Przegląd Prawno-Ekonomiczny, 2022, Nr 3
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
- ItemSocjalizacja ekonomiczna dzieci w zdalnym nauczaniu w ramach projektu Oczy Szeroko Otwarte(Wydawnictwo KUL, 2022) Bajak, Maria; Manczak, IrynaArtykuł dotyczy problematyki socjalizacji ekonomicznej w zdalnym nauczaniu. Poddano analizie inicjatywę podjętą przez Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie w ramach trzeciej misji uczelni. Na potrzeby prowadzonych badań skoncentrowano się na zajęciach z dziećmi w wieku szkolnym, które stanowiły kluczową część projektu Oczy Szeroko Otwarte (grudzień 2020–czerwiec 2021). Niniejszy projekt był sfinansowany ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Jest on przykładem inicjatywy wpisującej się w zakres trzeciej misji uczelni, w tym dedykowany zagadnieniom związanym z socjalizacją ekonomiczną dzieci. W celu realizacji przyjętych założeń badawczych posłużono się metodą obserwacji uczestniczącej. W artykule przedstawiono wyniki przeprowadzonych obserwacji autorskich, które zgromadzono podczas zajęć z dziećmi. Badano przebieg procesu edukacyjnego w trybie zdalnym, jak również podjęto próbę znalezienia odpowiedzi na postawione pytania badawcze. Na kanwie podjętych rozważań sformułowano konkluzje oraz rekomendacje, które mogą przyczynić się do podniesienia jakości zajęć dydaktycznych przeprowadzonych zdalnie. The article concerns the issues of economic socialization in distance learning. An initiative implemented by the University of Economics in Krakow as part of the university’s third mission was analyzed. For the purposes of this research, the focus was on classes with school children, which were a key part of the Eyes Wide Open project (December 2020–June 2021). This project was financed by the National Center for Research and Development. The awarded projects are an example of an initiative that falls within the scope of the third mission of the university, including those dedicated to issues related to the economic socialization of children. In order to implement the adopted research assumptions, the participant observation method was used. The article presents the results of the author’s observations that were collected during the classes. The course of the educational process was studied remotely, and an attempt was made to find answers to the research questions posed. On the basis of the considerations, conclusions and recommendations were formulated that may contribute to the improvement of the quality of remote teaching activities.
- ItemEfektywność wydatków na ochronę socjalną w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej – analiza z wykorzystaniem metody DEA(Wydawnictwo KUL, 2022) Karmela, ZbigniewZasadniczym celem artykułu jest analiza porównawcza efektywności nakładów na ochronę socjalną w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej. Tak przeprowadzone badanie pozwoliło dodatkowo określić, z których krajów można czerpać wzorce w zakresie projektowania polityki gospodarczej w tym zakresie. Badanie przeprowadzono z użyciem metody Analizy Obwiedni Danych (Data Envelopment Analysis – DEA). Dotyczyło ono okresu 2014–2016 w przypadku nakładów oraz 2017–2019 dla rezultatów. Wskaźniki efektywności względnej zostały wyliczone za pomocą modelu CCR zorientowanego na nakłady. Oszacowania uzyskane z modelu pokazały, że efektywność polityki w zakresie wydatkowania środków na ochronę socjalną jest umiarkowana. Współczynnik efektywnościla Polski wyniósł 0,780, co uplasowało ją na dziewiątej pozycji wśród 28 analizowanych krajów. Państwami wzorcowymi w zakresie poszukiwania rozwiązań zwiększenia efektywności wydatków na ochronę socjalną okazały się być Rumunia oraz – w znacznie mniejszym stopniu – Grecja. Istotność przeprowadzonej analizy wynika z faktu, iż nakłady na cele socjalne stanowią największy udział pośród wszystkich grup wydatkowych w ramach sektora publicznego. Dlatego efektywność w ich rozdzielaniu mocno wpływa także na ogólną efektywność wydatkowania całości środków publicznych. Artykuł ma charakter opracowania badawczego. The main purpose of this study is the comparative analysis of the effectiveness of social protection in Poland in comparison with other EU countries. The study was conducted in such a way that it allowed to determine which countries could serve as models in the field of economic policy design. The study is based on Data Envelopment Analysis and concerns the period 2014–2016 for inputs and 2017–2019 for outputs. Relative efficiency indicators have been calculated using the input-oriented CCR model. According to the model estimates, the effectiveness of funds disbursement for social protection is moderate in Poland. The effectiveness ratio was 0.780, which gave Poland 9th place in the ranking of the 28 countries analysed. The reference countries for Poland in the field of social protection policy solutions are Romania, and to a lesser extent, Greece. Expenditures on social purposes have the largest share among all expenditure groups within the public sector. Therefore the efficiency in their distribution strongly affects the overall effectiveness of spending of all public funds. The paper is a synthesis from a research study.
- ItemHuman Rights and Investment Arbitration – Fields of Interaction(Wydawnictwo KUL, 2022) Michalska-Guzik, MagdalenaThe main scientific purpose of this article is to identify and analyse legal issues that arise between human rights and investment arbitration. At first glance, these two branches of public international law remain completely unrelated and do not have any significant features in common. However, it appears that despite this distinction, there is an interaction between investment arbitration and human rights, which implies a number of significant legal problems. These problems can possibly include the violation of human rights of citizens of the state hosting an investment by a foreign investor. On the other hand, a state can be unable to fulfil its legal obligations regarding human rights due to the necessity to protect foreign investment as agreed in investment treaties or, to the contrary, it may violate its contractual obligations towards an investor and afterwards defend itself throughout arbitration proceedings by stating that this violation has been necessary in order to protect human rights. It turns out that all parties to the dispute, both investors and host States – occasionally turn to human rights in order to reinforce their respective positions. The interaction between human rights and investment arbitration is of a very complex nature and although it is more and more often emphasized that it may occur, the situations in which this occurrence is likely to happen are not entirely clear yet. The author, after presenting some general remarks on the interaction between human rights and investment arbitration, discusses the most common scenarios in which human rights issues may appear in the course of investment arbitration proceedings. Finally, she concludes that there do exist some fields of interaction between human rights and investment arbitration as well as situations in which the conflict between them may appear. Identifying these conflicts would help to understand the complex relationship between the two legal regimes in question. It will also lay the foundation for further research on how to ensure the ultimate scope of human rights protection throughout the different stages of investment arbitration proceedings. Głównym naukowym celem artykułu jest zidentyfikowanie oraz przeanalizowanie problemów prawnych powstających na styku praw człowieka oraz międzynarodowego arbitrażu inwestycyjnego. Choć wydaje się, że te dwie dziedziny prawa publicznego międzynarodowego pozostają całkowicie odrębne i nie posiadają żadnych elementów wspólnych, w pewnych przypadkach dochodzi między nimi do interakcji, co implikuje szereg problemów prawnych. Tytułem przykładu można wskazać sytuację inwestora, który narusza prawa człowieka mieszkańców państwa przyjmującego inwestycję. W innym scenariuszu to państwo przyjmujące może nie być w stanie skutecznie wypełnić swoich obowiązków w zakresie praw człowieka, z uwagi na wypełnianie zobowiązań wynikających z traktatów inwestycyjnych, bądź też przeciwnie – może złamać zobowiązania, jakie posiada względem inwestora zagranicznego, a następnie w toku postępowania arbitrażowego bronić się, wskazując, iż działania takie były podyktowane koniecznością ochrony praw człowieka w tym państwie. Obie strony konfliktów rozstrzyganych w arbitrażu inwestycyjnym – zarówno inwestorzy, jak i państwa przyjmujące – sporadycznie zatem podnoszą w toku postępowania arbitrażowego argumenty odnoszące się do praw człowieka. Interakcja praw człowieka i arbitrażu inwestycyjnego ma bardzo złożony i trudny do jednoznacznego zdefiniowania charakter i choć została ona już jakiś czas temu dostrzeżona przez przedstawicieli nauki, to jednak w dalszym ciągu sytuacje, w których może dochodzić do tej interakcji, nie zostały kompleksowo scharakteryzowane. Autorka, po zaprezentowaniu podstawowych zagadnień dotyczących natury interakcji zachodzącej pomiędzy arbitrażem inwestycyjnym a prawami człowieka, analizuje najbardziej typowe scenariusze, w jakich może dochodzić do podnoszenia argumentów dotyczących praw człowieka w toku postępowania arbitrażowego. W konkluzji stwierdza, że istnieją pewne punkty styczne pomiędzy omawianymi porządkami prawnymi, w pewnych sytuacjach pojawiają się ponadto między nimi trudne do rozstrzygnięcia konflikty. Identyfikacja tych konfliktów ułatwi zrozumienie złożonej relacji zachodzącej pomiędzy prawami człowieka a arbitrażem inwestycyjnym, a w dalszej konsekwencji – na zapewnienie optymalnego stopnia ochrony praw człowieka na różnych etapach postępowania arbitrażowego.
- ItemNadmiar regulacyjny na zglobalizowanych rynkach finansowych na przykładzie Unii Europejskiej(Wydawnictwo KUL, 2022) Okoń, SzymonW Unii Europejskiej w ostatnich latach zauważyć można wiele zmian o charakterze regulacyjnym w obszarze rynku finansowego. Na podstawie przeprowadzonych analiz należy stwierdzić, że, co do zasady, zmiany regulacyjne wprowadzane na poziomie UE należy ocenić pozytywnie, w szczególności z punktu widzenia celu, któremu mają służyć. Trudniej jest natomiast zgodzić się z tym, że potrzebne jest przyjmowanie tak wielu i tak bardzo szczegółowych przepisów prawnych. Warto bowiem zauważyć, że w niektórych przypadkach (np. agencje ratingowe czy zarządzający alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi) doszło do objęcia regulacjami podmiotów, które dotychczas nie musiały mierzyć się z wyzwaniem działania w ściśle przyjętych ramach prawnych. W innych obszarach (np. usługi inwestycyjne, adekwatność kapitałowa, fundusze inwestycyjne) znacznie rozbudowano regulacje prawne powodując, że podmioty nadzorowane muszą dostosować się do nowej rzeczywistości. Trudno byłoby nie zgodzić się ze stwierdzeniem, że w niektórych przypadkach mierzymy się z „nadmiarem regulacyjnym”, tj. szczególnym doregulowaniem przez prawodawcę określonych sfer działalności. W konsekwencji nowe przepisy prawne wypełniają stawiany im cel w postaci ograniczenia ryzyka, ale powodują również w wielu przypadkach „nadmierną uciążliwość”, np. istotne koszty regulacyjne (przede wszystkim związane z dostosowywaniem się do przepisów prawnych, w tym tworzeniem w instytucjach finansowych zespołów odpowiedzialnych za nadzór ze zgodnością regulacyjną). There have been many regulatory changes in the area of the financial markets in the European Union in recent years. On the basis of the conducted analyses, it should be stated that, as a rule, regulatory changes introduced at the EU level should be assessed positively, in particular from the point of view of the purpose they are to serve. On the other hand, it is more difficult to agree that there is a need to adopt so many and so very detailed legal provisions. It is worth noting that in some cases (e.g. rating agencies or alternative investment fund managers), there are regulations relating to entities that so far have not faced such challenges. In other areas (e.g. investment services, capital adequacy, investment funds), the legal regulations have been significantly expanded, causing that the regulated entities have to adapt to new reality. It would be difficult to disagree with the statement that in some cases we face regulatory excess, i.e. specific regulation of certain spheres of activity by the legislator. As a consequence, the new legal provisions may fulfill their risk reduction objective but they also cause disproportionate burdens in many cases, including significant regulatory costs.
- ItemW poszukiwaniu harmonii między ekonomią pracy a kosztami pracy. Studium przypadku przedsiębiorstwa Wawel SA(Wydawnictwo KUL, 2022) Orzeszak, KarolPraca jest ważnym czynnikiem w procesie produkcji, a zarazem przedmiotem zainteresowania ekonomii pracy. Problematyka kosztów pracowniczych jest obecnie, w czasach pandemii nowego koronawirusa, bardzo istotna oraz aktualna w kontekście wyzwań, przed którymi stanęły współczesne przedsiębiorstwa. Wynagrodzenia pełnią wiele kluczowych funkcji: z jednej strony są podstawowym źródłem dochodów gospodarstw domowych, z drugiej zaś – zajmują podstawowe miejsce w strukturze kosztów działalności. Przedsiębiorstwa funkcjonują w turbulentnym otoczeniu ekonomicznym i prawnym, stąd kompleksowa analiza kosztów pracowniczych, w tym określenie przyczyn zachodzących zmian, jest kluczowa w zarządzaniu podmiotami gospodarczymi, jak i w ich ocenie przez inwestorów. Work is an important factor in the production process and, at the same time, a subject of interest in labor economics. Nowadays, in the times of the new coronavirus pandemic, the issue of employee costs is very important and up-to-date in the context of the denominations faced by modern enterprises. Salaries have many key functions. On the one hand, they are the primary source of household income, and on the other, they occupy a fundamental place in the structure of operating costs. Enterprises are operating in turbulent economic and legal environment. Hence, a comprehensive analysis of employee costs, including the determination of the reasons for the changes taking place is crucial in the management of business entities and in their assessment by investors.