Związki sprawczości i wspólnotowości z wybranymi miarami religijności u polskich katolików
Loading...
Date
2017
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo Naukowe UKSW
Abstract
Sprawczość i wspólnotowość traktowane są jako dwa istotne aspekty ludzkiej egzystencji. Z jednej strony, człowiek realizuje własne cele (sprawczość), z drugiej natomiast – stanowi część pewnej społeczności i jest uczestnikiem relacji społecznych (wspólnotowość; Bakan, 1966; Gebauer, Paulhus, Neberich, 2013; Wojciszke, 2010). W literaturze podkreśla się związki sprawczości i wspólnotowości z wieloma aspektami osobowości, dobrostanu i funkcjonowania społecznego, a także zwraca się uwagę na ich rolę w kształtowaniu systemu wartości i przekonań religijnych. Przedmiotem prezentowanych badań jest analiza zależności między sprawczością i wspólnotowością a wielowymiarowo ujętą religijnością u polskich katolików. Analizowano związki orientacji sprawczej i wspólnotowej z wymiarami religijności (zainteresowanie, przekonania, modlitwa, doświadczenie religijne, kult) oraz przekonaniami postkrytycznymi (ortodoksja, relatywizm, krytyka zewnętrzna, wtórna naiwność). Łącznie przebadano 308 osób (23% mężczyzn) w wieku od 18 do 7 lat (M = 20,84; SD = 1,60). W analizach uwzględniono dane uzyskane od 249 osób (katolików). W badaniach zastosowano Skalę centralności religijności Hubera (C-15), Skalę przekonań postkrytycznych Hutsebauta (PCBS) oraz Skale orientacji sprawczej i wspólnotowej Wojciszke (Kwestionariusz samoopisu 30). Uzyskane wyniki wskazują na związki religijności przede wszystkim z orientacją wspólnotową, szczególnie w zakresie religijności rozumianej tradycyjnie. Rezultaty analizy skupień sugerują również pewne zależności między sprawczością a religijnością.
Agency and communion are two important aspects of human existence. On the one hand, an individual is the executor of their goals (agency); on the other hand, every human is also a member of the community and a participant in social relations (communion; Bakan, 1966; Gebauer, Paulhus, Neberich, 2013; Wojciszke, 2010). The literature emphasizes the relationships of agency and communion with many aspects of personality, well-being, social functioning and their role in the shaping of religious beliefs and value systems. The goal of this study is to analyse the relationship between agency and communion and multidimensional religiosity among Polish Catholics. Among the problems analysed there were: the relationships of agentic and communal orientation with the dimensions of religiosity (Interest, Beliefs, Prayer, Religious Experience, Cult) and post-critical beliefs (Orthodoxy, Relativism, External Critique, Second Naiveté). A total of 308 individuals were studied (23% men) aged from 18 to 27 (M = 20.84, SD = 1.60) However, for the analyses data from 249 participants (Catholics) were collected. The study used the Centrality of Religiosity Scale by Huber, Post-Critical Belief Scale by Hutsebaut and the Scale of Agency and Communion by Wojciszke (Self-description Questionnaire 30). Above all, the results obtained indicate a positive relationship between the community orientation and traditional religiosity. The results of cluster analysis also suggest that there are relationships between agency and religiosity.
Description
Keywords
sprawczość, wspólnotowość, wymiary religijności, przekonania postkrytyczne, agency and communion, centrality of religiosity, post-critical beliefs, Polish Catholics
Citation
"Studia Psychologica: Theoria et praxis", 2017, T. 1, nr 17, s. 5-22