Och, awa' wi' you. British Workin' Class Pronunciation Spelled 'n' Translated into Polish
Loading...
Date
2019
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Abstract
"The Queen and I", a 1992 novel by Sue Townsend, is a significant piece in terms of the discussion about the class inequality in the UK as it describes the confrontation between the realm of the wealthiest group in the country, that is, the Royalty, and the everyday, grey reality of a council estate where the working class normally lives. It may be argued that this satirical work portrays the majority of the most important class differences and that it exhausts every possibility of showing these disparities in a funny but respectful manner. For this reason, The Queen and I poses a considerable challenge for translators. It is necessary for a translator to convey all of the culture-related plotlines and puns so that the translated text, apart from conveying the same information and being as amusing as the original, evokes the same reaction from the translation reader as the original does from the British reader. This arduous task becomes almost impossible to complete when it comes to the subject of scenes based on social peculiarities that do not appear in the target language culture. In this paper, I would like to focus on translation problems which emerge from expressing in the book, by means of spelling, specific pronunciation by representatives of the British working class, such as ‘Oo left the bleedin’ door open?’ This feature of working class language has been stressed for a number of reasons: to draw readers’ attention to social differences between characters, to manifest their ethnical affiliation and to create them (Hejwowski 2010). All these aims lead to the main goal which is to depict social class differences (in this case: those of linguistic nature) in perceiving and understanding the world in a humorous way. The Polish ‘class division’ is more ambiguous. Although there are cultural features that mark the difference between sophisticated, well-educated people and those literal-mind- ed, less educated and not well-adjusted, firm pronunciation differences do not exist in Poland except for the differences stemming from belonging to various ethnic groups (e.g., in Kashubia or Silesia), in which case the difference is not educational but merely geographical. Attempts to convey the aforementioned peculiarity by using varieties of pronunciation would seem artificial. In the only translation of the book into Polish, done by Hanna Pawlikowska-Gannon, this problem has been solved in various ways. The aim of this article is thus to compare her solutions with the original, evaluate them, examine applied translation techniques, and contribute to the general debate on fidelity and content lost in translation.
Wydana w 1992 roku powieść Sue Townsend "The Queen and I" porusza problem nierówności klasowych w Zjednoczonym Królestwie poprzez skonfrontowanie grupy zajmującej najwyższą pozycję w społecznej hierarchii, czyli rodziny królewskiej, z szarą codziennością egzystencji na osiedlu zamieszkiwanym przez klasę robotniczą. Utwór w zabawny sposób przedstawia wiele istotnych różnic na tle klasowym, dzięki czemu próba jego przetłumaczenia stanowi nie lada wyzwanie. Tłumacz powinien oddać wątki oraz żarty związane z kulturą w taki sposób, by przekład był nie tylko zgodny z oryginałem pod względem treści, ale także by wywoływał taką reakcję, jaką na brytyjskim czytelniku wywarł tekst wyjściowy. To niełatwe zadanie staje się niemal niemożliwe do wykonania w przypadku scen opartych na zjawiskach, które nie występują w kulturze tekstu docelowego. W prezentowanym tekście skupiam się na trudnościach tłumaczeniowych wynikających ze szczególnego sposobu wymowy przedstawicieli brytyjskiej klasy robotniczej, który oddano w książce poprzez niestandardowy zapis wypowiedzi, np. “Oo left the bleedin’ door open?” zamiast “Who left the bleeding door open?”. Ten zabieg został wykorzystany z kilku przyczyn: by zwrócić uwagę czytelnika na różnice między postaciami, by podkreślić ich przynależność do danej grupy oraz jako element tworzenia poszczególnych postaci w świecie przedstawionym (Hejwowski 2010). Wszystkie te cele sprowadzają się do najważniejszej kwestii, czyli do humorystycznego zaprezentowania odmienności klasowych (w tym przypadku manifestujących się w języku) w sposobach odbierania i rozumienia świata. W jedynym polskim przekładzie powieści tłumaczka Hanna Pawlikowska-Gannon wykorzystała szereg rozwiązań dla tego problemu. Celem tekstu jest porównanie ich z oryginałem, omówienie ich, analiza wykorzystanych technik tłumaczeniowych oraz dołączenie do ogólnej dyskusji dotyczącej wierności przekładu i treści utraconych w tłumaczeniu.
Der 1992 herausgegebene Roman "The Queen and I" von Sue Townsend berührt das Problem der Klassenungleichheit im Vereinigten Königreich, indem die Gruppe, die die höchste Position in der sozialen Hierarchie einnimmt, d. h. die königliche Familie, mit dem grauen Alltagsleben der von der Arbeiterklasse bewohnten Wohnsiedlung konfrontiert wird. Das Werk präsentiert auf unterhaltsame Weise viele wichtige Klassenunterschiede, daher ist es eine echte Herausforderung, es zu übersetzen. Der Übersetzer sollte die mit der Kultur verbundenen Handlungsstränge und Witze so wiedergeben, dass die Übersetzung nicht nur mit dem Original inhaltlich übereinstimmt, sondern auch dieselbe Reaktion wie der Ausgangstext auf den britischen Leser hervorruft. Im Falle von denjenigen Szenen, die auf solchen Phänomenen beruhen, die in der Kultur des Zieltextes nicht vorkommen, ist diese schwierige Aufgabe kaum mehr zu bewältigen. Im vorliegenden Text konzentriere ich mich auf diejenigen Übersetzungsschwierigkeiten, die sich aus der besonderen Aussprache von Vertretern der britischen Arbeiterklasse ergeben, die im Buch durch eine nicht standardmäßige Aufzeichnung von Aussagen wiedergegeben wird, z. B. ‘Oo left the bleedin’ door open?’ statt ‚Who left the bleeding door open?’. Dieses Verfahren wurde aus mehreren Gründen angewendet: um den Leser auf die Unterschiede zwischen den Figuren aufmerksam zu machen, ihre Zugehörigkeit zu einer bestimmten Gruppe zu betonen und um einzelne Figuren in der präsentierten Welt zu erschaffen (Hejwowski 2010). Alle diese Ziele sind auf den wichtigsten Aspekt zurückzuführen, d. h. auf die humorvolle Darstellung von Klassenunterschieden (die sich in diesem Fall in der Sprache manifestieren) in Bezug auf die Wahrnehmung und das Verständnis der Welt. In der einzigen polnischen Übersetzung des Romans verwendete die Übersetzerin Hanna Pawlikowska-Gannon eine Reihe von Lösungen für dieses Problem. Der Zweck des Textes besteht darin, sie mit dem Original zu vergleichen, sie zu diskutieren, die eingesetzten Übersetzungstechniken zu analysieren und die allgemeine Diskussion über die Wiedergabetreue und die bei der Übersetzung verlorenen Inhalte zu erweitern.
Wydana w 1992 roku powieść Sue Townsend "The Queen and I" porusza problem nierówności klasowych w Zjednoczonym Królestwie poprzez skonfrontowanie grupy zajmującej najwyższą pozycję w społecznej hierarchii, czyli rodziny królewskiej, z szarą codziennością egzystencji na osiedlu zamieszkiwanym przez klasę robotniczą. Utwór w zabawny sposób przedstawia wiele istotnych różnic na tle klasowym, dzięki czemu próba jego przetłumaczenia stanowi nie lada wyzwanie. Tłumacz powinien oddać wątki oraz żarty związane z kulturą w taki sposób, by przekład był nie tylko zgodny z oryginałem pod względem treści, ale także by wywoływał taką reakcję, jaką na brytyjskim czytelniku wywarł tekst wyjściowy. To niełatwe zadanie staje się niemal niemożliwe do wykonania w przypadku scen opartych na zjawiskach, które nie występują w kulturze tekstu docelowego. W prezentowanym tekście skupiam się na trudnościach tłumaczeniowych wynikających ze szczególnego sposobu wymowy przedstawicieli brytyjskiej klasy robotniczej, który oddano w książce poprzez niestandardowy zapis wypowiedzi, np. “Oo left the bleedin’ door open?” zamiast “Who left the bleeding door open?”. Ten zabieg został wykorzystany z kilku przyczyn: by zwrócić uwagę czytelnika na różnice między postaciami, by podkreślić ich przynależność do danej grupy oraz jako element tworzenia poszczególnych postaci w świecie przedstawionym (Hejwowski 2010). Wszystkie te cele sprowadzają się do najważniejszej kwestii, czyli do humorystycznego zaprezentowania odmienności klasowych (w tym przypadku manifestujących się w języku) w sposobach odbierania i rozumienia świata. W jedynym polskim przekładzie powieści tłumaczka Hanna Pawlikowska-Gannon wykorzystała szereg rozwiązań dla tego problemu. Celem tekstu jest porównanie ich z oryginałem, omówienie ich, analiza wykorzystanych technik tłumaczeniowych oraz dołączenie do ogólnej dyskusji dotyczącej wierności przekładu i treści utraconych w tłumaczeniu.
Der 1992 herausgegebene Roman "The Queen and I" von Sue Townsend berührt das Problem der Klassenungleichheit im Vereinigten Königreich, indem die Gruppe, die die höchste Position in der sozialen Hierarchie einnimmt, d. h. die königliche Familie, mit dem grauen Alltagsleben der von der Arbeiterklasse bewohnten Wohnsiedlung konfrontiert wird. Das Werk präsentiert auf unterhaltsame Weise viele wichtige Klassenunterschiede, daher ist es eine echte Herausforderung, es zu übersetzen. Der Übersetzer sollte die mit der Kultur verbundenen Handlungsstränge und Witze so wiedergeben, dass die Übersetzung nicht nur mit dem Original inhaltlich übereinstimmt, sondern auch dieselbe Reaktion wie der Ausgangstext auf den britischen Leser hervorruft. Im Falle von denjenigen Szenen, die auf solchen Phänomenen beruhen, die in der Kultur des Zieltextes nicht vorkommen, ist diese schwierige Aufgabe kaum mehr zu bewältigen. Im vorliegenden Text konzentriere ich mich auf diejenigen Übersetzungsschwierigkeiten, die sich aus der besonderen Aussprache von Vertretern der britischen Arbeiterklasse ergeben, die im Buch durch eine nicht standardmäßige Aufzeichnung von Aussagen wiedergegeben wird, z. B. ‘Oo left the bleedin’ door open?’ statt ‚Who left the bleeding door open?’. Dieses Verfahren wurde aus mehreren Gründen angewendet: um den Leser auf die Unterschiede zwischen den Figuren aufmerksam zu machen, ihre Zugehörigkeit zu einer bestimmten Gruppe zu betonen und um einzelne Figuren in der präsentierten Welt zu erschaffen (Hejwowski 2010). Alle diese Ziele sind auf den wichtigsten Aspekt zurückzuführen, d. h. auf die humorvolle Darstellung von Klassenunterschieden (die sich in diesem Fall in der Sprache manifestieren) in Bezug auf die Wahrnehmung und das Verständnis der Welt. In der einzigen polnischen Übersetzung des Romans verwendete die Übersetzerin Hanna Pawlikowska-Gannon eine Reihe von Lösungen für dieses Problem. Der Zweck des Textes besteht darin, sie mit dem Original zu vergleichen, sie zu diskutieren, die eingesetzten Übersetzungstechniken zu analysieren und die allgemeine Diskussion über die Wiedergabetreue und die bei der Übersetzung verlorenen Inhalte zu erweitern.
Description
Keywords
literary translation, cultural differences, class division, over-standard stylization, functional equivalence, przekład literacki, różnice kulturowe, podział klasowy, stylizacja ponadstandardowa, ekwiwalent funkcjonalny, literarische Übersetzung, kulturelle Unterschiede, Klassenteilung, überdurchschnittliche Stilisierung, funktionales Äquivalent
Citation
Translation in Culture : (In)fidelity in Translation, Vol. 2, ed. A. Adamowicz-Pośpiech, M. Mamet-Michalkiewicz, Katowice 2019, s. 105-117
ISBN
978-83-226-3435-6