Digital Competence in Cybercrime Behaviours: A Study Based on Eurobarometer Research

Abstract
Celem artykułu było uporządkowanie i określenie w ujęciu relacyjnym zakresu komponentów kompetencji cyfrowych w zachowaniach cyberprzestępczych oraz skonfrontowanie teoretycznych założeń z częstotliwością ich doświadczania przez mieszkańców Unii Europejskiej. Analizie poddano 16 raportów Eurobarometer obejmujących wszystkie państwa Unii Europejskiej w latach 2010–2019. Zastosowano metody ilościowej i jakościowej analizy danych zastanych, porównawczą, historyczną oraz analityczno-syntetyczną. Jako hipotezy badawcze przyjęto, że: 1) ujęcie katalogowe kompetencji cyfrowych koncentrujące się na cechach społeczno-demograficznych powinno być zastąpione ujęciem relacyjnym uwzględniającym także inne komponenty kompetencji cyfrowych, czyli wiedzę, umiejętności i postawy; 2) mieszkańcy Unii Europejskiej mają większe kompetencje cyfrowe o charakterze technologicznym i częściej przyznają się do bycia ofiarą cyberprzestępczości o charakterze technicznym niż humanistycznym. Pierwsza hipoteza została potwierdzona całkowicie. Ujęcie relacyjne – w odróżnieniu od katalogowego – uwzględnienia wiedzę, umiejętności i postawy jako komponenty kompetencji cyfrowych, a obok kompetencji technologicznych – także humanistyczne, czyli informacyjne, kulturowe i społeczne. Druga hipoteza została potwierdzona częściowo. Chociaż uśredniony wynik dla państw Unii Europejskiej wskazuje na większe kompetencje cyfrowe o charakterze technologicznym niż humanistycznym (w 2017 roku o 20 punktów procentowych, a w 2019 roku o 18 punktów procentowych) to istnieją wyjątki od tej prawidłowości (Niemcy w 2017 roku i Malta w 2019 roku). Zauważa się również grupę państw, w których odnotowano zarówno najwyższy poziom kompetencji technologicznych i humanistycznych (Dania, Holandia, Niemcy, Szwecja), jak i najniższy (Bułgaria, Rumunia, Włochy). Mieszkańcy Unii Europejskiej częściej przyznają się do bycia ofiarą cyberprzestępczości o charakterze technologicznym niż humanistycznym (uśredniony wynik to odpowiednio 37,7 i 15,3% w ciągu roku). Zmniejsza się zatem różnica pomiędzy liczbą ofiar, które przynajmniej raz doświadczyły cyberprzestępczości o charakterze technologicznym i humanistycznym. Bazując na typologii trzech warstw Internetu, tj. technicznej, społecznej i informacyjnej, zaproponowano nowe obszary kompetencji cyfrowych: technologiczną, społeczną oraz informacyjną. Podstawowe komponenty kompetencji przyporządkowano poszczególnym warstwom Internetu i w tym kontekście dokonano analizy opinii społecznej mieszkańców Unii Europejskiej dotyczącej zachowań cyberprzestępczych i podstawowych typów cyberprzestępczości, wymagających kompetencji zarówno z obszaru technologicznego, jak i humanistycznego. The purpose of the article is a study of components of digital competence (technological and hu-manistic) in cybercrime behaviours, based on the example of internet levels (technical, social and informative) as well as the confrontation of theoretical assumptions with the frequency of their experience by the citizens of the European Union. Subject to analysis were fourteen reports of Eu-robarometer, carried out in twenty-eight countries of the EU in the years 2011–2019. The method applied is a quantitative and qualitative analysis of data available, comparative, historical as well as analytical-synthetic. Two research hypotheses were accepted: 1) A catalogue formulation of digital competences focusing on social-demographic traits should be replaced by a relational formulation taking into account the skills, knowledge and attitude of internet users. 2) EU citizens possess greater digital competences of a technological character and more often admit being affected by cybercrime behaviours of a technological kind than of a humanistic one. The first hypothesis was confirmed, whereas the second was only partially confirmed. In basing ourselves on a typology of three layers of the internet, we proposed two areas of digital competence: technological competence and humanistic competence (social and informative). These were subordinated to particular layers of the internet and in this context an analysis was carried out of the social opinion of EU citizens on the subject of cybercrime behaviours. The low level of humanistic competence (52%) reported by EU citizens determines a high degree of fear which does not show a causal-effective connection in the actual level of noted experiences of being a victim of criminal behaviour.
Description
Keywords
Komponenty kompetencji, cyberprzestępczość, kompetencje cyfrowe, Eurobarometr, kompetencje humanistyczne, kompetencje technologiczne, competence components, cybercrime, digital competence, Eurobarometer, humanistic competence, technological competence
Citation
"Zeszyty Naukowe KUL", 2022, T. 66, nr 1, s. 3-27
ISBN