Reakcje bernardynów na kasaty ich klasztorów w końcu XVIII i w XIX wieku – wybrane przykłady
Loading...
Date
2024
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo KUL
Abstract
W 1772 roku najwięcej klasztorów posiadała bernardyńska prowincja wielkopolska (37), następnie litewska (31), ruska (30) i małopolska (20). W sumie liczyły one 2359 zakonników. Z biegiem czasu wszystkie konwenty znalazły się w granicach państw zaborczych. W okresie kasat bernardyni stosowali różne strategie, aby ocalić istniejące klasztory i prowincje przed zniesieniem oraz zachować swój modus vivendi. Należały do nich: wykorzystywanie znajomości z urzędnikami państwowymi do ocalenia klasztorów skasowanych, prowadzenie przyklasztornych parafii, otwieranie szkół przyklasztornych dla młodzieży, próby zachowania przez prowincjałów i gwardianów pozytywnych stosunków z władzami zaborczymi, podporządkowywanie się nowym zarządzeniom władz państwowych, troska o nowicjaty, formację i studia, oddawanie się pod opiekę biskupom diecezjalnym, emigracja, starania prowincjałów u biskupów o nieprzyjmowanie do diecezji zakonników chcących się sekularyzować. Dzięki temu bernardyni ocalili swój modus vivendi, choć nie uchronili większości klasztorów przed kasatą. W 1900 roku, po zjednoczeniu z reformatami, funkcjonowała już tylko jedna zakonna prowincja galicyjska pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Liczyła jedynie 323 zakonników i 28 klasztorów. Stwarzała ona jednak podstawy do dalszego rozwoju bernardynów w wolnej Polsce.
In 1772, the Bernardine province of Greater Poland boasted the largest numer of monasteries (37), followed by the Lithuanian (31), Ruthenian (30) and Lesser Poland (20) provinces. In total, they numbered 2359 monks. In the course of time, all the conventions ended up within the borders of the partitioned countries. During the period of suppression, the Bernardines employed various strategies to save existing monasteries and provinces from abolition and to preserve their modus vivendi. These included: using acquaintances with government officials to save monasteries that had been suppressed, running monastery parishes, opening monastery schools for young people, attempts by provincials and guardians to maintain positive relations with the partitioning authorities, submitting to new orders from the state authorities, taking care of novitiates, formation and studies, placing themselves under the protection of diocesan bishops, emigrating, and provincials’ efforts with bishops not to admit monks who wanted to secularize into their dioceses. In this way, the Bernardines saved their modus vivendi, although they failed to protect most of their monasteries against the suppression. In 1900, after unification with the Reformati, there was only one Galician religious province under the invocation of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary. It had only 323 monks and 28 convents. However, it laid the groundwork for further development of the Bernardines in free Poland.
Description
Keywords
bernardyni, prowincje zakonne, zakony, rozbiory, klasztory, kasaty, Bernardines, religious provinces, orders, partitions, monasteries, suppressions
Citation
"Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne", 2024, T. 122, s. 319-344