Dzieje parafii pw. św. Stanisława – Biskupa i Męczennika w Gródku Podolskim w latach 1941-1991
Loading...
Date
2022
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo KUL
Abstract
Od końca XVIII wieku w Gródku Podolskim funkcjonowały dwa kościoły – jeden pw. św. Anny i św. Antoniego, drugi pw. św. Stanisława – Biskupa i Męczennika. W 1935 roku świątynie te zostały zamknięte przez władze sowieckie, a wkrótce zdewastowane. Zamknięto także kaplicę wybudowaną w 1845 roku na cmentarzu. Katolicy z Gródka zostali pozbawieni opieki duszpasterskiej. Odrodzenie życia religijnego na Ukrainie Sowieckiej nastąpiło w okresie okupacji niemieckiej. Wierni odzyskali świątynie i mogli swobodnie sprawować nabożeństwa. W roku 1943, dzięki staraniom katolików gródeckich, zaczął do nich przyjeżdżać ks. Franciszek Oleń z diecezji łuckiej, który odprawiał w kaplicy cmentarnej Msze św. oraz udzielał sakramentów. Pod koniec 1944 roku funkcję proboszcza parafii w Gródku objął 25-letni kapłan z archidiecezji lwowskiej ks. Jan Olszański, przyszły biskup diecezji kamieniecko-podolskiej. Prowadzona przez niego katechizacja dzieci, która była w ZSRS zakazana, spowodowała, że w 1959 roku został on wydalony do wioski Manikowce. W ciągu wielu lat opiekę duszpasterską nad katolikami z Gródka sprawowali dojeżdżający kapłani. Dopiero w 1970 roku do parafii św. Stanisława skierowano ks. Franciszka Karasiewicza, który pełnił tam funkcję proboszcza do 1977 roku. Z powodu pogarszającego się stanu zdrowia, spowodowanego nieustannym nękaniem ze strony lokalnych władz, duchowny opuścił Gródek Podolski, a na jego miejsce wyznaczono ks. Władysława Wanagsa MIC. Już na początku swojej pracy w Gródku nowy proboszcz miał zamiar w miejsce małej kapliczki zbudować nowy kościół, zachowując dotychczasowe wezwanie św. Stanisława – Biskupa i Męczennika. W 1988 roku pomimo sprzeciwu władz państwowych ks. W. Wanags zdecydował się na rozpoczęcie budowy kościoła. W dniu 17 września 1988 roku bp Vilhelms Ņukšs poświęcił nowy kościół w Gródku Podolskim. Była to pierwsza świątynia katolicka powstała na Ukrainie Sowieckiej.
As of the end of the 18th century there were two churches in Horodok, one under the invocation of St Anne and St Anthony, and the other of St Stanislaus the Bishop and Martyr. In 1935, these temples were closed by the Soviet authorities and soon devastated, including the chapel built in 1845 in the cemetery part. Catholics in Horodok were deprived of pastoral care. The revival of religious life in Soviet Ukraine occurred during the German occupation period. The faithful regained their temples and were able to worship freely. In 1943, thanks to the efforts of the Catholics of Horodok, Rev. Franciszek Oleń from the Diocese of Lutsk began to visit the cemetery, where he celebrated Mass and administered the sacraments. Toward the end of 1944, Rev. Jan Olszański, a 25-year-old priest from the Lviv archdiocese and future bishop of the Kamianets-Podilskyi Diocese, assumed the post of parish priest in Horodok. His catechization of children, which was forbidden in the USSR, caused him to be expelled to the village of Manikowce in 1959. Over the years, pastoral care for the Catholics of Horodok was provided by commuting priests. It was not until 1970 that Rev. Franciszek Karasiewicz was assigned to St Stanislaus Parish and served there as pastor until 1977. Due to his deteriorating health, caused by constant harassment from the local authorities, the clergyman left Horodok Podilskyi and was replaced by Rev. Wladyslaw Wanags, M.I.C. At the outset of his work in Horodok, the new pastor intended to build a new church in place of the small chapel, retaining the former name of St Stanislaus the Bishop and Martyr. In 1988, despite opposition from state authorities, Rev. W. Wanags decided to begin construction of the church. On 17 September 1988 Bishop Vilhelms Ņukšs consecrated the new church in Horodok. It was the first Catholic temple established in Soviet Ukraine.
As of the end of the 18th century there were two churches in Horodok, one under the invocation of St Anne and St Anthony, and the other of St Stanislaus the Bishop and Martyr. In 1935, these temples were closed by the Soviet authorities and soon devastated, including the chapel built in 1845 in the cemetery part. Catholics in Horodok were deprived of pastoral care. The revival of religious life in Soviet Ukraine occurred during the German occupation period. The faithful regained their temples and were able to worship freely. In 1943, thanks to the efforts of the Catholics of Horodok, Rev. Franciszek Oleń from the Diocese of Lutsk began to visit the cemetery, where he celebrated Mass and administered the sacraments. Toward the end of 1944, Rev. Jan Olszański, a 25-year-old priest from the Lviv archdiocese and future bishop of the Kamianets-Podilskyi Diocese, assumed the post of parish priest in Horodok. His catechization of children, which was forbidden in the USSR, caused him to be expelled to the village of Manikowce in 1959. Over the years, pastoral care for the Catholics of Horodok was provided by commuting priests. It was not until 1970 that Rev. Franciszek Karasiewicz was assigned to St Stanislaus Parish and served there as pastor until 1977. Due to his deteriorating health, caused by constant harassment from the local authorities, the clergyman left Horodok Podilskyi and was replaced by Rev. Wladyslaw Wanags, M.I.C. At the outset of his work in Horodok, the new pastor intended to build a new church in place of the small chapel, retaining the former name of St Stanislaus the Bishop and Martyr. In 1988, despite opposition from state authorities, Rev. W. Wanags decided to begin construction of the church. On 17 September 1988 Bishop Vilhelms Ņukšs consecrated the new church in Horodok. It was the first Catholic temple established in Soviet Ukraine.
Description
Keywords
Gródek Podolski, Podole, diecezja kamieniecko-podolska, ks. Franciszek Oleń, bp Jan Olszański, ks. Franciszek Karasiewicz, ks. Władysław Wanags, Gorodok Podolski, Podolia, Kamenets-Podilsky Diocese, Rev. Franciszek Oleń, Bishop Jan Olszański, Rev. Franciszek Karasiewicz, Rev. Władysław Wanags
Citation
"Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne", 2022, Vol. 118, s. 291-334