' moral instinct, while the diagnoses of important social and political problems made by playwright writers may be the key to a better understanding by the reader.
  • Item
    Alkuin. Poezje (wybór)
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Gacia, Tadeusz
    Tłumaczenie poezji Alkuina z Yorku
  • Item
  • Item
  • Item
    Analiza zastosowania wymogów formalnych i merytorycznych w tłumaczeniu poświadczonym na przykładzie studenckiego przekładu polskiego i niemieckiego wyroku rozwodowego
    (Wydział Lingwistyki Stosowanej, Uniwersytet Warszawski, 2019) Mirek, Joanna
    Undoubtedly, correct translation of legal texts is considered one of the most demanding challenges for translators. Moreover, exclusively certified translation produced by sworn translators is deemed legally binding. The object of the analysis are two divorce decrees – a Polish and a German one, respectively, which were excerpted from the book by Iluk and Kubacki (2006) and translated by the second-degree Students of Applied Linguistics at Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, who at that point had already received two years of intensive training in legal translation. It was tested whether both formal and content-related principles of certified translation were followed by juxtaposing the students’ translation with the model certified translation published by Dahlmanns and Kubacki (2014), who are considered experts in this field. The results proved to be satisfactory, however, they also depict major difficulties, which are – in the vast majority of cases – typical of beginning translators.
  • Item
    Anastazy Synaita, Homilia na temat Psalmu VI
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Piasecki, Dariusz
    Homilia Anastazego Synaity na temat Psalmu VI utrzymana jest w konwencji pedagogiki chrześcijańskiej. Kaznodzieja przypomina słuchaczom o grzechu, zachęca do nawrócenia. Temu procesowi towarzyszy świadoma praca nad wadami, często łzy żalu oraz poprawa życia i naprawa zerwanych relacji z Bogiem i ludźmi. Owocem tak rozumianego wysiłku duchowego jest całkowite nawrócenie grzesznika, odpuszczenie grzechów i przygotowanie do śmierci, która jest nieuchronnym etapem ku życiu wiecznemu. Anastasius of Synai's homily on Psalm VI is maintained in the convention of Christian pedagogy. The preacher reminds his listeners of sin, encourages them to repent. This process is accompanied by conscious work on flaws, often tears of regret and improvement of life and repair of broken relationships with God and people. The fruit of spiritual effort understood in this way is the complete conversion of the sinner, forgiveness of sins and preparation for death, which is an inevitable stage towards eternal life.