Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2021, T. 115
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Now showing 1 - 5 of 23
- ItemAkta wizytacji podkrakowskiej parafii Zielonki z XVI-XVII wieku w zasobie Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie(Wydawnictwo KUL, 2021) Bulak, JanW publikacji autor prezentuje akta wizytacji podkrakowskiej parafii pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Zielonkach. Wzmiankowana po raz pierwszy w XIV wieku parafia przez lata pozostawała pod patronatem krakowskiej kapituły katedralnej, potem (1531-1878) Akademii Krakowskiej (Uniwersytetu Jagiellońskiego). Od końca XVIII wieku zielonecka świątynia była uznawana za kościół filialny krakowskiej kolegiaty św. Anny. Przybliżonych zostało w formie edycji tekstu źródłowego sześć akt wizytacji parafii Zielonki znajdujących się w zasobie Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie. Teksty pochodzą z lat: 1598 (AV Cap 15, i AV Cap 65 – compendium), 1603 (AV 4), 1610 (AV Cap 28), 1618 (AV Cap 38 i AV Cap 40), 1629 (AV Cap 42) i 1663 (AV 8). Wizytacje te mają formę rękopisów i sporządzone zostały w języku łacińskim. Celem autora było dokonanie możliwie wiernej edycji tych źródeł, aby udostępnić je szerszemu gronu odbiorców i badaczy. Ingerencje wydawcy w tekst źródłowy ograniczyły się do rozwinięcia skrótów zastosowanych przez pisarzy dla większej czytelności tekstu. Tekst został opatrzony przypisami tekstowymi, bibliograficznymi oraz terminologicznymi. Podjęte czynności edytorskie są zgodne z zasadami naukowej edycji źródeł historycznych dla tekstów nowożytnych. W rezultacie autor prezentuje pięć pełnych tekstów wizytacji i jeden wyciąg zawierający decreta executiva visitationum (AV 4) opatrzone aparatem krytycznym. Praca ta stanowi kontynuację publikacji akt wizytacji parafii Zielonki, których XVIII-wieczną część opublikowano na łamach półrocznika „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” w 2019 r. W ten sposób zostały opublikowane wszystkie znane akta wizytacji parafii Zielonki z okresu staropolskiego z zasobu Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie.
- ItemArchiwum dziekańskie dekanatu wałeckiego do 1945 roku w zasobie Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej. Inwentarz(Wydawnictwo KUL, 2021) Ceynowa, TadeuszW artykule przedstawiono zachowane archiwalia dziekańskie dotyczące dekanatu wałeckiego. Biskup poznański dla terytoriów zanoteckich utworzył w XIV wieku oficjalat kalisko-wałecki. W wyniku reformacji w połowie XVI wieku oficjalat przestał istnieć. W 1602 r. tereny pozostałe przy katolicyzmie włączono do utworzonego dekanatu czarnkowsko-wałeckiego. Po I rozbiorze Rzeczpospolitej na terenach ziemi wałeckiej reaktywowano oficjalat dla Prus Zachodnich. Pod koniec XVIII wieku wydzielono autonomiczny dekanat wałecki, który pokrywał się z terytorium powiatu poza Czaplinkiem z prowincji Pomorze. Początkowo składał się z 12 parafii i 34 kościołów filialnych. W XX wieku kilka filii stało się samodzielnymi ośrodkami duszpasterskimi. Zachowane archiwalia (159 poszytów) podzielono na dwie części: Generalia, dotyczące problematyki całego dekanatu, dzieląc je na dalsze serie, i Specjalia dotyczące poszczególnych parafii. Zachowane akta pochodzą od końca XVIII wieku do 1945 r.
- ItemKazanie wygłoszone przez księdza Wincentego Łańcuckiego na pogrzebie Włodzimierza Potockiego(Wydawnictwo KUL, 2021) Studnicka-Mariańczyk, Karolina; Czerniecka-Haberko, AnnaW tekście poddano analizie kazanie wygłoszone 11 kwietnia 1812 r. w Kościele Katedralnym Krakowskim przez ks. Wincentego Łańcuckiego, na pogrzebie Włodzimierza Potockiego. Jest ono jednym z wielu zgromadzonych w zespole zatytułowanym Archiwum Ostrowskich i Potockich z Maluszyna znajdującym się w Archiwum Państwowym w Łodzi. Kazanie Łańcuckiego wygłoszone na pogrzebie Potockiego zostało wydane w Krakowie w 1812 r., w „Drukarni Gröblowskiey”. Ks. Łańcucki był cenionym kaznodzieją. Przygotowując to kazanie, stanął wobec konieczności zmierzenia się zarówno ze wzorcami staropolskimi, jak i szablonem mowy funeralnej. Autor nie zapomniał również, że przyswajał sobie najlepsze wzory antyczne i francuskie.
- ItemOd „polityki kulturalnej” do „teologii kultury” - przykład Papieskiego Instytutu Studiów Kościelnych w Rzymie(Wydawnictwo KUL, 2021) Danieluk, RobertW artykule zaprezentowano genezę i działalność Papieskiego Instytutu Studiów Kościelnych jako przykład podejścia Kościoła do dóbr kultury. Widziane jako narzędzie ewangelizacji i przestrzeń dialogu są one od dawna przedmiotem troski Kościoła, która w ostatnich dziesięcioleciach ubiegłego wieku przybrała również wymiar instytucjonalny na poziomie centralnym (watykańskie dykasteria i rzymskie programy formacyjne) oraz lokalnym (inicjatywa kard. Stefana Wiszyńskiego i o. Eugeniusza Reczka SJ). Źródeł tych konkretnych działań upatrywać należy w zakorzenionym w Biblii chrześcijańskim podejściu do pamięci i historii, która postrzegana głębiej oznacza dla Kościoła bardziej „teologię” niż „politykę” kultury.
- ItemPóźnośredniowieczne superekslibrisy Mikołaja Heskena z Kościana. Cymelia ze zbiorów Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu(Wydawnictwo KUL, 2021) Franczak, RadosławPozostałości po późnośredniowiecznym księgozbiorze kanonika poznańskiego Mikołaja Heskena z Kościana (zm. 1485 r.) znajdują się obecnie w zbiorach Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu. Podczas swoich badań ks. Kamil Kantak opisał jego zbiór, zwracając uwagę na „pieczątki” znajdujące się na oprawach ksiąg. Autor artykułu po przeprowadzeniu bliższej analizy stwierdził, że wspomniane „pieczątki” są superekslibrisami Mikołaja Heskena wyciśniętymi za pomocą tłoków pieczętnych. Dalsze badania wykazały, że jest to cenny i wartościowy materiał do dziejów książkowych znaków własnościowych w Polsce. Świadczy o tym m.in. chronologia superekslibrisów, która czyni je najstarszymi w Wielkopolsce.