Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2024, T. 123

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/8334

Browse

Browsing Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2024, T. 123 by Author "Letkiewicz, Ewa"

Now showing 1 - 1 of 1
  • Item
    Retoryka wizualna klejnotu z Dzieciątkiem Jezus w otoczeniu Arma Christi
    (Wydawnictwo KUL, 2024) Letkiewicz, Ewa
    Do wyjątkowych, na tle znanej biżuterii nowożytnej, należy klejnot z przedstawieniem Dzieciątka Jezus w otoczeniu arma Christi. Został on naszyty na sukienkę rubinową obrazu Matki Boskiej w klasztorze Ojców Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie. Do jego wykonania użyto kosztownych materiałów: złota, rubinów, barwnej emalii w kolorze białym, zielonym i niebieskim. Klejnot był kilkakrotnie wzmiankowany w literaturze przedmiotu, datowany na około połowę XVII wieku, ale nie został dotychczas opracowany. W artykule podjęta została próba odczytania ikonografii, symboliki, miejsca powstania klejnotu, a także jego zaskakującej tematyki wynikającej z połączenia dziecięcego Jezusa z narzędziami Męki Pańskiej, kojarzonymi ze śmiercią dorosłego Chrystusa. Refleksje nad klejnotem zmierzały do poznania funkcji i znaczeń, jakie z nim wiązano, rozpoznania użytych środków zawartych w osobliwym przekazie ikonograficznym, a także rozważenie potencjalnych skutków, które mógł wywołać. W związku z niecodziennym przekazem wizualnym w polu uwagi znalazła się retoryka wizualna, z jej pytaniami o jawne i ukryte znaczenia dzieła, o funkcje i cele szczególnego zestawienia elementów klejnotu, ich symbolikę, zawarte w nich odniesienia. Against the background of known modern jewellery, a particularly unique example is the jewel with a representation of the infant Jesus surrounded by arma Christi. It was sewn onto the ruby cloth of the image of the Mother of God in the monastery of the Pauline Fathers at Jasna Góra in Częstochowa. Expensive materials were used to make it, including gold, rubies, colourful enamel in white, green and blue. The jewel has been mentioned several times in the literature, dating to around the mid-17th century, but has not yet been subject of a study. The article attempts to decipher the iconography, symbolism, place of creation of the jewel, as well as its surprising subject matter resulting from the combination of the Infant Jesus with the tools of the Passion associated with the death of the adult Christ. Reflections on the jewel aimed to provide information about the functions and meanings attached to it, to recognize the means contained in the peculiar iconographic message, and to consider the potential effects it could have had. In connection with the unusual visual message, visual rhetoric, with its questions about the overt and covert meanings of the work, about the functions and purposes of the particular juxtaposition of the elements of the jewel, their symbolism, the references contained in them, was in the centre of attention.