Kult ikony w Nowym Świerżeniu w XVII i XVIII wieku – pomiędzy pragmatyzmem a protekcją Radziwiłłów

Simple item page
dc.contributor.authorWereda, Dorota
dc.contributor.authorLiseichykau, Dzianis
dc.date.accessioned2025-07-24T06:22:42Z
dc.date.available2025-07-24T06:22:42Z
dc.date.issued2025
dc.description.abstractArtykuł prezentuje dzieje kultu ikony w cerkwi unickiej w będącej własnością Radziwiłłów miejscowości Nowy Świerżeń w XVII-XVIII wieku. Dzieje kultu są analizowane w kontekście wpływu na jego rozwój przedstawicieli rodu Radziwiłłów. W celu animacji kultu i zapewnienia opieki duszpasterskiej przybywającym pielgrzymom, podobnie jak w miejscu kultu maryjnego w Żyrowicach, książę Aleksander Ludwik Radziwiłł w 1652 roku planował sprowadzanie do miejscowości zakonu bazylianów. Fundacja została zrealizowana dopiero w 1740 roku. Do Świerżenia przybywało wielu pątników doświadczających tu uzdrowień. Jako dowód wdzięczności umieszczali przy ikonie wota. Relacje o cudach były rejestrowane w Księdze cudów, której pierwsze wydanie zostało opublikowane w 1650 roku, a drugie, uzupełnione o informacje o kolejnych cudach, w 1750 roku. Ośrodek kultu maryjnego w Nowym Świerżeniu w epoce nowożytnej pozostał ważnym miejscem kultu dla społeczności lokalnej. Nie uzyskał rozgłosu ponadlokalnego. Przyczyny tego stanu były złożone. Kult ikony Matki Bożej w cerkwi świerżeńskiej został zapoczątkowany w czasie, kiedy wiele innych miejsc kultu maryjnego posiadało długą tradycję, a inne zyskały już rozgłos. Na ten stan wpłynęło również zbyt małe wsparcie Radziwiłłów promocji kultu Matki Boskiej w wizerunku w Nowym Świeżeniu. The article presents the history of icon worship in the Unitarian Orthodox church in the Radziwiłł-owned village of Nowy Świerżeń (present-day Novy Sverzhen) in the 17th–18th centuries. The history of the worship is analysed in the context of the influence on its development of the representatives of the Radziwiłł family. In order to animate the cult and provide pastoral care to arriving pilgrims, like at the Marian worship site in Żyrowice, Prince Aleksander Ludwik Radziwiłł planned to bring the Basilian Order to the village in 1652. The foundation was finalised as late as 1740. Many pilgrims came to Świerżeń to experience miraculous healings. As a token of gratitude, they placed votive offerings next to the icon. Reports of miracles were recorded in Księga Cudów (The Book of Miracles), the first edition of which was published in 1650, and a second edition, supplemented with information on more miracles, in 1750. The Marian devotion centre in Nowy Świerżeń remained an important place of worship for the local community in the modern era. It has not received more than local publicity, the reasons for which were complex. The worship of the icon of the Mother of God in the Świerżeń Orthodox Church was initiated at a time when many other places of Marian devotion had a long tradition, and others had already gained fame. This condition was also influenced by the Radziwiłłs’ insufficient support for the promotion of the cult of the Virgin Mary in the image in Nowy Świerżeń.
dc.description.sponsorshipArtykuł został przygotowany jako rezultat badań prowadzonych w ramach projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki, Polska nr 2020/39/B/HS3/012322020/39/B/HS3/01232. The present article was created as an outcome of the research project of the National Science Centre, Poland,no. 2020/39/B/HS3/012322020/39/B/HS3/01232.
dc.identifier.citation"Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne", 2025, Vol. 124, s. 773-797
dc.identifier.doi10.31743/abmk.17736
dc.identifier.issn2545-3491
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/20.500.12153/8782
dc.language.isopl
dc.publisherWydawnictwo KUL
dc.rightsAttribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 Internationalen
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/
dc.subjectCerkiew unicka
dc.subjectlitewska prowincja bazylianów
dc.subjectkult maryjny
dc.subjectkultura religijna
dc.subjectWielkie Księstwo Litewskie
dc.subjectbazylianie
dc.subjectRadziwiłłowie
dc.subjectNowy Świerżeń
dc.subjectUniate Church
dc.subjectLithuanian province of the Basilians
dc.subjectMarian devotion
dc.subjectreligious culture
dc.subjectGrand Duchy of Lithuania
dc.subjectBasilians
dc.subjectRadziwiłłs
dc.subjectNovy Sverzhen
dc.titleKult ikony w Nowym Świerżeniu w XVII i XVIII wieku – pomiędzy pragmatyzmem a protekcją Radziwiłłów
dc.title.alternativeWorship of the Icon in Nowy Świerżeń in the 17th and 18th Centuries – Between Pragmatism and the Patronage of the Radziwiłł Family
dc.typeinfo:eu-repo/semantics/article
Files
Original bundle
Now showing 1 - 1 of 1
Thumbnail Image
Name:
Wereda_Liseichykau_Kult_ikony_w_Nowym_Swierzeniu_w_xvii_i_xviii_wieku.pdf
Size:
871.68 KB
Format:
Adobe Portable Document Format
Description:
Download

License bundle
Now showing 1 - 1 of 1
Thumbnail Image
Name:
license.txt
Size:
2.81 KB
Format:
Item-specific license agreed upon to submission
Description:
Download

Collections
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2025, T. 124