Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2023, Tom 66, Nr 1
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
- ItemSpołeczna i poznawcza tożsamość socjologii medycyny w ujęciu Eliota Freidsona(Wydawnictwo KUL, 2023) Piątkowski, Włodzimierz; Zalewska-Blechar, PatrycjaEliot Freidson jest uważany za pioniera i współtwórcę klasycznej socjologii medycyny. Jego prekursorskie badania prowadzone w latach sześćdziesiątych XX wieku pozwoliły stworzyć unikalną koncepcję opisującą i interpretującą codzienne, powtarzające się zachowania związane ze zdrowiem i chorobą, rozgrywające się na poziomie rodziny, środowiska lokalnego, miejsca pracy etc. Inicjatorami i realizatorami tych zachowań są zwykli ludzie (laicy), którzy kontaktują i konsultują się w sprawach zdrowotnych ze swoimi najbliższymi (rodzina, sąsiedzi, znajomi, koledzy z pracy). Ta sieć zachowań, interakcji, tworzy obszar określany przez Freidsona „laickimi ofertami pomocy w chorobie”. Celem artykułu jest opis i interpretacja koncepcji Freidsona i sposobów ich adaptacji w polskiej socjologii medycyny. Wybrane przykłady badań socjomedycznych inspirowane poglądami Freidsona ukazują niemalejącą atrakcyjność omawianego modelu interpretacji obszaru życia społecznego wyznaczonego pojęciami: zdrowie – choroba – medycyna.
- ItemWiara w dogmaty maryjne dorosłych katolików w Polsce na przełomie XX i XXI wieku. Na podstawie wyników badań socjologicznych(Wydawnictwo KUL, 2023) Baniak, JózefW artykule ukazano wiarę dorosłych katolików w Polsce w dogmaty maryjne. Podstawę tej prezentacji stanowią wyniki badań socjologicznych zrealizowanych na przełomie XX i XXI wieku wśród dorosłych katolików zamieszkujących miasta i wsie. Badania uwzględnione w tym artykule zostały zrealizowane przez autorów za pomocą różnych metod socjologicznych. Badania te wykazały, że nastawienie dorosłych katolików do dogmatów maryjnych było zróżnicowane i zależne od takich czynników jak płeć, miejsce zamieszkania, wiek, deklaracje wiary religijnej i praktyk kultowych. Badania wykazały, że w XXI wieku mniej dorosłych katolików akceptowało dogmaty religijne i wierzyło w ich sens religijny niż w XX wieku.
- ItemOd „homologacyjnej jednolitości” religii ku waloryzacji różnorodności jej wyrazu. Próba rekonstrukcji myśli papieża Franciszka(Wydawnictwo KUL, 2023) Prüfer, Paweł EdwardW artykule przedstawiono zarysy nowego modelu przeżywania i doświadczania wiary, który wyłania się z refleksji papieża Franciszka. Można mówić o nowym spojrzeniu na wartości religijne i duchowe, przekraczającym sztywny, jednolity i sformalizowany model, usankcjonowany autorytatywnie. Większość refleksji papieża, które stały się głównym źródłem dla niniejszej analizy socjologicznej, zamieszczona została w watykańskim czasopiśmie „L’Osservatore Romano”. W pierwszej części tekstu podjęto próbę nakreślenia krytycznego stosunku do religijności formalnej, w drugiej przedstawiono pozytywny zarys wspomnianego nowego modelu religijności i duchowości.
- ItemDoświadczenie religijne jako subiektywne przeżywanie sacrum w teoretycznych i empirycznych odsłonach(Wydawnictwo KUL, 2023) Zaręba, Sławomir H.; Gawlak, MaciejW społeczeństwach nowoczesnych, w odróżnieniu od tradycyjnych, religijna interpretacja życia codziennego nie jest już tak oczywista i powszechna, jak to było kiedyś. Socjologowie religii zgodnie zdają się twierdzić, iż tożsamość duchowa jednostek i grup przestaje być budowana na gruncie wartości religijnych, a coraz częściej w oparciu o treści, które lansują nowoczesne media. To nowe technologie, świat cyfrowy przeobrażają społeczeństwa i zmieniają optykę postrzegania oraz ocenę zarówno rzeczywistości materialnej, jak i niematerialnej, by niekiedy wprost zakwestionować transcendentny Autorytet. W kontekście tychże zmian zasadne wydaje się dziś pytanie o istotę i miejsce doświadczenia religijnego w życiu jednostki i o jej stosunek do sacrum. Stąd też kluczowym przedmiotem niniejszego opracowania jest owa dymensja religijności – zaproponowana przed laty przez Glocka i Starka – która najbardziej wymyka się prostym, statystycznym analizom i opisom, a będąc silnie spersonalizowana, jednocześnie wskazuje na głębokie przeżycia wewnętrzne. Jednak mimo tego, iż doświadczenie religijne – pozostając jednym z najintensywniejszych doznań, a te, jak wiadomo, są trudne badawczo do uchwycenia – najczęściej lokuje się w obszarze eksploracji psychologii, to przecież posiada również uwarunkowania społeczne, stając się także przedmiotem zainteresowania socjologii. Potwierdzają to przywołane orientacje teoretyczne i empiryczne, które dodatkowo dowodzą złożoności oraz wielowymiarowości tegoż zjawiska.
- ItemCelebryci w strukturze społecznej(Wydawnictwo KUL, 2023) Domański, HenrykArtykuł dotyczy celebrytów jako kategorii społecznej w odniesieniu do Polski. Jest próbą odpowiedzi na pytanie, w jakim sensie celebryci są elementem hierarchii klasowej, czy można ich nazywać „klasą społeczną” i w jakim stopniu ich obecność oddziałuje na dystanse klasowe. Przedstawione poniżej argumenty przemawiają za słabym oddziaływaniem celebrytów na stratyfikację klasową, czego przejawami są wyjątkowo duża fluktuacja, brak zinstytucjonalizowanych zasad napływu i nieprzewidywalna wartość rynkowa. Celebryci cieszą się sporą popularnością, wykreowali nowe wzory zachowań, a wypowiadanie się ich na różne tematy skłania do naśladowania. Niemniej baza rekrutacyjna do tej kategorii społecznej jest bardzo szeroka, co utrudnia jej konsolidację i powoduje brak spójności wewnętrznej, sytuując ją poza strukturą klasową.