Wydział Teologii / Faculty of Theology

Permanent URI for this community

https://hdl.handle.net/20.500.12153/5
* Instytut Nauk Biblijnych * Instytut Nauk Teologicznych (Sekcja Historii Kościoła i Patrologii * Sekcja Teologii Fundamentalnej * Sekcja Teologii Dogmatycznej * Sekcja Teologii Moralnej * Sekcja Teologii Duchowości * Sekcja Liturgiki i Homiletyki * Sekcja Teologii Pastoralnej i Katechetyki * Sekcja Ekumenizmu * Ośrodek Badań Wschodnioeuropejskich - Centrum UCRAINICUM)

Browse

Browsing Wydział Teologii / Faculty of Theology by browse.metadata.rights "CC0 1.0 uniwersalna"

Now showing 1 - 20 of 60
  • Item
    Antropologiczne aspekty duchowości maryjnej
    (2010) Paszkowska, Teresa
    Kwestie antropologiczne w duchowości maryjnej zostały odniesione w powyższej refleksji do tego typu zmagania się człowieka z tajemnicą własnego bytu, który ożywia pragnienie zdobycia takiej formy ducha, która uporządkowałaby i zdynamizowała wszelkie relacje z Bogiem i ludźmi. Żywym wzorem tak uformowanego ducha jest Maryja, Matka Jezusa i Matka Kościoła, której tajemnicę wnętrza odczytujemy, analizując Jej słowa, postawy i czyny. W porządku łaski jest Ona pierwszą spośród tych, którzy z Boga się narodzili (J 1, 13), gdyż pierwsza przyjęła Słowo (J 1, 12), by ciałem się stało. Jeśli starożytni pisarze bizantyjscy ośmielali się Ją zwać „syssomos – współcielesna” (por. M. Starowieyski, Maryja w Kościele starożytnym w: Matka Jezusa pośród pielgrzymującego Kościoła, red. J.S. Gajek MIC, K. Pek MIC, Warszawa 1993, 104) w odniesieniu do Syna Bożego, nie mniej logiczne wydaje się uznanie Jej za współcielesną z członkami całego Mistycznego Ciała. Święty Maksymilian Kolbe mówił w swym ostatnim kazaniu przed śmiercią: "Maryja dała również Synowi Jego mistyczne ciało z członkami, którymi my jesteśmy [por. Rz 12, 5]. Jest więc prawdziwą Matką naszą, a my Jej dziećmi" (scena pod krzyżem) [por. J 19, 26-27]- (Obóz koncentracyjny w Oświęcimiu, w lipcowe niedzielne popołudnie 1941 r. Odtworzył z pamięci ks. Konrad Szwedo w 1947 r., w: Konferencje świętego Maksymiliana Marii Kolbego, Niepokalanów 2009, 389. Referujący ks. Szwedo akcentuje: "Słowa te trafiały do przekonania. Miały jakby orzeźwiającą siłę […] O. Kolbe potrafił jakby «do prawd Ducha mowę ducha przystosować». O. Kolbe umiał te gorzkie cierpienia przez miłość przetworzyć w twórcze i tryskające życiem źródło siły duchowej, które nas podtrzymywało. To było wypływem jego głębi ducha). Natomiast von Balthasar akcentował, że Kościół nie ma własnej, odrębnej od Chrystusa postaci" (M. Kehl SJ, Wstęp, w: H.U. Von Balthasar, W pełni wiary…, 57). "Dla tych racji, Niepokalana jest wzorem stworzenia […], Ją naśladować, do Niej się zbliżyć, stać się Nią – oto szczyt doskonałości człowieka, oto jego ideał" (J. Domanski OFMConv, Wstęp, w: Zarys myśli maryjnej św. Maksymiliana Marii Kolbego, Niepokalanów 1933, 55). Dla uformowanych w wierze Kościoła ta prawda jawi się jako ewidentna, gdyż Kościół jest „maryjny de nascendi” (I. Kosmana, Obraz Maryi w przepowiadaniu Benedykta XVI…, 89). Antropotypiczność Maryi jest cennym elementem porządkującym wizje tej antropologii, która przyznaje priorytet Duchowi i waloryzuje nowe człowieczeństwo osiągnięte przez „powtórne narodzenie” (por. J 3, 7). W refleksji pominięte zostały te znamiona ducha Maryi, które w wymiarze dogmatycznym odsłaniają te Jej wymiary antropologiczne, które dotyczą Jej niepowtarzalnego wybrania i wyniesienia przez Boga. Wydawało się słusznym skoncentrować się tutaj na tych aspektach antropologii maryjnej, które wierzący przez analogię może wprost aplikować do swych sytuacji życiowych.
  • Item
    Antropologiczny wymiar piękna Maryi
    (Centrum Formacji Maryjnej "Salvatoris Mater" Księży Marianów, 2013) Paszkowska, Teresa
    Opracowanie podejmuje temat antropologicznego piękna Maryi. W punkcie wyjścia, za Janem Pawłem II, Maryję ukazano jako „antidotum” na zagrożenia, które współczesnego człowieka odwodzą od Boga. Ona cała ukierunkowana na Boga, ukazuje w Nim to najwyższe Piękno, w którym może człowiek odnaleźć pokój ducha. W Niej zaś samej można na nowo oglądać świat – wolny od brzydoty – rzeczywistość w tym pięknym stanie, w jakim wyszła ona z rąk Stwórcy i została odkupiona przez Zbawcę. Wewnętrzne piękno Maryi oraz piękno Jej postaw ma swój początek w zdeterminowanym ukierunkowaniu in Deum. Piękno jako kategoria ontyczna i personalna – w stopniu nie mniejszym niż dobro – przyciąga i podnosi ducha. Trudno określić jednoznacznie, czym jest piękno. Należy to słowo traktować jako termin pierwotny, greckie: kalon, harmonia, symetria, prepon; łacińskie: pulchritudo, decorum, aptum, aptitudo, suavitas, gravitas), więc zasadniczo niedefiniowalny. W Starym Testamencie egzemplifikacją piękna jest majestat Boga (por. 2 Krn 7,21; Iz 64,10; w Nowym Przymierzu ma ono charakter transcendentny i osobowy, za jego pośrednictwem Bóg objawia siebie i swoje doskonałości (por. przemienienie na górze Tabor – Mt 17, 1-13; Mk 9, 1-7; Łk 9, 28-36). Św. Augustyn uznawał teokalię za praźródło wszelkiego dobra i piękna, harmonii i twórczego stawania się. Wykazywał, że „piękno transcendentne poznaje się nie za pośrednictwem zmysłów, ale dynamizmem duszy wykorzystującym prawdę i cnotę”, stąd tylko święci mogą je zobaczyć (De civitate Dei, IX,4,2). Na strukturę opracowania składają się trzy punkty: 1) Piękno wpisane w esse – ontyczny wymiar piękna Maryi. Ten wymiar piękna odnosi się do Jej niepokalanego poczęcia oraz opartej na nim otwartości wobec Słowa Boga i gotowości zaangażowania. 2) Piękno wpisane w agere – etyczny wymiar piękna Maryi. W tym punkcie omówiono piękno postaw Maryi wobec Boga i człowieka, Jej rozliczne cnoty i powiązanie umiejętności radowania się z podejmowaniem dzieł miłości. Wyeksponowano piękno Maryi jako Dziewicy, Matki i Wdowy, wpisane w egzystencję codzienną i zarazem znaczące dla losów ludzkości. 3) Piękno wpisane w wymiar eschatonu – teraz i na zawsze „cała piękna”. Wniebowzięta ukazuje człowiekowi, w jaki sposób można być „odbiciem” Piękna na wieki. Z wiecznej perspektywy nie przestaje Maryja przykuwać uwagi wierzących, jak też artystów wielbiących Jej urok. Przedstawiona na ikonach, w posągach czy uwielbiana muzyką – nie przestaje oddziaływać na poszczególne osoby (np. Julianna z Norwich, Chiara Lubich, Edyta Stein), jak też na cały Kościół wypatrujący znaków bliskości paruzji.
  • Item
    Attitudes of Polish Young Adults towards the Roman Catholic Church: A Sociological and Pastoral Analysis of Empirical Research among Young Adults and Teachers
    (MDPI, 2022) Szymczak, Wioletta; Mąkosa, Paweł; Adamczyk, Tomasz
    The article provides a sociological and pastoral analysis of a representative empirical study conducted by means of an interview questionnaire among 1003 secondary school students in 2020 and 2021. The analysis was expanded to include data from parallel and similarly designed sociological studies carried out among teachers of religious education in order to obtain a broader view of the research problems and a better understanding of young adults by becoming familiar with the perceptions and opinions of teachers on the analyzed issues. The article reflects on and discusses the following issues: personal relationships between young adults and the Church along with their expectations towards the latter, factors considered to persuade young adults to develop their faith and be part of the Church, as well as Church activities and offers regarded by the surveyed subjects as particularly needed. These issues, presented from an interdisciplinary perspective, provide a deeper insight into people’s relations with the Church and allow for diagnosis of their needs and expectations. They also enable identification of the elements and aspects of the functioning of the religious institution, which, in a pluralistic society and the course of the ever-advancing secularization, requires a profound diagnosis, a thorough analysis and questions about the adequacy of forms and methods of evangelisation, as well as ways of reaching the target audience and the fulfillment of the fundamental religious mission.
  • Item
    Betlejem - pomiędzy teologią, historią i archeologią
    (Diecezja Rzeszowska, 2013) Kubiś, Adam
  • Item
    Chris Keith, Jesus’ Literacy. Scribal Culture and the Teacher from Galilee
    (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Instytut Nauk Biblijnych, 2016) Kubiś, Adam
  • Item
    Communio w relacjach prezbiterów z osobami konsekrowanymi
    (Księgarnia św. Jacka, 2011) Paszkowska, Teresa
    Opracowanie obejmuje treść i zakres pojęcia communio, odnosi je do relacji wewnątrzkościelnych. Akcentuje relację henosis (jedności), w ramach której następuje wspólne wznoszenie się wierzących. Omawia także relacje na poziomie horyzontalnym pomiędzy prezbiterami a osobami konsekrowanymi, w ramach kooperacji na różnych polach.
  • Item
  • Item
    Człowiek czy anioł? Tożsamość młodzieńca w Markowej narracji o pustym grobie Jezusa (16,5-7)
    (Instytut Tomistyczny, 2015) Kubiś, Adam
    The question of the identity of the νεανίσκος in Mark 16:5-7 is not so clear and straightforward as one might think at first glance. If the reader is not influenced by the other three canonical gospels, the Markan description of this figure is at least ambiguous. It might be an angel, but equally well a human being. Further, when read in the context of the larger Markan narrative, this figure should be linked with another, parallel νεανίσκος appearing in Mark 14:51-52. Both of these occurrences ought to be read not only on a realistic-historical level but in a symbolic register as well. On a historical level the young man sitting in the tomb of Jesus is an angel, even though the women visiting Jesus’ tomb regarded him purely as a human being. As a symbolic figure, however, the νεανίσκος sitting in the empty tomb of Jesus might represent, at one and the same time: Jesus, his disciple, a catechumen, a martyr, a Markan Church, or an implied reader. The two Markan νεανίσκοι, taken together, create an inclusio which brackets that Gospel’s entire passion and paschal narrative. This invites the discerning reader, Jesus’ disciple, to pose a question regarding his or her own status as a witness to Jesus’ resurrection. Discover the world's research
  • Item
    Dlaczego w narracji Janowej Piotr nie płakał po zaparciu się Jezusa? Kilka refleksji na temat prezentacji postaci Piotra w J 18,1-27
    (2017) Kubiś, Adam
    The article seeks to shed light on the Johannine presentation of Peter, by focusing on the scenes surrounding Jesus’ arrest and his trial before the high priest. The analysis opens with pointing out the importance of Peter as a secondary character in the Gospel of John, specifically in John 18:1-27. There follows an overview of recent scholarly studies on the characters found in the Gospel of John, and how they are characterized. In the next four sections of the article, the figure of Peter is analyzed as he appears in four episodes: (1) Peter’s taking up the sword during Jesus’ arrest (18:1-12); (2) Peter’s accompanying Jesus as he is led to the place of trial (18:15); (3) Peter’s entering into the courtyard of the high priest’s house (18:15-16); (4) Peter’s three-fold denial (18:17-27). The final section of the article confronts the issue of Peter’s apparent lack of remorse in the wake of his third denial, as reflected in the Johannine narrative.
  • Item
  • Item
    Drzewo figowe, osioł i woda żywa. Rola księgi Zachariasza w Ewangelii Janowej
    (2015) Kubiś, Adam
    In four sections, the article deals with four specific issues related to the use of the Book of Zechariah in the Fourth Gospel. First, nine different ways in which the Old Testament is employed in John’s Gospel are presented. In this section the article aims to justify focusing on the use of a single OT book in John’s Gospel, an approach which appeals to many scholars as the most appropriate way of dealing with the broader issue of the use of the OT in the Fourth Gospel. Such a seemingly narrow methodological choice enables the exegete to investigate virtually all possible uses of a particular OT text (book), applying the appropriate attention and thoroughness. Second, the article discusses two major methodological problems connected with the study of the OT in the Fourth Gospel, namely (1) the absence of careful, widely accepted definitions for the literary devices of quote, allusion, and echo; and, related to this, (2) the elusive nature of any objective criteria for identifying allusions and echoes. The article also broaches the issue of the rightly questioned legitimacy of using the term “intertextuality” within the realm of biblical studies employing the historical-critical method. As to the problem of definitions, Ben-Porat’s definition of literary allusion, together with Sommer’s approach to the phenomenon called an echo, are adopted in this article. Thirdly, the article presents a case study of one particular allusion in the Fourth Gospel, namely the mention of the fig tree in the narrative of the call of the first disciples in John 1:45-51. Indeed, the question of why Nathaniel confesses Jesus to be the Son of God and the king of Israel (1:49) following Jesus’ statement that he saw him under the fig tree (1:48) stands as a perennial crux interpretum in Johannine studies. Seeing an allusion to the prophecy of Zec 3:10 seems to solve this problem convincingly. Fourth, the article discusses the use of explicit quotations from Zechariah in the Fourth Gospel. The current study reveals that there are two basic focal points of the major Johannine references to Zechariah: (1) the cleansing narrative (Jn 2:13-22), with its references to Zec 6:12-13 and 14:21, and the triumphal entry narrative (Jn 12:12-16), which quotes Zec 9:9, both refer to the rebuilding of the temple; and (2) Jn 7:38, quoting Zec 14:8, and Jn 19:30-37, quoting Zec 12:10 both relate to the gift of the Spirit. Taken together, the references to Zechariah in the Fourth Gospel express two facets of a single, fundamental Johannine theological paradigm, i.e. that Jesus is the new temple: (1) the cleansing and rebuilding of the temple, understood as both Jesus’ body and the community of believers, and (2) the gift of the Spirit flowing out of the new temple, Jesus’ body.
  • Item
    Duchowość eklezjalna wobec zagrożeń utylitaryzmu i konsumizmu
    (Towarzystwo Naukowe KUL, 2017) Paszkowska, Teresa
    Opracowanie przedstawia duchowość eklezjalną w opozycji do antropologicznych zagrożeń, które wnoszą utylitaryzm i konsumizm. Ukazuje duchowość eklezjalną od strony jej fundamentu (paradoksalnie) wertykalnego, wyprowadzonego z „wiary w wydarzenie” (J. Danielou) zanurzenia wieczności w doczesność. Prowokuje ona współczesną kulturę kontestując niektóre jej kanony. Chroni zarazem człowieka przed ekspansją tych trendów społecznych, które redukując status osoby ludzkiej, na jej „pragnienie szczęścia” odpowiadają ofertami typu: nabywanie, używanie, „wyżycie się”. Utylitaryzm i konsumizm ożywia „duch” ukierunkowany horyzontalnie, wiodący człowieka w stronę dóbr materialnych, finansowych, prestiżowych czy ludycznych, charakteryzujących się krótkotrwałą „sezonową” użytecznością. Nie przynoszą one nabywcom trwałej satysfakcji (posiadania i konsumowania), wzbudzają raczej „samotrawiącą namiętność”, która wymusza styl ustawicznego nabywania „nowego” (modne dziś) i utylizowania „starego” (ubiegły sezon). Duchowość otwarta na transcendencję, oparta na ewangelicznej wizji człowieka i ludzkości, stoi przed powinnością zachowania własnej tożsamości od skażenia „duchem czasu”, jak też promowania antropologii, w której człowiek pomnażając dobra (praca i twórczość, ekonomia), używa ich godnie i uczciwie (normy etyczne), zachowując zdolność odroczenia („nie teraz”) doznania szczęścia i wytrwałego (z wiarą) dosięgania wiecznych perspektyw.
  • Item
    Działalność sekt i nowych ruchów religijnych a duszpasterstwo
    (Wyższe Seminarium Duchowne Franciszkanów w Krakowie, 2011-10) Fiałkowski, Marek
  • Item
  • Item
  • Item
    Janowe rozumienie pracy Boga i człowieka. Studium zastosowania terminów ergazomai oraz ergon w czwartej Ewangelii.
    (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Instytut Nauk Biblijnych, 2014) Kubiś, Adam
    The article deals with the concept of work as reflected in the Fourth Gospel, encompassing the two cognate lexemes evrga,zomai and e;rgon. The analysis is organized according to the subjects who are performing a given work, to wit: the Father, the Son, Jesus’ disciples (including Abraham) and, finally, the people hostile toward God, designated in the Gospel by the general term world. Interestingly enough, both of the studied lexemes appear in John’s Gospel only on the lips of Jesus. Additionally, as it turns out, the Johannine concept of work covers a whole range of meanings: the activity of the Father and the Son (who give life and perform judgment), the salvific mission of the Son, Jesus’ teaching and his obedience to the Father’s will, miraculous healings, human deeds in general (both good or bad), disciples’ fulfillment of God’s will, meaning primarily their faith in Jesus as the Messiah and the Son of God. In a nutshell, the very essence of the work of the Father and the Son (and continued by Jesus’ disciples) can be encapsulated in the concept of salvation.
  • Item
    Jesus' trial before Herod Antipas
    (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara, 2014) Kubiś, Adam
    Opowiadanie o procesie Jezusa przed trybunałem Heroda Antypasa, zamieszczone w Ewangelii Łukaszowej 23,6-12, ma jedną główną funkcję, mianowicie ukazanie niewinności Jezusa. Wśród egzegetów spotyka się opinie, iż opowiadanie jest kompozycyjną fikcją, nieopartą na faktach, gdyż narracja ta nie wnosi niczego istotnego do Łukaszowego opisu męki i śmierci Jezusa, powtarzając jedynie występujące wcześniej motywy. Okazuje się jednak, iż opowiadanie, kładąc nacisk na znany już fakt niewinności Jezusa, posiada nowe elementy oraz odgrywa istotną rolę w ogólnym teologicznym przesłaniu Łukaszowego opisu męki Jezusa. Można zatem mówić o czterech funkcjach opowiadania, a właściwie funkcjach prezentacji niewinnego i milczącego Jezusa: historycznej (Jezus był niewinny, mimo że został postawiony przed sądem), chrystologicznej (milczenie Jezusa nawiązuje do proroctwa Iz 53,7 i wskazuje na jego tożsamość Cierpiącego Sługi Pańskiego; sąd nad Jezusem prowadzi do pojednania pomiędzy wrogami, Herodem i Piłatem, ukazując zbawienne skutki męki i śmierci Jezusa, co także wskazuje na Jego prawdziwą tożsamość, jako Zbawiciela i Dawcy Pokoju), pedagogicznej, czy inaczej parenetyczno-kerygmatycznej (prześladowany Jezus ukazany jest jako model do naśladowania dla prześladowanych chrześcijan) oraz apologetycznej (niewinność Jezusa potwierdzona jest przez dwa niezależne trybunały: żydowski i rzymski, co ma znaczenie w kontekście prześladowań pierwszych chrześcijan ze strony środowisk żydowskich i Cesarstwa).
  • Item
    Jezus piszący po ziemi (J 8,6.8). Przegląd poszukiwań dotyczących treści napisu, znaczenia gestu i kwestii piśmienności Jezusa
    (2015) Kubiś, Adam
    The article offers a glimpse into the wide spectrum of scholarly analysis concerning three basic issues connected with Jesus’ writing as reported in John 8,6.8. First, the article surveys the question of the content of Jesus’ writing. Despite the complete absence of an actual text, many authors over time have provided a plethora of possible, but hypothetical proposals as to what words Jesus might have written. Secondly, moving beyond the hypothetical content of the writing, the article reviews various suggestions concerning the meaning of Jesus’ action, that is, the very fact that Jesus was writing. Finally, the article deals with the question of the literacy of Jesus and Ch. Keith’s suggestion that this pericope adulterae, as a third century interpolation to the text of John’s Gospel, was created in order to meet the Church’s need for literate leaders.
  • Item
    Judas or Jesus’ Other Disciples? The Old Testament or Jesus’ Word? A Mysterious Reference to the “Scripture” in John 17:12
    (Wydawnictwo KUL, 2019-01-30) Kubiś, Adam
    The fulfillment of “the Scriptures” in John 17:12 has long been a bone of contention among commentators on the Fourth Gospel. The majority of authors have argued that ἡ γραφή unmistakably refers to a passage in the Hebrew Bible. Wendy Sproston (North) and Francis Moloney, however, picking up on an earlier observation by Edwin Freed, suggest Jesus’ own words as a more appropriate referent of ἡ γραφή in this verse. The issue of the correct scriptural referent is intrinsically connected with the question of the thematic referent within the verse in question. As it turns out, the fulfillment of the scripture can refer to either the tragic fate of Judas or the preserving of Jesus’ other disciples. The article surveys recent scholarship on these issues in order to identify the most convincing solutions.
  • Item
    Kobieta cierpiąca na krwotok oraz córka Jaira jako symbol Izraela. Próba analizy symbolicznej Mk 5,21-43
    (2017) Kubiś, Adam
    Te scope of the present study is the analysis of the Markan per-icope about the healing of the woman with the flow of blood (5:25–34) and the rising of Jairus’ daughter (5:21–24.35–43), from a symbolic per-spective. Te main methodological premise of this work is the conviction that the literary sense of this pericope is in fact imbued with symbolism, and consequently the principal thesis of this work consists in interpreting both women as symbols of Israel. Te study begins with the presentation of various definitions of symbol which function within biblical exegesis. Sub-sequently, in order to lend credence to the symbolic analysis of this Mar-kan pericope, the presence of a symbolic dimension in other Markan texts is demonstrated. Te study presents also the methodological premises of symbolic analysis, as well as two possible examples of symbolism found in our pericope. Te final two parts of the study concentrate on the exegeti- cal explanation of the pericope: first, without taking into consideration the symbolical dimension and, second, an interpretation taking the symbolic perspective into full account. Te juxtaposition of these two possible read-ings of the pericope, non-symbolic versus symbolic, is aimed at demon-strating the undeniable value of the latter, which the scholarship has all too often relegated to oblivion.