Roczniki Nauk Społecznych, 2023, T. 51, nr 4: Film in Media Culture

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/6529

Browse

Recent Submissions

Now showing 1 - 5 of 13
  • Item
    Pier Paolo Pasolini and Christianity. Some Facets of a Complex Relationship
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Zwick, Reinhold
    With his multifaceted artistic works and still remarkably relevant critical writings, Pier Paolo Pasolini (1922-1975) continues to enjoy a high level of international attention almost fifty years after his death. This article profiles the central, yet mostly underestimated role of Christian faith in Pasolini’s life and work, despite his self-description as an atheist. Partly in an overview, partly in unfolded samples, selected biographical testimonies, literary works, and films by Pasolini are examined, in particular his two very important, but unrealized film projects “Saint Paul” and “Porno-Theo-Colossal,” his last script and intended capstone of his directorial works. In the process, the striking Christological vein becomes visible, which profoundly pervades not only Pasolini’s oeuvre, but also his life. Mit seinen vielgestaltigen künstlerischen Arbeiten und bemerkenswert aktuell gebliebenen kulturkritischen Schriften erfreut sich Pier Paolo Pasolini (1922-1975) auch fast fünfzig Jahre nach seinem Tod ungebrochen hoher internationaler Aufmerksamkeit. Der vorliegende Beitrag profiliert die zentrale, gleichwohl zumeist unterschätzte Rolle des christlichen Glaubens für Pasolinis Leben und Werk, ungeachtet seiner Selbstbezeichnung als Atheist. Teils überblickshaft, teils in entfalteten Stichproben kommen dazu ausgewählte biographische Zeugnisse, literarische Arbeiten und Filme Pasolinis in den Blick, insbesondere seine beiden ihm sehr wichtigen, unrealisiert ge-bliebenen Filmprojekte „Der heilige Paulus“ und sein letztes Filmskript „Porno-Theo-Kolossal,“ der intendierte Schlussstein und die Summe seiner Regiearbeiten. Dabei wird die markante christologische Ader sichtbar, die nicht nur Pasolinis Oeuvre, sondern auch sein Leben tiefgreifend durchformt. Dzięki swoim różnorodnym dziełom artystycznym i niezwykle aktualnym pismom krytycznym pod względem kulturowym Pier Paolo Pasolini (1922-1975) prawie pięćdziesiąt lat po swojej śmierci nadal cieszy się dużym zainteresowaniem międzynarodowym. Artykuł przedstawia centralną, choć przeważnie niedocenianą, rolę wiary chrześcijańskiej w życiu i twórczości Pasoliniego, niezależnie od tego, iż sam siebie określał jako ateistę. Badane są wybrane świadectwa biograficzne, dzieła literackie i filmy Pasoliniego, w szczególności jego dwa bardzo ważne dla niego, niezrealizowane projekty filmowe „Święty Paweł” oraz jego ostatni scenariusz filmowy „Porno-Theo-Kolossal” (zamierzone zwieńczenie jego dzieł reżyserskich). W wynikach badań ujawnia się uderzający wątek chrystologiczny, który głęboko kształtuje nie tylko twórczość Pasoliniego, ale także jego życie.
  • Item
    Pitfalls of the Pseudo-Biblical Films
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Lis, Marek
    In the first decades of the 21st century, more than 70 feature films have already been produced in various cultural and religious contexts, with Jesus of Nazareth as the central figure; among them there is the ambitious and innovative project of the series The Chosen, scheduled for seven seasons. The creators are inspired by the Gospels and other books of the Bible, but many of these works, uncritically adopted by some catechists, turn out to be films that depart from the content and meaning of the biblical books (e.g. The Shack, Noah). In this way, do attractive works of audiovisual popular culture, produced outside the context of the Church’s faith, reinterpreting profoundly the content of the Gospels, not become new loci theologici, however, leading the viewer into theological pitfalls? Pierwsze dwudziestolecie XXI wieku przyniosło już ponad 70 filmów fabularnych realizowanych w różnych kontekstach kulturowych i religijnych, których pierwszoplanową postacią jest Jezus z Nazaretu; wśród niech znajduje się ambitny i nowatorski projekt realizowanego od 2019 roku serialu The Chosen, zaplanowanego na 7 sezonów. Twórców inspiruje zarówno Ewangelia, jak i pozostałe księgi Pisma Świętego jednak wiele z tych utworów, bezkrytycznie przyjmowanych m.in. przez katechetów, okazuje się filmami odchodzącymi od treści i znaczenia ksiąg biblijnych (np. Chata, Noe). Czy w ten sposób atrakcyjne utwory audiowizualnej kultury popularnej, powstające poza kontekstem wiary Kościoła, reintepretujące nieraz głęboko treści Ewangelii, nie stają się nowymi loci theologici, wiodącymi jednak widza na manowce?
  • Item
    Communicating Religious Content and the Reception of Meanings in Social Space: The Series Saviour Under the Birches
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Abassy, Małgorzata
    The article contains an analysis of the content of the 12-part series entitled Saviour under the Birches. The main idea of the director, Leonid Eydlin, to show the audience the ordinary side of life, however related to faith and the search for the right decisions in difficult situations, was confronted with the comments of the viewers, posted under subsequent parts of the series on youtube.com, kinopoisk.ru, otzovik.com, and kino-teatr.ru. The source material is treated as a cultural text in the Lotman sense. Content analysis and the hermeneutic method, taking into account contexts, are the research methods. Analyses of the content of the series made it possible to show that Eidlin’s intention to show Orthodoxy as a religion culture, based on the realities of everyday life of an ordinary man, preoccupied with material problems but also searching for the meaning of the problems affecting him in the non-material world. The analysis of Internet users’ comments, in turn, showed that they identify their problems with those experienced by the characters in the series. Artykuł zawiera analizę treści 12-częściowego serialu pt. Zbawiciel pod brzozami (2003). Główny zamysł reżysera, Leonida Ejdlina, by pokazać widzom zwyczajną stronę życia, związaną z wiarą i z poszukiwaniem właściwych decyzji w trudnych sytuacjach, został skonfrontowany z komentarzami widzów, zamieszczanymi pod kolejnymi częściami serii na youtube.com, kinopoisk.ru, otzovik.com oraz kino-teatr.ru. Materiał źródłowy jest traktowany jako tekst kultury, w ujęciu Łotmanowskim. Przyjętą metodą badawczą jest analiza treści oraz metoda hermeneutyczna, uwzględniająca konteksty. Analizy treści serialu pozwoliły wykazać, że Ejdlin zrealizował swój zamysł pokazania prawosławia jako religii-kultury, opartej na realiach codzienności życia zwykłego człowieka, zaabsorbowanego problemami materialnymi, a jednocześnie poszukującego sensu dotykających go problemów w świecie pozamaterialnym. Analiza komentarzy internautów, z kolei, uwidoczniła, że utożsamiają oni swoje problemy z tymi, których doświadczają bohaterowie serialu.
  • Item
    Stereotypical Elements in the Narrative Structure of the Nationally “Other” in Contemporary Polish and Ukrainian Cinema
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Rosinska, Olena
    This paper researches topical Ukrainian and Poland cinema narratives related to interaction with the representatives of other nationalities in the territory of one country. The purpose of the research is to analyse changes in intercultural narratives related to the national stereotypes in contemporary films. The current development stage of the world culture requires new narratives –signals about that appear in the world and Ukrainian cinema. For Ukraine, these narratives become especially relevant after 2014. Now, the Ukrainians are thinking over their history and their relationship with those who the history united them with in a new way. This is perfectly illustrated by the films under analysis, Why I Am Alive (Ukrainian title: Chomu ya zhyvyi) (2015) and Shchedryk (2022), where the characters build a new discourse of their value-based existence by getting released from national stereotypes. Some stereotypes are analysed extensively in relation to films Lessons of Farsi, The Pianist, The Jew (Żyd). W publikacji badane są aktualne narracje kina ukraińskiego i polskiego dotyczące interakcji z przedstawicielami innych narodowości na terytorium jednego kraju. Celem badań jest analiza zmian w narracjach międzykulturowych związanych ze stereotypami narodowymi we współczesnych filmach. Obecny etap rozwoju kultury światowej wymaga nowych narracji; sygnały o tym pojawiają się w kinie światowym i ukraińskim. Dla Ukrainy te narracje stają się szczególnie aktualne po 2014 roku. Teraz Ukraińcy zastanawiają się nad swoją historią i relacjami z tymi, z którymi historia ich zjednoczyła w nowy sposób. Analizowane filmy Dlaczego żyję (ukr. „Chomu ya zhyvyi”) (2015) i Shchedryk (2022), w których bohaterowie budują nowy dyskurs swojej wartościowej egzystencji poprzez uwolnienie się od narodowych stereotypów, są tego znakomitym przykładem. W szerszej analizie wybranych stereotypów uwzględniono filmy Lekcje perskiego, Pianista, Żyd.
  • Item
    Holiness and Sin in Selected Films by Federico Fellini
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Ziółkowska-Kurczuk, Natasza
    The subject of this article is the search for Christian themes presented in non-obvious ways in selected films of Federico Fellini. The analyzed films Nights of Cabiria, Rome and Sweet Life are united by the social space of Rome, marked by both the stigma of ancient culture and the Vatican, as the seat of the ecclesiastical state. The films are also tied together by the final portrait of the heroines, which has the character of a meta-linguistic personal gesture made by the director. The paintings differ in narrative style and structure, but all of them raise questions about moral principles and question or even challenge religious and cultural values in search of deeper meaning. Rome appears as a modern city of sin (the biblical Sodom and Gomorrah), where holiness and purity are increasingly difficult to find. Przedmiotem artykułu jest poszukiwanie wątków chrześcijańskich obecnych w nieoczywisty sposób w wybranych filmach Federico Felliniego. Analizowane filmy Noce Cabirii, Rzym i Słodkie życie łączy przestrzeń społeczna Rzymu, naznaczonego zarówno piętnem antycznej kultury, jak i Watykanu, jako siedziby państwa kościelnego. Filmy spaja też finałowe portretowe ujęcie bohaterek, mające charakter metajęzykowego osobistego gestu reżysera. Omawiane obrazy różnią się sposobem narracji i strukturą, ale wszystkie stawiają pytania o zasady moralne i podają w wątpliwość, a nawet kwestionują wartości religijne i kulturowe, poszukując głębszego sensu. Rzym jawi się jako współczesne miasto grzechu (biblijna Sodoma i Gomora), gdzie świętość i czystość coraz trudniej odnaleźć.