Kompetencje Unii Europejskiej a żywnościowe przyczyny chorób niezakaźnych

Abstract
Niezdrowa dieta jest jednym z sześciu głównych czynników ryzyka przyczyniających się do global­nego obciążenia chorobami niezakaźnymi (NCD), które są obecnie jedną z zasadniczych przyczyn nadmiarowych zgonów na świecie. W opracowaniach naukowych coraz częściej rozważa się uwzględnienie przeciwdziałania NCD przy użyciu instrumentów prawnych, w tym w prawie Unii Europejskiej (UE). Pojawiają się jednak pewne wątpliwo­ści związane z zakresem kompetencji przyznanych UE i możliwością przyjęcia rozwiązań prawnych w tej sprawie. W związku z powyższym przeprowadzona została analiza kompetencji UE pod kątem wdrożenia ewentualnych instrumentów mających przeciwdziałać NCD na poziomie unijnym. Z uwagi na szeroki katalog obszarów, na które UE może wpływać, a które współkształtują zapadalność na NCD w społeczeństwie i w świetle szeregu przepisów horyzontalnych określających wartości, którymi UE musi się kierować, UE winna w ramach wykonywania swoich kompetencji brać pod uwagę przeciwdziałanie żywnościowym przyczynom NCD. An unhealthy diet is one of the six major risk factors contributing to the global burden of non-com­municable diseases (NCDs), which are currently one of the leading causes of excess deaths across the world. Scientific studies are more and more often taking into account the prevention of NCDs using legal instruments, including European Union (EU) law. However, there is some uncertainty regarding the scope of the competen­cies granted to the EU and the possibility of adopting legal solutions to deal with this issue. In view of the above, an analysis of EU competencies has been performed to implement possible instruments to counter NCDs at the EU level. In light of the broad catalogue of areas that the EU can affect and which contribute to the incidence of NCDs in society, as well as a number of horizontal provisions setting out the values that must guide the EU, the EU should, within the framework of its competences, consider fighting against food-borne causes of NCDs. Нездорове харчування є одним із шести основних факторів ризику, що сприяє глобальному росту неінфекційних захворювань (НІЗ), які наразі є однією з головних причин надмірної смертності у світі. Наукові дослідження дедалі частіше розглядають питання протидії НІЗ за допомогою правових ін­струментів, зокрема законодавства Європейського Союзу (ЄС). Проте є певні сумніви щодо обсягу повно­важень, наданих ЄС, та можливості прийняття правових рішень у цьому питанні. У зв’язку з вищевикла­деним було проведено аналіз компетенції ЄС щодо впровадження можливих інструментів протидії НІЗ на рівні ЄС. З урахуванням широкого переліку сфер, на які ЄС може впливати та які сприяють поширенню НІЗ у суспільстві, а також ряд горизонтальних правил, що визначають цінності ЄС, ЄС в рамках здійснення своїх повноважень повинен взяти до уваги протидію харчовим причинам НІЗ. Нездоровое питание является одним из шести основных факторов риска, способствующих глобальному бремени неинфекционных заболеваний (НИЗ), которые в настоящее время являются од­ной из ведущих причин чрезмерной смертности во всем мире. В научных исследованиях все чаще рассматривается вопрос о решении проблемы НИЗ с помощью правовых инструментов, включая зако­нодательство Европейского союза (ЕС). Однако существуют некоторые сомнения относительно сферы полномочий, предоставленных ЕС, и возможности принятия правовых решений относительно этого во­проса. В связи с вышеизложенным, был проведен анализ полномочий ЕС с целью внедрения возможных инструментов противодействия НИЗ на уровне ЕС. Ввиду широкого перечня областей, способствующих распространению НИЗ в обществе, на которые ЕС может влиять, а также в свете ряда горизонтальных положений, устанавливающих ценности, которыми призван руководствоваться ЕС, эта организация при осуществлении своей компетенции должна принимать во внимание устранение причин НИЗ, связанных с областью питания и пищевых продуктов.
Description
Keywords
prawo Unii Europejskiej, kompetencje, choroby niezakaźne, zdrowie publiczne, European Union law, competencies, NCDs, public health, право Європейського Союзу, компетенції, неінфекційні захворювання, громадське здоров’я, законодательство Европейского Союза, компетенция, неинфекционные заболевания, общественное здоровье
Citation
"Studia Prawnicze KUL" 2023, nr 2, s. 213–228.
ISBN