Studia Prawnicze KUL, 2020, nr 2

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/2271

Browse

Browsing Studia Prawnicze KUL, 2020, nr 2 by browse.metadata.rights "Attribution 4.0 International"

Now showing 1 - 20 of 24
  • Item
    Członkostwo Polski w Lidze Narodów – aspekty prawne
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Przyborowska-Klimczak, Anna
    Polska należała do pierwotnych członków Ligi Narodów, która rozpoczęła działalność sto lat temu – w 1920 r. Podstawę prawną funkcjonowania organizacji stanowił Pakt Ligi Narodów, włączony do traktatów pokojowych, zawartych po I wojnie światowej. Członkostwo w organizacji miało duże znaczenie dla odro­dzonego państwa polskiego, które kształtowało swoje stosunki w społeczności międzynarodowej. Polska była pierwszym państwem, które ustanowiło przy Lidze swojego stałego delegata. Polscy przedstawiciele uczestniczyli w pracach głównych organów Ligi: Zgromadzeniu i Radzie. Polska starała się o uzyskanie stałego miejsca w Radzie, natomiast była w niej członkiem półstałym. Była też państwem, które często uczestniczyło w postępowaniach przed Stałym Trybuna­łem Sprawiedliwości Międzynarodowej. W latach 30. XX w. w kręgach polskiej dyplomacji wzrastało rozczarowanie działalnością Ligi Narodów spowodowa­ne jej nieskutecznością w zakresie zapobiegania konfliktom międzynarodowym i rozwiązywania sporów międzynarodowych.
  • Item
  • Item
    Digital Borders in the European Union
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Parra-Rodriguez, Carmen
    The world is facing a new geoeconomic order in which digital media has changed the rules of the game. Borders are fuzzy, and both companies and consumers try to strike a balance between free market access and the restrictions that protected economic interests establish. Based on these parameters, the European Union is trying to restructure the single market by applying global solutions that nevertheless collide with the protection measures demanded by economic operators, blocking the provision of services and the free movement of goods through so-called geoblocking. This practice consists of blocking access to services and/or the offer of products depending on the geographical origin of the user/client, either by redirecting users to local websites or simply by restricting access to their product brochure. The fact that consumer associations and users of digital platforms have considered this blockade as a real attack on the digital single market has led the European Union to seek legislative solutions. That is why the European Commission has promoted Regulation 2018/302, which aims to prevent unjustified geographical blocking and other forms of discrimination based on the nationality, place of residence or place of establishment of clients in the internal market. The justification of these protective measures as well as their location in the global geoeconomic space are studied in this work.
  • Item
    Ekobójstwo i grzech ekologiczny: dwa terminy – dwa porządki – wspólna sprawa
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Bar, Wiesław
    Apel papieża Franciszka – skierowany 15 listopada 2019 r. do uczestników XX Kongresu Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Karnego – o prawną ochronę środowiska, w tym karną przez uznanie ekobójstwa na całym świecie za przestępstwo ścigane i karane został przez adresatów przyjęty jako mocne wspar­cie podejmowanych przez nich inicjatyw w tym zakresie. Synteza dotychczaso­wych wysiłków oraz trudności we wprowadzaniu adekwatnej do sytuacji regu­lacji międzynarodowej przedstawione zostały w p. 1 artykułu. W tym samym przemówieniu Franciszek zapowiedział aktywną współpracę Kościoła, m.in. wprowadzenie do Katechizmu Kościoła Katolickiego pojęcia grze­chu ekologicznego. W p. 2 artykułu przeprowadzono krytykę terminu w aspekcie logicznym, językowym, odkrywając pierwotne wyrażenie z pism L. Boffa (grzech anytekologiczny), aktualne nauczanie papieży oraz termin użyty przez profesora prawa karnego L. Aroyyo Zapatero – grzech ekobójstwa.
  • Item
  • Item
    Ex Corde Ecclesiae. O naturze i misji uniwersytetu katolickiego
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Dębiński, Antoni
    Jednym z największych osiągnięć umysłowych czasów, określanych mianem Wieków Średnich, było powstanie uniwersytetów. Uniwersytety, stając się motorem rozwoju cywilizacji, powoływane były przez Kościołów i były przejawem wysokiego poziomu kultury europejskiej i chrześcijańskiej. Z czasem jednak doszły do głosu tendencje sekularystyczne i upaństwawiające. Stąd też, w XIX w., z inicjatywy papieża Leona XIII tworzono lub reaktywowano uniwersytety, które w swojej nazwie zyskały przydomek katolickie. Celem artykułu jest przedstawienie kluczowych trendów współczesności – takich jak globalizacja, pluralizm wartości, urynkowienie oraz budowanie społeczeństwa wiedzy – mających wpływ na funkcjonowanie uniwersytetów, w tym uczelni katolickich. Niniejszy artykuł omawia także status prawnego, ale przede wszystkim naturę oraz misję katolickich uniwersytetów.
  • Item
    Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 8 listopada 2019 r. III CZP 26/19
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Woch, Katarzyna
    W świetle dyspozycji art. 788 § 1 K.p.c. dowody przedstawione przez wnioskodawcę odgrywają kluczową rolę dla uzyskania klauzuli wykonalności na rzecz (przeciwko) następcy prawnego pierwotnego wierzyciela (dłużnika). Skuteczne wykazanie przejścia uprawnień lub obowiązków na rzecz następcy prawnego w tym przypadku możliwe jest wyłącznie na podstawie dokumentów urzędo­wych, lub dokumentów prywatnych z podpisem urzędowo poświadczonym. Glosowane orzeczenie wyczerpuje wątpliwości orzecznicze, jakie mogą powstać przy ocenie dokumentu prywatnego z podpisem notarialnie poświadczonym (a zatem jednego z rodzajów urzędowego poświadczenia podpisu) w kontekście dowodu przejścia uprawnień (obowiązków) na następcę prawnego pierwotnego wierzyciela (dłużnika).
  • Item
    The Humanist Lawyer David Hilchen in the Polish Livonian and Polish Courts 1600-1609: The Reflection of His Proceedings in Letters
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Siimets-Gross, Hesi; Viiding, Kristi
    This article offers an insight to the Early Modern Polish history of law from an unusual perspective: namely, which was the contemporary view to the Polish legal and especially court system. For that, an almost unexplored Early Modern source, the unpublished Latin correspondence by the central humanist of Polish Livonia David Hilchen (1561–1610), is used. In this paper, the principal issue touched by him, his own legal proceedings in the Polish-Lithuanian Commonwealth before the Livonian (Riga’s) and Polish courts against Riga City Council are dealt with. It presents a good example of how, despite many legal obstacles over an elongated period, a case could move from under city jurisdiction to state jurisdiction, even at a time when royal power was not at its strongest.
  • Item
    The issue of the ultra vires principle in Turkish Company Law: has it been abolished or just hidden?
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Yasan, Mustafa
    The Turkish Code of Commerce (TCC) numbered 6102 contains numerous radical regulations as reforms in the Turkish company law. One of these provisions is the TCC A.125 which regulates the capacity of commercial companies to have rights and obligations. This article deals with the ultra vires principle which was transferred to the Continental European law system, including the Turkish legislation from the UK law system. The ultra vires principle had previously expired in the continental European legal system (in particular the Swiss Code of Obligations) which has inspired the TCC as a referring codification. As a result of these developments by the TCC A.125, in contrast to the ultra vires principle, commercial companies are allowed to be entitled and liable for all kinds of matters, except those which are human-specific. For this reason, companies’ legal personalities may have the capacity to have rights and obligations in matters other than their fields of operation. In other words, thanks to the TCC A.135, the ultra vires principle has been abandoned. It can be assumed that harmonization between the TCC and the EU directives has been achieved in the sense of abolishing the ultra vires principle. However, when several provisions randomly scattered in the TCC are taken into consideration, it is obviously seen that the legislator still accepts the field of operation issue as a criterion in about 20 articles. This leads to a question about the actual abolishment of the ultra vires principle. To put it briefly, the legislator’s choice in the new company law regime shows that the TCC has not abandoned the ultra vires principle completely, but it still retains its validity in a hidden way by only changing its form and scope.
  • Item
    Kinga Cecylia Stasiak (1981-2019)
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Misztal-Konecka, Joanna
    Artykuł stanowi wspomnienie i prezentację życia i dorobku śp. dr Kingi Sta­siak (1981–2019), przedwcześnie zmarłej znakomitej badaczki prawa między­narodowego publicznego. Ukazuje jej drogę zawodową, związaną z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim Jana Pawła II, rozwój zainteresowań badawczych oraz zaangażowanie na rozmaitych polach aktywności naukowej, dydaktycznej i oso­bistej. Zwraca uwagę, że dorobek naukowy K. Stasiak poza monografią Trybunały umiędzynarodowione w systemie międzynarodowego sądownictwa karnego (Lublin 2012) obejmuje czternaście artykułów naukowych opublikowanych w czasopismach naukowych i pracach zbiorowych, pięć tłumaczeń tekstów źródłowych oraz trzy drobne wypowiedzi naukowe, jak też liczne hasła encyklopedyczne. Artykuł przedstawia główne pola badawczych dociekań K. Stasiak, poczynając od umiędzynarodowionych trybunałów karnych, zakresu ich kompetencji, przebie­gu postępowania oraz znaczenia na arenie międzynarodowej. Jako kolejne obszary badań wskazuje warunki dopuszczalności interwencji humanitarnej, międzynaro­dowe prawo karne, ze szczególnym uwzględnieniem norm prawa międzynarodo­wego określających materialnoprawne i proceduralne aspekty odpowiedzialności za zbrodnie wojenne, przeciwko pokojowi i przeciwko ludzkości, zagadnienia we­wnętrznego systemu sprawiedliwości Organizacji Narodów Zjednoczonych, praw człowieka. Podkreśla wysoką kulturę słowa i sposób posługiwania się językiem prawniczym oraz odpowiedzialność za formułowane tezy, udowadniane zarówno przy okazji mniejszych, jak i bardziej rozbudowanych opracowań. Artykuł akcentuje nadzwyczajne zaangażowanie dydaktyczne dr K. Stasiak, szeroką aktywność konferencyjną i translatorską oraz ofiarną służbę na rzecz ma­cierzystej Uczelni. Nie zapomniano o tym, że była wyjątkowo ciepłą, pracowitą, obowiązkową i wszechstronną osobą, a każdy, kto spotkał ją na swojej drodze, może potwierdzić, że zawsze była chętna do pomocy, podchodziła z szacunkiem i życzliwością do ludzi.
  • Item
    The natural human right to security and security as a constitutional human right
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Potrzeszcz, Jadwiga
    In this article it was formulated the thesis on the existence of a natural human right to security, and subsequently the analyse of the issue of the relationship between the natural human right to security and security as a constitutional human right. The primary objective of the research was to answer the question whether the natural human right to security influences the existence of security as a human right, guaranteed by positive law, in particular in constitutional law. The above analysis of the provisions of the Polish Constitution proved that the right to security as a constitutional human right was not expressly stated in any of these provisions. Certainly, the formulation of an explicit constitutional human right to security raises concerns about the scope of the citizen’s ability to enforce this right from the state, e.g. by means of a constitutional complaint. Regardless of the difficulties raised, it is worth interpreting the constitutional human right to security from all the regulations of the Polish Constitution as a  function of fundamental rights. In justified individual cases of violations, the constitutional human right to security may be derived from art. 30 of the Polish Constitution, which stipulates that the inherent and inalienable dignity of man is the source of his rights and freedoms.
  • Item
    Od przestępstwa bluźnierstwa do prawnokarnej ochrony przekonań religijnych we francuskim prawie karnym
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Zawiślak, Michał
    Najważniejszy akt prawny rewolucji francuskiej nie odnosił się do bluźnierstwa, całkowite zaś usunięcie tego przestępstwa z systemu francuskiego prawa karnego nastąpiło na mocy przepisów ustawy z 29 lipca 1881 r. o wolności prasy. Szczególną ochroną prawną, na mocy przepisów tej ustawy, została objęta wolność słowa. Przepisy karne ustawy o wolności prasy przewidują ochronę osób wierzących, jak i niewierzących przed wszelkimi formami dyskryminacji, także religijnej. Konstytucyjna zasada świeckości państwa nie uchyliła lokalnego prawa karnego, w tym bluźnierstwa, obowiązującego w trzech departamentach: Górnym Renie, Dolnym Renie, Mozeli do 2017 r. Usunięcie bluźnierstwa z lokalnego prawa karnego to element konsekwentnie wdrażanej aksjologii republikańskiej formy rządów z podporządkowaniem prawa idei państwa świeckiego. Francuski Kodeks karny zaostrzył sankcje karne za popełnienie przestępstw zniesławienia religijnego oraz zniewagi, jakiej można dopuścić się przeciwko osobie lub grupie osób z powodu przynależności religijnej. Aktualnie we francuskim prawie karnym przedmiotem ochrony jest wolność słowa, a także przekonania religijne.
  • Item
    Od Redakcji
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Misztal-Konecka, Joanna; Staszewski, Wojciech
  • Item
    Papież a promulgacja zbiorów powszechnego prawa kanonicznego
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Burczak, Krzysztof
    Do początków XIII w. zbiory prawa kanonicznego były gromadzone przez osoby prywatne. W 1210 r. papież Innocenty III dokonał pierwszej w dziejach Kościoła promulgacji zbioru prawa kanonicznego, przesyłając go wraz z bul­lą do uniwersytetu w Bolonii. W 1226 r. zbiór własnych dekretałów z dołą­czoną do niego konstytucją cesarza Fryderyka II promulgował papież Hono­riusz III, przesyłając go wraz z bullą do uniwersytetu w Bolonii. Tak też uczynili: w 1234 r. papież Grzegorz IX, Bonifacy VIII w 1298 r. i Jan XXII w 1317 r. Papież Benedykt XIV w 1744 r. przesłał zbiór swoich konstytucji wraz z bullą promul­gacyjną do uniwersytetu w Bolonii. W 1917 r. papież Benedykt XV promulgo­wał Konstytucją apostolską Codex Iuris Canonici. Również Jan Paweł II promul­gował konstytucją apostolską Kodeks Prawa Kanonicznego w 1983 r. Papież ten promulgował konstytucją apostolską Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich w 1990 r. Do przebiegu procesu wprowadzenia prawa w życie należy obowiązek ustawodawcy publicznego ogłoszenia zbioru prawa, aby adresaci mogli zapo­znać się z normami prawa w zbiorze zawartymi i by mogły one stać się obowią­zującym prawem.
  • Item
    Prawo w służbie humanizacji życia
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Stasiak, Marian
    Artykuł zamierza wykazać wpływ prawa na procesy humanizacji życia w wymiarze osobowym i społecznym. Prawo to powszechne doświadczenie wszystkich ludzi, jest tworzone przez człowieka i dla człowieka: „cum igitur hominum causa omne ius constitutum sit”. Fundament prawa opiera się na jednakowej i niezbywalnej godności osoby ludzkiej. Człowiek posługuje się prawem w wysiłku realizacji swego człowie­czeństwa i lepszej przyszłości. Prawo to także kluczowy regulator życia społecznego, prawo konsoliduje więzi społeczne, wzmacnia struktury państwa, tworzy wspólnotę narodów. Humanizację prawa objawia jego wyzwalająca funkcja. Prawo stanowi opar­cie dla słabszych, człowiek swojej pozycji nie musi bronić siłą, jego miejsce w spo­łeczeństwie gwarantuje mu prawo. Dzięki prawu w sytuacjach konfliktowych został wygaszony dźwięk broni. Człowiekowi w poszukiwaniu procedur organizacji życia przyświeca idea zawarta w twierdzeniu Anaksymandera z Miletu, iż człowiek pragnie być sobą, człowiek zabiega o kształt swego losu. Prawo dąży do realizacji sprawiedliwości, chce oddać każdemu to, co mu się należy. Prawo nie utożsamia się z moralnością – to jednak nie może uznać za słuszne tego, co jest złem z punktu widzenia moralnego. Prawo odwołuje się do prawdy, choć prawdy nie dekretuje, to jednak prawo oparte na kłamstwie byłoby destrukcją samego prawa. W demokratycznym państwie o tym, co jest prawem, stanowi większość oby­wateli. Większość głosów nie orzeka o prawdzie, nie stanowi o tym, co dobre, a co złe etycznie. Decyzja większości stanowi o tym, co jest legalne. System demokracji opiera się na zasadach wolności i równości wszystkich obywateli. Dzięki tym zasadom respektuje się zarazem zdania tych, którzy są w mniejszości. Tworzenie prawa jest sztuką „ars legesferendi”. Prawo nie jest fotografią społe­czeństwa, prawo nie mówi, jak jest, lecz jak być powinno; stąd „lex respicit futura”. Prawo liczy na szansę przemiany człowieka, na budowę świata o bardziej ludzkim wizerunku. Prawnika można porównać z powołaniem lekarza. Lekarz staje nad chorym, aby go leczyć, a nie zajmować się wypisywaniem recept, choć proces leczenia następuje poprzez wypisywanie recept. Podobnie prawnik nie może ograniczać swojej uwagi do świata norm, lecz po­przez normy i ich aplikację czynić świat bardziej sprawiedliwym i godnym człowieka.
  • Item
    Proces realizacji reformy włoskiego systemu utrzymania duchowieństwa zgodnie z Konkordatem z 1984 r.
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Stanisz, Piotr
    Funkcjonujący dziś we Włoszech system utrzymania katolickiego ducho­wieństwa, będący konsekwencją reformy zainicjowanej Układem modyfikują­cym Konkordat Laterański podpisanym w 1984 r., stanowi jedną z najpoważniej­szych, pozytywnie zweryfikowanych przez upływ czasu prób realizacji kan. 1274 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r. Na baczną uwagę zasługuje jednak nie tylko treść składających się nań rozwiązań, ale i przyjęty tryb ich opracowywa­nia oraz uchwalania, co stanowi przedmiot niniejszego opracowania. Proces realizacji omawianej reformy stanowi bowiem inspirujący przykład lojalnego i efektywnego współdziałania władz państwowych i kościelnych w ustanawia­niu przepisów mających znaczenie w obu porządkach prawnych (państwowym i kościelnym), wyraźnie dowartościowując przy tym rolę krajowej Konferencji Biskupów. Natomiast po stronie kościelnej szczególną uwagę zwracają decyzje stanowiące wyraz poszukiwania równowagi pomiędzy należytym poszanowa­niem uprawnień poszczególnych biskupów diecezjalnych i Zgromadzenia Ple­narnego tworzonej przez nich Konferencji oraz potrzebą sprawnego działania, wymuszającą niekiedy odwoływanie się do reguł nieznajdujących czytelnego oparcia w normach Kodeksu Prawa Kanonicznego i ustanawianych ad hoc. Istot­ne znaczenie posiadało również niezaniedbywanie obowiązku wyjaśnienia mo­tywów decyzji podejmowanych przez władze kościelne wszystkim tym, których te decyzje miały dotyczyć. Przeprowadzona analiza pozwala na stwierdzenie, że w trakcie realizacji omawianej reformy wszystkie wchodzące w grę racje udało się odpowiednio wyważyć. Dzięki temu rozwiązania zastosowane we Włoszech mogą stanowić użyteczny punkt odniesienia przy podejmowaniu podobnych procesów w innych państwach.
  • Item
    Sketches on the Necess ity of Studying Contemporary/Class ic Themes of the Basis of Criminology
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Kostić, Miomira
    Dealing with criminology, as well as any other social science or scientific discipline, implies a clear, precise definition of the object and purpose of theoretical and empirical research as well as application of adequate methodological procedures, in order to arrive at a knowledge of the object under study. On display are some reminders of the development of criminology as an independent science, the basic qualitative and quantitative methodological procedures. As a special segment of the paper, the importance and role in addressing social and human sciences, as well as the differentiation of social and humanistic sciences is emphasized.
  • Item
  • Item
  • Item
    Ustanawianie konstytucji (tryby uchwalania, oktrojowanie i formy)
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Sagan, Stanisław
    Ustanawianie konstytucji zasługuje na wnikliwą analizę prawniczą. Polega na zastosowaniu określonej procedury, która prowadzi do uchwalenia bądź oktrojowania (nadania) ustawy zasadniczej lub innego aktu ustrojowego. Konstytucje tożsamości narodu i jego wartości. Współcześnie kreacja tych najważniejszych aktów ustrojowych odbywa się zarówno poprzez ich uchwalanie w parlamentach i konstytuantach, jak i coraz powszechniej wykorzystywana jest instytucja referendum. Nadal stosowane jest oktrojowanie konstytucji. Większość współczesnych konstytucji ustanawiana jest w formie jednego aktu prawnego, jednakże zdarzają się przypadki konstytucji, na które składa się kilka aktów ustrojowych. Nie zawsze są to akty zawierające normy o najwyższej mocy prawnej.