Browsing by Author "Smolarek, Dariusz"
Now showing 1 - 14 of 14
Results Per Page
Sort Options
- ItemAndrzej Nikodemowicz i jego „Via Crucis”(Stowarzyszenie Apostolstwa Katolickiego (Księża Pallotyni), 2017) Smolarek, Dariusz
- ItemFontes Musicae in Polonia – Seria C: źródłowo-krytyczne edycje muzykaliów: http://fontesmusicae.pl/fontes-pl; http://fontesmusicae.pl/edycje-nutowe-seria-c(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021) Smolarek, Dariusz
- ItemInstrumental Music Repertoire of the Piarist Ensemble from Podolínec(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2015) Smolarek, DariuszEuropean church archives contain, in addition to polyphonic vocal and instrumental music, also instrumental compositions bearing the names of: sinfonia, sinphonia, synfonia, synphonia, symfonia, symphonia, simphonia, sonata, duetto, trio, terzetto, trietto, quadro, quartet, octetto, divertissement, divertimento, serenada, cassatio, overture, concerto. This phenomenon applies also to church centres in Poland (e.g. Pauline monastery at Jasna Gora in Czestochowa, Dominican monastery in Gidle, Cistercian abbey in Cracow-Mogila), the archival collection of which includes a large amount of this type of music from the seventeenth and especially from the eighteenth century. The order of Scholarum Piarum, that is Piarists, active in Italy, Austria, Czech Republic, Slovakia and Poland, was also a part of this phenomenon. In the colleges of this order, located within the boundaries of the then Polish-Lithuanian Commonwealth e.g. in Lowicz, Rzeszow, Piotrkow, Zloczow, Wielun and Podolínec, there also sounded instrumental music. The repertoire of instrumental music originating from the former monastery and Piarist College in Podolínec, recorded in the inventories and preserved in the form of manuscripts and printing includes as follows: church sonatas, baroque violin concertos, pre-classical and classical trios, pre-classical symphonies, overtures to operas, keyboard instrument music. Instrumental pieces were used for the purposes of teaching, during recreation, in school theater performances and during the liturgy. In Podolínec, Proper Missæ chants were probably replaced with instrumental music, as it was commonly practised in Europe in the eighteenth century. Europejskie archiwa kościelne zawierają oprócz utworów wielogłosowej muzyki wokalno-instrumentalnej również utwory instrumentalne noszące nazwę: sinfonia, sinphonia, synfonia, synphonia, symfonia, symphonia, simphonia, sonata, duetto, trio, terzetto, trietto, quadro, kwartet, octetto, divertissement, divertimento, serenada, cassatio, uwertura, concerto. Ta sytuacja dotyczy także kościelnych ośrodków w Polsce (m.in. klasztoru paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie, klasztoru dominikanów w Gidlach, opactwa cystersów w Krakowie-Mogile), których zasoby archiwalne zawierają sporą liczbę tego rodzaju muzyki pochodzącej z XVII, a zwłaszcza z XVIII wieku. W ten fenomen wpisuje się zakon Szkół Pobożnych, czyli pijarów, który swoją działalnością objął Włochy, Austrię, Czechy, Słowację i Polskę. W kolegiach tego zakonu, znajdujących się w granicach ówczesnej Rzeczpospolitej, również rozbrzmiewała muzyka instrumentalna, m.in. w Łowiczu, Rzeszowie, Piotrkowie, Złoczowie, Wieluniu oraz Podolińcu. Repertuar muzyki instrumentalnej pochodzący z byłego klasztoru i kolegium pijarów w Podolińcu, zanotowany w inwentarzach oraz zachowany w postaci rękopisów i druku, obejmuje: sonaty kościelne, barokowe koncerty skrzypcowe, tria przedklasyczne i klasyczne, symfonie przedklasyczne, uwertury do oper, utwory na instrumenty klawiszowe. Utwory instrumentalne wykorzystywano w celach pedagogicznych, podczas rekreacji, do szkolnych przedstawień teatralnych, były również wykonywane podczas liturgii. Prawdopodobnie w Podolińcu, tak jak to było ówczesną praktyką w Europie w XVIII wieku, zastępowano śpiewy Proprium Missae muzyką instrumentalną.
- ItemKompozytorzy muzyki instrumentalnej zachowanej w Archiwum Opactwa Cystersów w Krakowie-Mogile. Problem atrybucji(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016) Smolarek, DariuszNa ziemiach osiemnastowiecznej Rzeczpospolitej, w wielu klasztorach istniały muzyczne kapele wokalno-instrumentalne. Ich repertuar składał się w duże mierze z utworów przeznaczonych na liturgię jak i na nabożeństwa. Interesującym zjawiskiem jest fakt, że oprócz muzyki religijnej, kapele kościelne posiadały w swoim repertuarze również utwory czysto instrumentalne. Do jednego z najliczniej i dobrze zachowanych zasobów z taką muzyką należy zbiór muzykaliów znajdujący się w Archiwum Opactwa Ojców Cystersów w Krakowie-Mogile (nazwa łacińska klasztoru Clara Tumba). Przedstawiona w artykule problematyka wskazuje, że w zbiorze muzykaliów cysterskich z Krakowa-Mogiły na 87 utworów instrumentalnych tylko 19 jest anonimowych, z tego 6 kompozycji o niepewnej atrybucji. Zasoby nutowe obejmują 68 imiennych utworów instrumentalnych, które pochodzą z następujących ośrodków muzycznych (dla przykładu zostaną podane nazwiska tylko niektórych kompozytorów): mannheimskiego (J. Stamitz, A. Fils, G.B. Toeschi), berlińskiego (F. Benda, bracia C.H. Graun i J.G. Graun), drezdeńskiego (J. Adam), czeskiego (F. Brixi, A. Laube, A. Neumann), wiedeńskiego (G.Ch. Wagenseil, K Ditters von Dittersdorf, J.B. Vanhal, V. Pichl, J. Haydn, L. Hofmann), londyńskiego (C.F. Abel, J.Ch. Bach, A. Kammel, I. Raimondi), włoskiego (a szczególnie Neapol – P. Anfossi, P.A. Guglielmi, G. Paisiello – i Mediolan – G.B. Sammartini) oraz polskiego (J. Gołąbek, A. Fischer). Zachowany zbiór muzykaliów klasztoru cystersów mogilskich jest doskonałym przykładem reprezentatywności repertuarowej (orkiestrowej i nie tylko) jednego z ważniejszych ośrodków muzycznych osiemnastowiecznej Rzeczpospolitej i liczącego się w tym czasie zespołu.
- ItemKult Miłosierdzia Bożego w twórczości polskich muzyków(Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego, 2020) Smolarek, DariuszRozwój kultu miłosierdzia Bożego utrwalił papież św. Jan Paweł II, który ustanowił pierwszą niedzielę po Wielkanocy świętem Miłosierdzia Bożego. Dokonał tego w dniu kanonizacji s. Faustyny Kowalskiej (30.04.2000 r.). Oddawanie czci Bożemu miłosierdziu było impulsem do pisania kompozycji muzycznych związanych z tą tematyką, a pieśni, śpiewy, piosenki przyczyniały się do propagowania kultu. 31. Światowe Dni Młodzieży przebiegające pod hasłem "Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią" (Mt 5,7), które odbyły się w Krakowie w dniach 26-31.07.2016 r. z udziałem papieża Franciszka, były czynnikiem pobudzającym do tworzenia nowych utworów, teledysków i organizowania koncertów ku czci miłosierdzia Bożego. Zainteresowanie tą tematyką przełożyło się na powstanie pop-oratorium i muzyki autorstwa W. Kilara do filmu o s. Faustynie. Ogłoszony przez papieża Franciszka Rok Miłosierdzia Bożego (2016) zainspirował P. Łukaszewskiego do skomponowania wokalno-instrumentalnej "Symfonii o Bożym Miłosierdziu".
- ItemLeopold Pych: Missa ex C(Instytut Muzyki i Tańca w Warszawie, 2014) Smolarek, DariuszMało znany polski kompozytor Leopold [Leopoldo] Pych [Pich] był w latach 1765–1774 dyrygentem zespołu muzycznego klasztoru dominikanów we Lwowie. W wyniku kwerend i badań udało się odnaleźć kilka utworów autorstwa L. Pycha. Znajdują się one obecnie w Archiwum Opactwa Cystersów w Krakowie-Mogile, w Bibliotece Diecezjalnej w Sandomierzu oraz Państwowym Archiwum w Modrej k. Bratysławy (Słowacja). Dwie takie same jego kompozycje Missa solemnis ex D i Vesperae B: V: M:. należały do repertuaru kapeli muzycznej cystersów w Krakowie (przechowywane obecnie w Archiwum Opactwa Cystersów w Mogile) i zespołu muzycznego klasztoru pijarów w Podolińcu (przechowywane obecnie w Państwowym Archiwum w Modrej). Również te dwie identyczne kompozycje L. Pycha znajdują się w Bibliotece Diecezjalnej w Sandomierzu. Natomiast Missa ex C w odpisie z 1772 roku została odnaleziona tylko w Państwowym Archiwum w Modrej. Rękopis sporządził żyjący w tym czasie w Podolińcu pijar Józef Weber (w zakonie o. Benedictus a Visitatione B.V.M. SchP). Obsada jest skromna i składa się z instrumentalnego Kirchentrio (skrzypce 1 i 2 oraz organy realizujące partię basso continuo). Zespół wokalny stanowią duety i sola dwóch głosów: Canto (sopran) i Basso. W tej kompozycji brakuje wielogłosowego muzycznego opracowania końcowej części tekstu Credo rozpoczynającej się od słów: Et in Spiritum Sanctum. Ponadto w pierwszej części cyklu Kyrie eleison brakuje zawołania Christe eleison. Można też przyjąć hipotezę, że kompozycja została stworzona na potrzeby skromnego zespołu kościelnego, a pozostałe teksty wykonywano z melodią chorału gregoriańskiego. The little-known Polish composer Leopold [Leopoldo] Pych [Pich] was in 1765–1774 the conductor of the music ensemble of the Dominican monastery in Lviv. As a result of queries and research, several works by L. Pych were found. They are currently in the Archives of the Cistercian Abbey in Kraków-Mogiła, the Diocesan Library in Sandomierz and the State Archives in Modra near Bratislava (Slovakia). Two identical compositions of his Missa solemnis ex D and Vesperae B: V: M:. belonged to the repertoire of the Cistercian music band in Kraków (currently stored in the Archives of the Cistercian Abbey in Mogiła) and the music ensemble of the Piarist monastery in Podoliniec (currently stored in the State Archives in Modra). Also these two identical compositions by L. Pych are in the Diocesan Library in Sandomierz. On the other hand, Missa ex C in the copy from 1772 was found only in the State Archives in Modra. The manuscript was drawn up by the Piarist Józef Weber, who lived in Podoliniec at that time (in the convent Father Benedictus a Visitatione B.V.M. SchP). The line-up is modest and consists of the instrumental Kirchentrio (violins 1 and 2 and the organ performing the basso continuo part). The vocal ensemble consists of duets and solos of two voices: Canto (soprano) and Basso. This composition lacks the polyphonic musical arrangement of the final part of the text of Credo, which begins with the words: Et in Spiritum Sanctum. In addition, in the first part of the Kyrie eleison cycle, the call Christe eleison is missing. It can also be hypothesized that the composition was created for the needs of a modest church ensemble, and the remaining texts were performed to the melody of Gregorian chant.
- ItemLeopold Pych: Missa Solemnis in D(Instytut Muzyki i Tańca w Warszawie, 2014) Smolarek, DariuszDziałający w połowie XVIII wieku kompozytor Leopold [Leopoldo] Pych [Pich] jest mało znaną postacią. Był dyrygentem kapeli muzycznej klasztoru dominikanów we Lwowie w latach 1765–1774. W wyniku badań udało się odnaleźć kilka utworów tego kompozytora. Przechowywane są obecnie w Archiwum Opactwa Cystersów w Krakowie-Mogile, w Bibliotece Diecezjalnej w Sandomierzu oraz Państwowym Archiwum w Modrej k. Bratysławy (Słowacja). W Archiwum Opactwa Cystersów w Mogile znajdują się dwie kompozycje L. Pycha: Missa solemnis ex D i Vesperae B: V: M:. Podczas badań okazało się, że odpisy tych samych utworów były własnością klasztoru pijarów w Podolińcu (przechowywane obecnie w Państwowym Archiwum w Modrej). Również w Bibliotece Diecezjalnej w Sandomierzu przechowywane są dwie kompozycje L. Pycha, identyczne z zachowanymi w Mogile oraz proweniencji podolinieckiej: Missa ex D oraz Vesperae de Beata V. Mariae. W cyklu mszalnym Missa Solemnin in D L. Pycha są zauważalne zróżnicowania tonalne oraz metryczne. Predylekcją tego kompozytora jest stosowanie odwróconego rytmu punktowanego, tzw. rytmu lombardzkiego. Podział kompozycji na samodzielne odcinki wskazuje wpływ formy kantatowej, a wirtuozowski charakter niektórych fragmentów arii na styl neapolitański. Wiele ustępów o fakturze homofonicznej wskazuje na styl wczesnoklasyczny. The mid-18th century composer Leopold [Leopoldo] Pych [Pich] is a little-known figure. He was the conductor of the music band of the Dominican monastery in Lviv in the years 1765–1774. As a result of the research, it was possible to find several works by this composer. They are currently stored in the Archives of the Cistercian Abbey in Kraków-Mogiła (Poland), in the Diocesan Library in Sandomierz (Poland) and in the State Archives in Modra near Bratislava (Slovakia). The Archives of the Cistercian Abbey in Kraków-Mogiła contain two compositions by L. Pych: Missa solemnis ex D and Vesperae B: V: M:. During the research, it turned out that copies of the same works belonged to the Piarist monastery in Podoliniec (currently stored in the State Archive in Modra). Also in the Diocesan Library in Sandomierz, there are two compositions by L. Pych, identical to those preserved in Mogiła and of provenance from Podoliniec: Missa ex D and Vesperae de Beata V. Mariae. In the mass series Missa Solemnin in D L. Pych there are noticeable tonal and metric differences. This composer's predilection is the use of an inverted punctuated rhythm, the so-called Lombard rhythm. The division of the composition into independent sections indicates the influence of the cantata form. The virtuoso character of some fragments of the aria indicates a Neapolitan style. Many passages with a homophonic texture indicate an early classical style.
- ItemLeopold Pych: Vesperae de Beata Virgine Maria [in D](Instytut Muzyki i Tańca w Warszawie, 2014) Smolarek, DariuszLeopold [Leopoldo] Pych [Pich], który w latach 1765–1774 był dyrygentem kapeli muzycznej klasztoru dominikanów we Lwowie, jest mało znanym polskim kompozytorem. W wyniku badań udało się odnaleźć kilka utworów tego kompozytora, które znajdują się obecnie w kilku archiwach. Państwowe Archiwum w Modrej k. Bratysławy na Słowacji (proweniencja klasztoru pijarów w Podolińcu) przechowuje: Missa solennis ex D, Vesperae de Beata Virginis Mariae in D, Missa ex C. W Archiwum Opactwa Cystersów w Krakowie-Mogile znajdują się: Missa solennis ex D, Vesperae de Beata Virginis Mariae in D (te same kompozycje pochodzące z Podolińca). W Bibliotece Diecezjalnej w Sandomierzu są przechowywane: Missa solennis ex D, Vesperae de Beata Virginis Mariae in D (te same utwory, które znajdują się u cystersów w Krakowie jak w archiwum w Modrej), Missa Brevis in D, Passio Domini Nostri Jesu Christi. Z powyższego zestawienia wynika, że twórczość L. Pycha była znana nie tylko we Lwowie, ale również w innych ważnych muzycznych ośrodkach kościelnych Rzeczpospolitej. Zestaw psalmów wykorzystanych przez L. Pycha wskazuje, że nieszpory były przeznaczone na święta Najświętszej Maryi Panny. Potwierdzają to inskrypcje na kartach tytułowych rękopisu z Sandomierza (Vesperae De Beata V.[irgine] Maria) i cystersów z Mogiły (Vesperae B:[eatae] V:[irginis] M:[ariae]). W tym przypadku wielogłosowe opracowanie całego cyklu nieszpornego (wezwanie, wszystkie psalmy nieszporne oraz Magnificat) świadczy o przeznaczeniu tej kompozycji na większe uroczystości maryjne. Fakt, że zachowały się trzy kopie (nie różnią się zbytnio między sobą) o różnorodnej proweniencji, unaocznia, że mamy do czynienia z powszechnie znanym utworem oraz cenionym lwowskim kompozytorem. Leopold [Leopoldo] Pych [Pich], who in the years 1765–1774 was the conductor of the music band of the Dominican monastery in Lviv, is a little-known Polish composer. As a result of the research, it was possible to find several works by this composer, which are now in several archives. The State Archive in Modra near Bratislava in Slovakia (provenance of the Piarist monastery in Podoliniec) holds: Missa solennis ex D, Vesperae de Beata Virginis Mariae in D, Missa ex C. The Archive of the Cistercian Abbey in Kraków-Mogiła holds: Missa solennis ex D , Vesperae de Beata Virginis Mariae in D (the same compositions from Podoliniec). The Diocesan Library in Sandomierz keeps: Missa solennis ex D, Vesperae de Beata Virginis Mariae in D (the same works that are in the Cistercians in Krakow as in the archive in Modra), Missa Brevis in D, Passio Domini Nostri Jesu Christi. The above list shows that L. Pych's work was known not only in Lviv, but also in other important church music centers of the Kingdom of Poland.
- ItemMuzyka instrumentalna kapeli kościoła farnego pw. Św. Jadwigi Śląskiej w Grodzisku Wielkopolskim(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021) Smolarek, DariuszZachowane muzykalia osiemnastowiecznych kościelnych kapel muzycznych wskazują, że w ich repertuarze znajdowały się nie tylko dzieła sakralne, ale również instrumentalne. Bardzo popularnym gatunkiem były utwory zwane symfonią. Jednym z takich zasobów z utworami instrumentalnymi są nuty po kapeli muzycznej parafii św. Jadwigi Śląskiej w Grodzisku Wielkopolskim. Autorami zachowanych symfonii byli zagraniczni kompozytorzy z kręgu szkoły mannheimskiej oraz dojrzałego kręgu klasycznego. Dla rodzimych twórców stanowili oni wzór tworzenia utworów instrumentalnych. Symfonie, jak to było w ówczesnym zwyczaju, były wykonywane również podczas liturgii. Można więc mówić o zjawisku zwanym symfonia kościelna.
- ItemOratorium w Rzymie od XVII do XVIII wieku(Wydawnictwo UNUM, 2012) Smolarek, DariuszDo powstania nowego wokalno-instrumentalnego gatunku muzycznego, który bujnie rozkwitał w okresie baroku, przyczyniła się działalność rzymskiego kapłana św. Filipa Neriego. W specjalnie na ten cel przeznaczonym budynku – zwanym w języku włoskim oratorio – organizował nabożeństwa połączone ze śpiewaniem laud. Pojęcie „oratorium”, pierwotnie oznaczające pomieszczenie modlitewne, odnoszono później do nieliturgicznych i muzycznych nabożeństw, które tam odprawiano. Laudi spirituali stopniowo zastąpione przez madrigali spirituali i motetti concertati posiadały często charakter śpiewów dialogowanych. Z tych form, w I połowie XVII wieku wykształciły się dwa typy oratorium: ludowe (oratorio volgare) i łacińskie (oratorio latino). Treścią kompozycji był nieliturgiczny tekst religijny, który czerpiąc inspiracje z Biblii, przedstawiał: starotestamentalne historie i postaci, nowotestamentalne wydarzenia i przypowieści, a także alegoryczne dialogi pomiędzy Chrystusem i duszą chrześcijanina. W oratorium, śpiewacy, którym towarzyszyła orkiestra (a niekiedy chór), wykonując określone role dramatu, nie korzystali ze środków gry aktorskiej. Oratorium jako nośnik treści religijnej służyło liturgii i stawało się jej dopełnieniem. The new vocal-instrumental music type that actively bloomed in the period of baroque came into being partly by the activity of Saint Philip Neri. He organized services associated with singing laudi in a building specially intended for that purpose - named in Italian oratorio. Primarily the term “oratorio”, meant a prayer space, later was related to non-liturgical and musical services that were performed there. Laudi spirituali were gradually replaced with madrigali spirituali and motetti concertati that often had the character of dialog singing. From these forms in the first half of XVII century formed two types of oratorios: folk (oratorio volgare) and latin (oratorio latino). The content of compositions was non-liturgical religious text that was inspired by the Bible featured: histories of Old Testament, figures, New Testament events and parables, and also allegoric dialogs between Christ and a Christian soul. The singers in oratorio were accompanied by orchestra (often choir) performed particular dramatic roles and did not use means of actor playing. Oratorio as a carrier of religious content served liturgy and became its certain fulfillment.
- ItemŚpiewnik „Cantus Catholici” z kolegium pijarów w Podolińcu(Wydawnictwo Muzyczne Polihymnia, Instytut Muzykologii KUL, 2014) Smolarek, DariuszThe Slovak-Latin Cantus Catholici hymnbook was an important means of Catholic renewal in Slovakia. This 17th-century printed book, of which only two copies are now extant, is a source of valuable information for different fields of study. Up to now, research has concentrated mainly on the hymnological and liturgical aspects of the hymnbook. Our aim is to present a broader interdisciplinary view of Cantus Catholici by joining the different approaches of musicology, slavistics and Neo-Latin philology. Being a bilingual publication, the hymnbook provides a rich source for the study of Latin-vernacular relations. Another particularly interesting aspect of the hymnbook is the way in which it affected the paraliturgical chant tradition of the Byzantine-Slavonic church in Eastern Slovakia.
- ItemSpotkanie z polską kompozytorką Marzeną Komstą(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016) Smolarek, Dariusz
- ItemTeksty liturgiczne w wielogłosowych mszach żałobnych ze zbioru rękopisów Biblioteki Ojców Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie(Uniwersytet Opolski, 2020) Smolarek, DariuszEuropejska tradycja muzyczna przekazuje w zachowanych zbiorach pokaźną liczbę wielogłosowych opracowań Missa pro defunctis (np. benedyktyni w Kremsmünster, Einsiedeln, Lambach, cystersi w Stams, Heiligenkreuz, kapucyni w Pradze, urszulanki w Bratysławie). Również w repertuarze kapel muzycznych funkcjonujących przy kościołach w dawnej Rzeczpospolitej (XVII i XVIII w., w okresie zaborów w XIX w.) znajdowały się wielogłosowe kompozycje do tekstu mszy żałobnej. Requiem wykonywały zespoły działające przy kościołach klasztornych (cystersów, dominikanów, pijarów, jezuitów) oraz diecezjalnych. Były to utwory kompozytorów polskich oraz zagranicznych. W tę tradycję wpisuje się również działalność muzycznej kapeli jasnogórskiej w Częstochowie, której zachowany repertuar zawiera ponad 40 kompozycji rekwialnych pochodzących z drugiej połowy XVIII i XIX w. Są to dzieła muzyków działających przy zespole paulińskim (L. Maader, F. Gotschalk) oraz innych twórców polskich (np. M. Zwierzchowski, J. Engel, J. Elsner) i zagranicznych (m.in. W.A. Mozart, E. Pausch, J. Gotsche, J.M. Dreyer). Celem artykułu jest zaprezentowanie utworów requiem zachowanych w zbiorach Biblioteki Klasztoru oo. Paulinów na Jasnej Górze oraz ich recepcji w innych ośrodkach Polski i Europy. Przedstawienie wykorzystania tekstu liturgicznego mszy żałobnej oraz jego tłumaczenie i interpolacje zastosowane przez twórców, a także wskazanie funkcjonowania kompozycji Missa pro defunctis na Jasnej Górze.
- ItemThe music of Simon Ferdinand Lechleitner in Ołtarzew(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2015) Smolarek, Dariusz