Roczniki Nauk Społecznych, 2023, T. 51, nr 1: Studies of Knowledge: Selected Issues
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Now showing 1 - 5 of 10
- ItemClassical Philosophy of Truth and Karl Popper’s Conception of Objective Knowledge(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Kowalczyk, StanisławThe paper has two parts. The first part treats of the truth’s conception of classical Christian philosophy of saint Augustin and saint Thomas Aquinas. They give the definition of truth as adaequatio of human intellectual judments and things. The wrong interpretations of truth are consequence disregard’s of truth’s one elements: object of knowledge – things (philosophical idealism) or subject of knowledge – activity of mind (epistemological sensualism). According to the classical philosophy truth is not only objectiv but also constant and universal. The fallowers of Marxism, liberalism and postmodernism accept epistemological and axiological relativism. The second part of paper explains Karl Popper’s conception objectiv knowledge. He rejects epistemology of neopositivism and extreme rationalism, but suggests supercritical theory of objective knowledge. He also proposes the method of tests and mistakes in the scientific search of truth. Popper distinguishs theree parts of world: physical things, human’s consciousness and objective ideas/values. The objective knowledge is possible only in the last world, but she is not certain. Artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza część traktuje o koncepcji prawdy klasycznej filozofii chrześcijańskiej św. Augustyna i św. Tomasza z Akwinu, którzy podają definicję prawdy jako adaequatio ludzkich intelektualnych sądów i rzeczy. Błędne interpretacje prawdy są konsekwencją lekceważenia jednego elementu prawdy: przedmiotu wiedzy – rzeczy (idealizm filozoficzny) lub podmiotu wiedzy – działania umysłu (sensualizmu epistemologicznego). Według filozofii klasycznej prawda jest nie tylko obiektywna, ale także stała i uniwersalna. Zwolennicy marksizmu, liberalizmu i postmodernizmu akceptują relatywizm epistemologiczny i aksjologiczny. Druga część artykułu wyjaśnia pojęcie obiektywnej wiedzy Karla Poppera. Odrzuca on epistemologię neopozytywizmu i skrajnego racjonalizmu, ale proponuje nadkrytyczną teorię wiedzy obiektywnej. Proponuje również metodę prób i błędów w naukowym poszukiwaniu prawdy. Popper wyróżnia trzy światy: rzeczy fizyczne, świadomość człowieka i obiektywne idee/wartości. Obiektywna wiedza jest możliwa tylko w ostatnim świecie, ale nie jest pewna.
- ItemUniversity Service. Plato’s Academy and the Modern University(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Śliz, Anna; Szczepański, Marek S.In the history of the university, it is possible to indicate life events and words like those of Kazimierz Twardowski about dignity and job of the university. These words are also important in the context of modernity, as the university, the primitive sources of which we can find in Ancient Greece, was coming through various times until it became an iconic institution of the postmodern society. The university is a place of forming and multiplying the capital and archiving knowledge. The article is an attempt to recreate dynamics of academic life from the Greek academy to the 21st century university. W dziejach uniwersytetu wskazać można przełomowe wydarzenia i słowa, jak te prof. Kazimierza Twardowskiego o dostojeństwie i powinnościach uczelni. To słowa również ważne w kontekście współczesności, gdyż uniwersytet, którego praźródła odnajdujemy w starożytnej Grecji, przechodził różne losy, aż stał się ikoniczną instytucją społeczeństwa ponowoczesnego. Uniwersytet to miejsce kształtowania i pomnażania kapitałów oraz archiwizowania wiedzy. Artykuł jest próbą odtworzenia dynamiki życia uniwersyteckiego od greckiej akademii do uniwersytetu XXI wieku.
- ItemChanges in Academic Ethics – Remarks on the Margin(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Woroniecka, GrażynaIn the article I discuss the concept of The University in ruins by Bill Readings. I briefly present the changes that have taken place in universities in Poland in the sphere of ethical orientations towards institutional transformations. I analyze the possibilities of preserving the value of the didactic process in the conditions of teaching commodification, and I also examine the effects of the “logic of accountability” for research and scientific advancement. I put forward the thesis that the “discourse of excellence”, which makes the university a kind of bureaucratic-capitalist enterprise, causes the formation of a new moral code of academic staff – not yet written down, but already noticeable. W artykule podejmuję dyskusję z koncepcją Uniwersytetu w ruinie Billa Readingsa. Przedstawiam skrótowo zmiany, jakie zaszły w uniwersytetach w Polsce w sferze orientacji etycznych wobec przekształceń instytucjonalnych. Analizuję możliwości zachowania wartości procesu dydaktycznego w warunkach komodyfikacji nauczania, a także badam skutki „logiki rozliczalności” dla badań i awansów naukowych. Stawiam tezę, iż „dyskurs doskonałości”, który czyni z uniwersytetu rodzaj biurokratyczno-kapitalistycznego przedsiębiorstwa, powoduje kształtowanie się nowego kodeksu moralnego kadr akademickich – jeszcze nie spisanego, ale już dostrzegalnego.
- ItemMemoria Gratum Facit. The Labyrinths of Memory and the Alleys of Gratitude. Sociological Sketches(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Świątkiewicz, WojciechMemory belongs to the order of the world of culture and controls the rules of social life, both group and individual. Memory is the tissue of collective life, the center of concentration and the guarantor of cultural and social identity, and its loss, misappropriation or neglect lead to the breakdown of social bonds, and ultimately to the disintegration and disappearance of the community. By its very nature, memory includes the events of the past, which is ontologically closed, but remains epistemologically open. Gratitude is the realm of memory. The transfusion of memory and gratitude is necessary to preserve and nurture cultural identity both in the perspective of the dynamics of the individual’s biography and in relation to various micro- and macro-social figures of collective life. Pamięć należy do porządku świata kultury i steruje regułami życia społecznego zarówno grupowego, jak i jednostkowego. Pamięć jest tkanką życia zbiorowego, ośrodkiem skupienia i gwarantem kulturowej i społecznej tożsamości, a jej utrata, sprzeniewierzenia lub lekceważenia prowadzą do rozpadu więzi społecznych, a w ostateczności do rozkładu i zaniku społeczności. Pamięć z istoty swej obejmuje wydarzenia przeszłości, która jest ontologicznie zamknięta, ale pozostaje epistemologicznie otwarta. Wdzięczność jest dziedziną pamięci. Transfuzja pamięci i wdzięczności jest konieczna dla zachowania i pielęgnowania tożsamości kulturowej zarówno w perspektywie dynamiki biografii jednostki, jak i w odniesieniu do różnych mikro- i makrospołecznych postaci życia zbiorowego.
- ItemWhy Do We Need the Sociology of (Non)Knowledge?(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Drozdowski, RafałThe first part of the paper is a synthetic presentation of the most important assumptions of the sociology of non-knowledge. The sociology of non-knowledge is presented both as a scientific project that aims to track the social determinants of non-knowledge and as a scientific project that aims to understand the social need for non-knowledge and the functions that non-knowledge performs in society. The second part of the paper is an attempt to indicate the most important research tasks facing the sociology of non-knowledge today. Pierwsza część artykułu jest syntetyczną prezentacją najważniejszych założeń socjologii nie-wiedzy. Socjologia niewiedzy jest w niej zaprezentowana zarówno jako projekt naukowy, który ma tropić społeczne uwarunkowania niewiedzy, jak i jako projekt naukowy, który ma starać się zrozumieć społeczną potrzebę niewiedzy i funkcje, jakie niewiedza pełni w społeczeństwie. Druga część artykułu jest próbą wskazania najważniejszych zadań badawczych stojących dzisiaj przed socjologią niewiedzy.