Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2019, Tom 62, Nr 3
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
- ItemBezpieczeństwo jako wartość prawnie chroniona(Wydawnictwo KUL, 2019) Karpiuk, MirosławJedną z podstawowych wartości prawnie chronionych jest bezpieczeństwo. Ze względu na jego charakter prawodawca zabezpiecza je nie tylko w drodze przepisów ustawowych, ale też w Konstytucji RP, w związku z czym uzyskało ono wymiar ustrojowy. W aspekcie personalnym chronione jest bezpieczeństwo obywateli, instytucjonalnym – bezpieczeństwo państwa, materialnym – bezpieczeństwo publiczne, ekologiczne, ekonomiczne, społeczne itp. Z punktu widzenia bezpieczeństwa i jego znaczenia dla społeczeństwa i państwa, dopuszcza się ochronę tej wartości kosztem wolności i praw człowieka i obywatela. Ingerencja w te swobody konstytucyjne nie może jednak naruszać ich istoty, jest dopuszczalna jeżeli w inny sposób nie da się zapewnić bezpieczeństwa, a przy tym nie może być nadmierna. Ustrojodawca wyraźnie przewiduje, że ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Podobnie w przypadku stanowienia przepisów porządkowych, bezpieczeństwo jest jedną z kluczowych przesłanek ich stanowienia. W zakresie nieuregulowanym w ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. Zbliżone rozwiązania prawne zostały przewidziane dla powiatu i województwa. I tak w zakresie nieuregulowanym w ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, rada powiatu może wydawać powiatowe przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia obywateli, ochrony środowiska naturalnego albo do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego, o ile przyczyny te występują na obszarze więcej niż jednej gminy. W zakresie nieuregulowanym w przepisach powszechnie obowiązujących wojewoda może wydawać rozporządzenia porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia oraz do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. Przepisów porządkowych nie może wydawać samorząd województwa. One of the basic, legally protected values is safety. Due to its nature, an employer provided protection not only by means of laws and regulations, but also by the Constitution of the Republic of Poland and as such the safety took on a new dimension. In the personal aspect – civil safety is protected, in the institutional aspect – the safety of the country, in the substantive aspect – public, economic, social safety etc. From the point of view of the safety and its importance for the society and the country, the protection of this value is allowed at the expense of the freedom, human and citizen rights. Such interference in the constitutional freedoms cannot however infringe their essence and it is allowed only if the safety cannot be provided by other means, but at the same time it cannot be excessive. The legislator clearly provides that any limitation upon the exercise of constitutional freedoms and rights may be imposed only by law, and only when necessary in a democratic state for the protection of the state and public order or for the protection of the natural environment, health and public morals or for the protection of freedoms and rights of other people. Similarly to ensuring enforcement regulations, safety is one of the most important premises for their implementation. The municipal council may pass enforcement regulations within a scope not otherwise regulated in acts or other regulations commonly applicable regulations if such is necessary for the protection of human life or health and to assure public order, peace and security. Similar legal measures are meant for the voivodship and poviat. The municipal council may pass enforcement regulations within a scope not otherwise regulated in acts or other regulations commonly applicable regulations, in duly justified cases, provided that the reasons occur within the area of more than one municipality. The voivode can pass enforcement regulations within a scope not otherwise regulated in acts or other regulations commonly applicable if such is necessary for the protection of human life or health and to assure public order, peace and security. Enforcement regulations cannot be passed by a province government.
- ItemTechniczne „rozszerzenia” ciała i wartość ciała ludzkiego(Wydawnictwo KUL, 2019) Gruchoła, MałgorzataCelem artykułu było ukazanie wpływu zmian w systemie: ciało - maszyna, będących skutkiem zastosowania innowacyjnych technologii i strategii cyborgizacji na postrzeganie i wartościowanie ciała ludzkiego we współczesnym społeczeństwie. Zastosowałam dwie perspektywy badawcze. Z jednej strony nieinwazyjne działanie systemu ciało - maszyna jako przejaw transgresji; z drugiej: funkcjonowanie maszyny połączonej z ciałem (egzorozszerzenia), funkcjonowanie maszyny w ciele (endorozszerzenia) oraz funkcjonowanie ciała w maszynie (mind uploading), jako przejaw transhumanizmu. Podejmując problem sformułowany w tytule artykułu, przyjęłam hipotezę, iż podważanie naturalnego statusu ciała ludzkiego w społeczeństwie postbiologicznym, któremu sprzyja cyborgizacja i zastosowanie innowacyjnych technologii, będące wynikiem kontrolowanego dyskursu społecznego i wiedzy, zmieniając relacje ciało-maszyna, zmienia postrzeganie i wartościowanie ciała ludzkiego, w kierunku przedmiotowego traktowania. Hipoteza został potwierdzona. Artykuł ma charakter analityczno-opisowy. Problem badawczy analizowany jest z perspektywy socjologicznej. Addressing the problem formulated in the title of this article, I postulated the hypothesis that undermining the natural status of the human body in postbiological society, favoured by cyborgization and the application of innovative technologies, resulting from a controlled social discourse and knowledge, changing the body-machine relations, changes the perception of and assignment of value to the human body. The hypothesis was confirmed. The article is analytical and descriptive. The research problem is analysed from the sociological perspective.
- ItemSocjologiczne rozumienie wartości w aspekcie relacjonistycznym(Wydawnictwo KUL, 2019) Szymczyk, JanCelem niniejszego tekstu jest zaprezentowanie najpierw, z podmiotowo-przedmiotowej (psychospołecznej) perspektywy, ontologicznego aspektu wartości, a następnie ukazanie jej waloru aplikacyjnego (przedmiotem analizy są korelacje zachodzące między wartościami i interesami, oraz kategoriami aksjologicznymi i więziami sąsiedzkimi Polaków). Walor stosowania perspektywy relacjonistycznej, w odniesieniu do sfery aksjologicznej (wartości) i pragmatycznej (interesy), polega na tym, że umożliwia ona bardziej adekwatne w sensie epistemologicznym oglądy badanych podmiotów czy fenomenów życia społecznego (np. relacji sąsiedzkich). Ujmowanie wartości czy interesów, z psychospołecznego punktu widzenia, pozwala również opisać ich znaczenie w procesach integracji społecznej, pełnienia przez nie funkcji motywatorów i regulatorów ludzkich zachowań i działań, ale i tzw. fenomenu maski czy fasady (wartości są tylko rytualnymi formułami ukrywającymi rzeczywiste przyczyny dokonywanych opcji czy podejmowanych decyzji). The aim of the text is to present, from the subject-object (psychosocial) perspective, the ontological status of values, and, secondly, to explicate the merits of applying this perspective (the object of the analysis is the correlation between values and interests, and between axiological categories and neighbourly ties of the Poles). The relationist perspective, applied to the axiological (values) and pragmatic (interests) spheres, allows a more accurate (in an epistemological understanding of the term) perception of the analysed subjects or the phenomena of social life (e.g. neighbourly relations). What is more, from the psychosocial perspective, analysing values and interests makes it possible to describe their significance in the processes of social integration, their functioning as motivators and regulators of human behaviour, and their functioning as the so-called mask or façade (values are merely ritualistic forms that obscure true motives behind actions or choices).
- ItemEgzystencjalna rola choroby(Wydawnictwo KUL, 2019) Motyka, Marek Adam; Jedynak, WitoldWspółczesna kultura masowa charakteryzuje się promowaniem kultu ciała, wygody, doznawania przyjemności, życia pełnego ekscytujących przygód i ciągle pobudzaną zachętą posiadania kolejnych dóbr uznawanych za niezbędne i dające szczęście. Popularność zyskuje eudajmonizm i sybarytyzm. Wartości hedonistyczne coraz częściej zajmują naczelne miejsce w środkach masowego przekazu, natomiast coraz mniej mówi się o chorobie i cierpieniu, które przez współczesnego człowieka bywają postrzegane najczęściej jako nieracjonalne zło kolidujące z promowanym utopijnym i hedonistycznym wizerunkiem ludzkiej egzystencji. W artykule podjęto próbę przedstawienia roli choroby, zwłaszcza wpływu bólu, cierpienia i dysfunkcji ludzkiego ciała na egzystencję człowieka oraz jego stosunek do transcendencji. W odwołaniu do przedstawicieli egzystencjalizmu ateistycznego i teistycznego ukazano zróżnicowane ujęcia cierpienia. Opisano znaczenie choroby w życiu człowieka oraz wskazano przyczyny dewaluacji wartości związanych z jej doświadczaniem. Ponadto, na podstawie analizy treści publikacji autorów podejmujących kwestie cierpienia, podano przykłady określające chorobę jako fundament istotnych egzystencjalnych przemian, potwierdzając istotną rolę cierpienia, jako możliwości rozwoju duchowego oraz integracji z transcendencją. Przedstawiono również różnice w postawach wobec choroby i cierpienia związane z wyznawaniem wiary w Boga lub jej brakiem, a także powiązania w podejmowanych działaniach obserwowane zarówno u osób wierzących jak i ateistów w reorganizacji świata wartości w obliczu doświadczanego kryzysu. W odwołaniu do przykładów z literatury zaprezentowano stanowiska wobec nadchodzącej i nieuchronnej śmierci przyjęte przez osoby cierpiące, przedstawiono także rolę rodziny i otoczenia społecznego we wsparciu osób terminalnie chorych w godnym zakończeniu życia. Zwrócono uwagę na rolę duchowego wsparcia w doznawanych cierpieniach w trakcie świadomego żegnania się ze światem żywych, znacznie istotniejszą – zdaniem autorów artykułu – niż jedynie farmaceutyczne uśmierzanie cierpień fizycznych. Contemporary mass culture is characterized by the promotion of body worship, comfort, pleasure, a life full of exciting adventures and a constantly stimulated encouragement to have more of the goods considered essential for happiness. Eudemonism and sybaritism are becoming more popular. Hedonistic values are increasingly being portrayed in the mass media, and less and less talk about illness and suffering, which by modern man are often perceived as irrational evil colliding with the promoted utopian and hedonistic image of human existence. The article attempts to present the role of the disease, especially the impact of pain, suffering and dysfunction of the human body on human existence and its relationship to transcendence. Dif-ferentiated views on suffering were discussed based on the works by representatives of atheistic and theistic existentialism. The significance of illness in human life was described and the reasons for the depreciation of the values related to this experience were pointed out. In addition, based on the analysis of the publications by the authors addressing the issue of suffering, the examples depicting illness as the foundation for significant existential changes are presented, which confirms the essen-tial role of suffering as opportunity for spiritual development and integration with transcendence. Differences in attitudes towards illness and suffering related to the belief in or lack of God, as well as connections in the actions taken, observed both in believers and atheists in the reorganization of the world of values in the face of the experienced crisis were also presented. In reference to examples from the literature, positions regarding the approaching death adopted by the suffering people were presented, as well as the role of the family and social environment in supporting terminally ill people in a dignified end of life. Attention was paid to the role of spiritual support in the suffering experienced during a conscious goodbye to life, which is much more important - according to the authors of the article - than only the pharmaceutical alleviation of physical suffering.
- ItemWartość rodzin dzieci z niepełnosprawnością(Wydawnictwo KUL, 2019) Jasnos, AndrzejRodzina to wspólnota osób, która stanowi podstawową formę życia indywidualnego i społecznego. Jest ona naturalnym i niezastąpionym środowiskiem, w którym każda osoba może rozwijać się integralnie na miarę swoich możliwości. Współcześnie zauważalne są liczne zmiany zachodzące w życiu społeczeństw, ale także indywidualnym człowieka. Powszechny relatywizm, a przez silnie zideologizowane środowiska zakwestionowanie podstawowych wartości ma swoje reperkusje w postrzeganiu i realizowaniu życia rodzinnego. Najbardziej widocznym przykładem są liczne formy nacisku i próba zmiany definicji małżeństwa jako związku mężczyzny i kobiety, jak również kwestionowanie podstawowego prawa do życia od poczęcia do naturalnej śmierci. Polska w ostatnich latach w Europie stała się swoistą wyspą niosącą i zachowującą tradycję podstawowych wartości m.in. rodziny. Realizowanie procesu tworzenia rodziny nie jest łatwym zadaniem, szczególnie w kulturze postnowoczesności. Jeszcze trudniejszym zadaniem do spełnienia staje się w rodzinach borykających się z niepełnosprawnością dziecka. Stąd niniejsza refleksja ma na celu nakreślenie sytuacji rodzin z dziećmi z niepełnosprawnością, podkreślenie wartości. The family is a community of people, which is the basic form of individual and social life. It is a natural and irreplaceable environment in which every person can develop integrally according to their capabilities. Nowadays, there are numerous changes taking place in the life of societies, as well as individual human beings. Universal relativism, and through strongly ideologized environments, the questioning of fundamental values has its repercussions in the perception and implementation of family life. The most prominent examples are the numerous forms of pressure and the attempt to change the definition of marriage as a union of man and woman, as well as questioning the basic right to life from conception to natural death. Poland in recent years in Europe has become a kind of island carrying and preserving the tradition of basic values, including families. The process of creating a family is not an easy task, especially in post-modern culture. An even more difficult task is to be fulfilled in the families struggling with the child’s disability. Therefore, this ref lection aims to outline the situation of families with children with disabilities, emphasizing values.